Γιώργου Κοτζιούλα
Η ΤΙΜΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΚΡΙΔΗ
Τι σου 'φταιγαν τα πνεύματα κι οι τόνοι οι φιγουράτοι,
που Έλληνες τα 'βγαλαν, ψωμί για δάσκαλο ακαμάτη;
Με τη βαρεία αν τα 'βαλες, βαριά σου η καταδίκη:
κάτσε και μάθε γράμματα τώρα στη Σαλονίκη.
Η ΤΙΜΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΚΡΙΔΗ
Τι σου 'φταιγαν τα πνεύματα κι οι τόνοι οι φιγουράτοι,
που Έλληνες τα 'βγαλαν, ψωμί για δάσκαλο ακαμάτη;
Με τη βαρεία αν τα 'βαλες, βαριά σου η καταδίκη:
κάτσε και μάθε γράμματα τώρα στη Σαλονίκη.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το παραπάνω τετράστιχο προφανώς και δεν είχε την πρόθεση να σατιρίσει τον διαπρεπή αρχαιοελληνιστή Ιωάννη Κακριδή, αλλά στρεφόταν εναντίον της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, που επί δεκαετίες ήταν το άντρο των πιο συντηρητικών κύκλων στο χώρο της εκπαίδευσης.
Οι κύκλοι αυτοί βυσσοδομούσαν εναντίον των προοδευτικών διανοουμένων και των φωτισμένων δασκάλων, οι οποίοι πάσχιζαν να εκσυγχρονίσουν την εκπαίδευση, με κύριο μέσο την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας και την κατάργηση του πολυτονισμού.
Ο Ιωάννης Κακριδής δίδασκε τους φοιτητές του στη δημοτική γλώσσα και είχε συγγράψει βιβλία , όπου εκτός της δημοτικής είχε καταργήσει τους τόνους και τα πνεύματα.
Το "σκάνδαλο" αυτό επέσυρε τη μήνη των φανατικών καθαρευουσιάνων συναδέλφων του , οι οποίοι δεν αρκέστηκαν να καταγγείλουν τον Κακριδή , αλλά κατάφεραν, μεσούσης της ναζιστικής Κατοχής, να τον εκδιώξουν από τη Φιλοσοφική.
Η βρομερή υπόθεση του πειθαρχικού συμβουλίου που καταδίκασε σε παύση το σοφό ελληνιστή ονομάστηκε
" Δίκη των τόνων" και πέρασε στην ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης ως μία από τις μελανότερες σελίδες της.
Ο Ιωάννης Κακριδής βρήκε φιλόξενη στέγη στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ, η οποία ανέκαθεν διακρινόταν για το προοδευτικό πνεύμα της και ανέδειξε σπουδαίους επιστήμονες , που εκτός από την επιστημοσύνη τους διέθεταν και φωτεινό μυαλό, όπως οι : Γιάννης Ιμβριώτης , Γιώργος Σιγάλας, Χαράλαμπος Θεοδωρίδης , Εμμανουήλ Κριαράς, Στίλπων Κυριακίδης, Ερατοσθένης Καψωμένος , Αγαπητός Τσοπανάκης, Λίνος Πολίτης, Γιάννης Καρατζάς, Απόστολος Βακαλόπουλος, Γιάννης Χασιώτης, Δημήτρης Μαρωνίτης, Γιώργος Σαββίδης, Γιώργος Σακελλαρίου , Άλκη Νέστορος- Κυριακίδη κ.α.
Αναφέρουμε ενδεικτικά ότι η δημοτική γλώσσα ήταν υποχρεωτική στους φοιτητές της Φιλοσοφικής ακόμη και στα χρόνια της Χούντας.
Η Δικτατορία των συνταγματαρχών , μένεα πνέουσα κατά των "απροσκύνητων πνευματικά και γλωσσικά" καθηγητών απέλυσε πολλούς από αυτούς και έφερε στη θέση τους πρόσωπα επιστημονικώς και ηθικώς ανυπόληπτα.
***
ΙΔΟΥ ΤΟ ΚΑΤΑΠΤΥΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
2 σχόλια:
Αρκετά ενδιαφέρουσα η αναφορά σου. Με την ευκαιρία θα θυμίσω ότι ο μακαρίτης ο αγωνιστής και άνθρωπος των γραμμάτων Γιώργος Κοτζιούλας όταν ήταν άρρωστος (προφανώς από δυματίωση) είχε μια καλυβούλα στην Πεντέλη και παρέα με το σκυλί του περνούσε μέρες ανάρρωσης. Μάλιστα είχε γράψει και τους στίχους "Έλα, ω Άνοιξη καλή, σε περιμένουμε εγώ και το σκυλί...". Αλλά κάποια στιγμή οι χωροφύλακες του σκότωσαν το σκυλί για μα κάμψουν το ηθικό του Κοτζιούλα, αφού ήξεραν την αγάπη που είχε στο σκυλί του και το γεγονός ότι του κρατούσε συντροφιά. Είναι γνωστή επίσης και δράση του στο "βουνό" με το Θέατρο του βουνού (αυτό είναι μια άλλη μεγάλη ιστορία)
Μαρτυρική και σύντομη η ζωή του Κοτζιούλα. Φτώχεια, αγώνες, σκληρή δουλειά και διώξεις τον έστειλαν στα σαράντα εφτά του στον τάφο.
Πέρα απ' όσα γράφεις, να σημειώσω και την καταπληκτική μεταφραστική του δουλειά (αρχαίοι, γάλλοι, άγγλοι συγγραφείς κτλ).
Δημοσίευση σχολίου