ΞΕΧΩΡΙΣΑΜΕ

Αντι-Στίξεις

Μας την έπεσαν! «Τι να κάνομε;»

Από την ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΓΑΡΤΑΝΗ - ΧΟΪΔΑ

Βιβλίο -ανατομία της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας είναι η μελέτη του Ντέιβιντ Χάρβεϊ «Α Brief History of Neoliberalism», που ο βρετανικός «Guardian» δημοσιεύει εκτεταμένη περίληψή του. Συγκλονιστική περιγραφή και καταγραφή της μεθοδολογίας, με την οποία το μεγάλο κεφάλαιο και οι υπηρέτες του, πετραδάκι πετραδάκι, ύψωσαν γύρω μας το τείχος του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης.
Χρησιδάνειο σταχυολογημένο από το κείμενο του Τζορτζ Μόνμπιοτ, που παρουσιάζει το βιβλίο στην έγκριτη βρετανική εφημερίδα, είναι το σημείωμα που ακολουθεί. Για να συνδέσουμε προβλήματα και γεγονότα φαινομενικά ασύνδετα που ωστόσο, όχι μόνο σχετίζονται, αλλά είναι ακριβώς η αλυσίδα των συνεπειών μιας συνάντησης που έγινε πριν από 60 χρονια στην ελβετική λουτρόπολη Mont Pelerin.
Εκεί μπήκε ο θεμέλιος λίθος μιας πολιτικής θεωρίας που ευθύνεται για τις περισσότερες, αν όχι για όλες, τις μεγάλες κρίσεις του καιρού μας. Οταν τα μέλη της «Mont Pelerin Society» συναντήθηκαν το 1947, το πολιτικό σχέδιο που κατάστρωσαν δεν είχε όνομα, είχε όμως κατεύθυνση και αμετακίνητο στόχο: την άκρατη ελευθερία της αγοράς και την προάσπιση των συμφερόντων των μεγιστάνων του χρήματος. Αυτή η ελευθερία και ο όσο γίνεται μικρότερος κρατικός παρεμβατισμός μας εξυπηρετεί άριστα όλους, ισχυρίζονται οι νεοφιλελεύθεροι.
Ο ρόλος του κράτους πρέπει να περιορισθεί στη δημιουργία και την προστασία αγορών, στην προάσπιση της ιδιωτικής περιουσίας και την υπεράσπιση της ιδεολογίας της. Ολες οι υπόλοιπες δομές εξυπηρετούνται καλύτερα από την ιδωτικη πρωτοβουλία που με το κίνητρο του ωφελιμισμού θα προσφέρει αναγκαίες υπηρεσίες.

Αυτή εν πάση περιπτώσει είναι η θεωρία. Οπου όμως εφαρμόστηκε, τονίζει στο βιβλίο του ο συγγραφέας, προκάλεσε τρομακτική συγκέντρωση πλούτου σε ελάχιστα χέρια. Οι προϋποθέσεις που θέτει ο νεοφιλελευθερισμός για να απαλλάξει τους πιστούς του από την κρατική δουλεία -ελάχιστη φορολογία, ξεχαρβάλωμα του κοινωνικού κράτους, απελευθέρωση των αγορών, συντριβή των συνδικάτων- είναι ακριβώς οι προϋποθέσεις για να γίνουν οι ελίτ του πλούτου πλουσιότερες , αφήνοντας όλους τους άλλους ή να καταποντιστούν ή να κολυμπήσουν. Αφού λοιπόν είναι πασιφανείς και εν πολλοίς γνωστές -όρα και Χιλή- οι μεγάλες κρίσεις που οφείλονται σε τέτοια φαινόμενα, πώς έγινε και ο νεοφιλελευθερισμός έφτασε να κυριαρχεί στη δημόσια ζωή; Το μέγα και θεμελιώδες πλεονέκτημα των νεοφιλελεύθερων ήταν ο πακτωλός χρημάτων που είχαν εξασφαλίσει. Στην Αμερική η ολιγαρχία του δολαρίου έριξε από την πρώτη στιγμή δισεκατομμύρια για να ανοίξει «δεξαμενές εγκεφάλων», σχολές διοίκησης επιχειρήσεων ή να μετατρέψει οικονομικές σχολές πανεπιστημίων σε σχεδόν προπύργια ολοκληρωτικής νεοφιλελεύθερης σκέψης.

Στην Αμερική, το Ινστιτούτο Χούβερ, το Heritage Foundation, το American Enterprise και στη Βρετανια το Ινστιτούτο Οικονομικών Θεμάτων, το Centre of Policy Studies και το Adam Smith Institute όλα ιδρύθηκαν για να προωθήσουν το πρόγραμμα αυτό. Αποστολή τους, να αναπτύξουν τις ιδέες και τη γλώσσα για να μασκαρευτεί ο πραγματικός σκοπός του προγράμματος -αποκατάσταση της εξουσίας των ελίτ- και να το παρουσιάσουν σαν πρόταση για το ευ ζην της ανθρωπότητας... Από τη δεκαετία του 1970 η Θάτσερ τόνιζε διαρκώς πως «δεν υπάρχει άλλη επιλογή». Ο Κλίντον , ο Μπλερ, ο Μπράουν και άλλοι προοδευτικοί λεγόμενοι πολιτικοί εφάρμοσαν προγράμματά της και τη δικαίωσαν.

Ο tempora!

Για να μην τρομάζει η νεοφιλελεύθερη φρασεολογία , οικειοποιήθηκαν ακόμα και συνθήματα και ατάκες του Μάη του '68(!) που υμνούσαν τις ατομικές ελευθερίες και λοιδορούσαν το κράτος καταπιεστή! Το πρώτο νεοφιλελεύθερο πείραμα έγινε στη Χιλή μετά το πραξικόπημα Πινοσέτ. Με αμερικανικη στήριξη και οικονομολόγους -μαθητές του Μίλτον Φρίντμαν, ιδρυτικού μέλους της «Mont Pelerin Society» και... τετιμημένου με Νόμπελ. Μετά από αυτήν την πρόβα τζενεράλε τις ίδιες μεθόδους εφάρμοσαν το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα στις υπό ανάπτυξη χώρες. Το παντοδύναμο στήριγμα των ιδεών αυτών ήταν πάντως τα media. Τα περισσότερα ανήκουν σε μεγιστάνες που τα χρησιμοποιούν για τα συμφέροντά τους. Αν κάποιες ιδέες τα απειλούσαν ή τις αγνοούσαν παντελώς ή τις υπονόμευαν και τις γελοιοποιούσαν. Μέσα από εφημερίδες και κανάλια , κοινωνικά ολέθρια μέτρα παρουσιάζονται σαν κοινή λογική... Και για την αντιγραφή, «Αντιστίξεις».

Ομως

ενόψει εκλογών ένα ερώτημα διατυπώνω ως απλός πολίτης και θα ήθελα απάντηση από εκείνους που ζητούν την ψήφο μου: Για ποιον λοιπόν υπάρχει και αναπτύσσεται η οικονομία; Για την ελίτ του χρήματος ή για το λαό;

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 8/9/07

ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΜΑΣ

Η κεντρική ιδέα που διατρέχει το βιβλίο του Χάρβεϊ
είναι εξαιρετικά επίκαιρη, ενόψει των επικείμενων εκλογών.
Όσοι/όσες ψηφοφόροι έχουν αποφασίσει να ψηφίσουν τη Ν.Δ.
ας ξανασκεφτούν ορισμένα πράγματα πριν να πάνε στην κάλπη.
Ας ψάξουν να βρουν τι κρύβεται πίσω από
γοητευτικές φράσεις του τύπου "λιγότερο κράτος", "λιγότεροι φόροι",
"περιστολή της σπατάλης του δημόσιου χρήματος",
"αύξηση της παραγωγικότητας", "νέες ευκαιρίες σε επιχειρηματικές
δραστηριότητες" κ.α.
Ας ψάξουν γύρω τους για να δουν ποιοι πολιτικοί διαχειρίζονται τη ζωή του,
ποιοι δημοσιογράφοι τον ενημερώνουν, ποιοι διασκεδαστές τον ψυχαγωγούν ,
ποιοι πλουτίζουν ξαφνικά εν μία νυκτί και από τι είδους
επαγγελματικές δραστηριότητες αντλούν τα είσοδήματά τους, ποιες
είναι οι σχέσεις των παραπάνω ατόμων μεταξύ τους.
Κυρίως όμως ας αναρωτηθούν γιατί, ενώ τα τελευταία χρόνια
δοκιμάζονται διάφορες συνταγές του νεοφιλελευθερισμού
και στη χώρα μας, δεν καλυτερεύει η ζωή τους.
Μήπως τα χάλια της οικονομίας, των δημόσιων υπηρεσιών, της
υγείας, της παιδείας , του ασφαλιστικού, οφείλονται σ' αυτό ακριβώς το μοντέλο
του νεοφιλελευθερισμού που μας υποδεικνύουν ως ευαγγέλιο της
ευτυχίας οι γοητευτικοί πολιτικοί της αμερικάνικης σχολής,
οι οποίοι έχουν κατακλύσει το δημόσιο βίο μας;