Με τη μαρμελάδα μας, το σαλάμι μας, ενάντια στους εβραιοκαπιταλιστές
Στο φετινό βιβλιοφιλικό καλοκαιρινό μας άρθρο, πριν από ένα μήνα, πολλοί προτείνατε το βιβλίο "Οι δωσίλογοι" του Μενέλαου Χαραλαμπίδη. Θα το έπαιρνα έτσι κι αλλιώς, αλλά βοήθησε κι η δική σας παρακίνηση, κι έτσι το διαβάζω αυτές τις μέρες στην παραλία. Θα πείτε, είναι "βιβλίο παραλίας"; Εκ πρώτης όψεως δεν είναι, πάντως διαβάζεται άνετα και σε σημεία σε καθηλώνει. Μια από τις αρετές του βιβλίου είναι ότι ζουμάρει σε διάφορα επεισόδια και περιπτώσεις, που, καλοδιαλεγμένα καθώς είναι, δίνουν στον αναγνώστη να καταλάβει πολλά. Θα βάλω στο μέλλον ένα δυο τέτοια στιγμιότυπα. Ένα άλλο καλό που έχει το βιβλίο, τουλάχιστον για κάποιον που έχει όρεξη για περαιτέρω ψάξιμο, είναι ότι δίνει λαβές για να εμβαθύνεις σε διάφορα σημεία -αν και, προειδοποιώ, δεν είναι εύκολα προσιτές όλες οι (πάμπολλες) πηγές που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας. Όπως είπα, η τεκμηρίωση είναι εντυπωσιακή -σαφώς το βιβλίο είναι καρπός πολύχρονης εργασίας. Τόσο μεγάλος όγκος πληροφοριών είναι αδύνατο να μην έχει λαθάκια -έχω εντοπίσει μερικά, μαζί με σημεία που θα χρειάζονταν συμπλήρωση. Ίσως γράψω σχετικό άρθρο, ίσως όχι, πάντως είναι δευτερεύουσας και τριτεύουσας σημασίας. Ένα σημείο που θίγει ο Χαραλαμπίδης είναι η συνεργασία με τον κατακτητή, και μια μορφή συνεργασίας με τον κατακτητή ήταν η βοήθεια που πρόσφεραν οι κατοχικές κυβερνήσεις στη μετάβαση Ελλήνων εργατών στη Γερμανία -ένα φαινόμενο που είχε πανευρωπαϊκή κλίμακα, αφού οι ανάγκες των γερμανικών εργοστασίων σε εργατικό δυναμικό ήταν τεράστιες, μια και οι περισσότεροι άνδρες έλειπαν στο μέτωπο, ιδίως από τη στιγμή που η αναχαίτιση της γερμανικής προέλασης έξω από τη Μόσχα, τον χειμώνα του 1941 μετέτρεψε τον κεραυνοβόλο πόλεμο σε παρατεταμένη σύρραξη. (Στη Γαλλία, η εργασία στη Γερμανία πήρε και υποχρεωτικό χαρακτήρα, με τη φροντίδα της κυβέρνησης του Βισί. Δυο διάσημοι Γάλλοι που εργάστηκαν υποχρεωτικά στη Γερμανία ήταν ο αγαπημένος μου Ζορζ Μπρασένς, υποχρεωτικά, στο Βερολίνο, και σε μια άδεια το έσκασε και διέφυγε, και ο ιστορικός γραμματέας του ΚΚΓαλλίας, ο Ζορζ Μαρσέ, στο Άουγκσμπουργκ -μελανή κηλίδα στο βιογραφικό του, που ποτέ δεν ξεκαθαρίστηκε αν πήγε εθελοντικά ή εξαναγκαστικά). Ο Χαραλαμπίδης εξετάζει την πτυχή αυτή στις σελ. 58-62 του βιβλίου του. Παρουσιάζει τις προσπάθειες των κυβερνήσεων συνεργασίας να εξωθήσουν εργάτες προς τη Γερμανία, ενώ παραθέτει αποσπάσματα από τις εφημερίδες της εποχής, που όλες ελέγχονταν απόλυτα από τη γερμανική λογοκρισία, στα οποία διαφημίζονται οι συνθήκες εργασίας στη Γερμανία και διασκεδάζονται οι φόβοι ή διαψεύδονται οι φήμες -διότι, εργάτες που επέστρεφαν αφηγούνταν πολύ διαφορετικά πράγματα, ιδίως από το 1943, που τα συμμαχικά αεροσκάφη συχνά βομβάρδιζαν τα γερμανικά εργοστάσια. Πόσοι Έλληνες πήγαν στη Γερμανία; Όπως παραθέτει ο Χαραλαμπίδης, ο Μαζάουερ έχει μια εκτίμηση 10-11.000, ενώ ο Θεμ. Τσάτσος είχε κάνει λόγο για 30.000. Μας αρέσει ή όχι, σύμφωνα τουλάχιστον με τις γερμανικές εκθέσεις οι Έλληνες εργάτες ήταν οι χειρότεροι σε εργατικότητα και πειθαρχία από όλους τους άλλους αλλοδαπούς. Οι πρώτοι εργάτες έφυγαν για τη Στυρία, στην Αυστρία (που είχε βέβαια προσαρτηθεί στη Γερμανία με το Άνσλους). Οι εργάτες που θα δούμε πιο κάτω επίσης μιλούν για Αυστρία, ενώ και ο πατέρας ενός φίλου είχε φύγει, από τη βόρεια Ελλάδα, επίσης για Αυστρία. Δεν αποκλείω να υπήρχε κάποιος γεωγραφικός καταμερισμός, δηλ. οι Έλληνες να διοχετεύονταν αποκλειστικά ή κατά προτεραιότητα στην Αυστρία, αλλά αυτό μένει να αποδειχτεί. Ο Χαραλαμπίδης στο βιβλίο παραθέτει εκτενή αποσπάσματα από μια "επιστολή" Έλληνα εργάτη που βρίσκεται εργάτης στο Στάγιερ (της Αυστρίας σήμερα), όπως δημοσιεύτηκε σε εμφανώς υποβολιμαίο άρθρο της εφημ. Πρωία. Να πω εδώ ότι, στην Κατοχή η ύλη των εφημερίδων ήταν μεν ελεγχόμενη από τους Γερμανούς, αλλά αυτό αφορούσε κυρίως τις πολεμικές ειδήσεις και τις ανακοινώσεις της "κυβέρνησης". Οι δημοσιογράφοι των εφημερίδων ήταν "ελεύθεροι" να γράφουν χρονογραφήματα (όπως ο Βάρναλης), επιφυλλίδες, επιστημονικά άρθρα, κτλ. στα οποία φυσικά δεν μπορούσαν να αναφερθούν σε κάποια θέματα, αλλά τα εμφανώς προπαγανδιστικά άρθρα δεν τα έγραφαν δημοσιογράφοι της κάθε εφημερίδας αλλά έρχονταν από κυβερνητικές υπηρεσίες προπαγάνδας και βέβαια δημοσιεύονταν χωρίς δεύτερη κουβέντα. Το δημοσίευμα που αναφέρει ο Χαραλαμπίδης ανήκει σε αυτή την κατηγορία, γι' αυτό το χαρακτήρισα υποβολιμαίο. O δημοσιογράφος αφού στην αρχή μιλήσει για τον αγώνα της Ευρώπης εναντίον της κεφαλαιοκρατίας και του εβραιομαρξισμού, αναφέρει ότι 2 εκατ. αλλοδαποί εργάτες συμμετέχουν στην προσπάθεια αυτή από τα μετόπισθεν, ανάμεσά τους και πάνω από 10.000 Έλληνες εργάτες. Λέει ότι επισκέφτηκε το γραφείο της υπηρεσίας μέσω της οποίας γινόταν η μετάβαση στη Γερμανία, και εκεί συνάντησε νέους και νέες που περίμεναν στην ουρά, ένας από τους οποίους, πολύ εξυπηρετικά, έτυχε να έχει στην τσέπη του το γράμμα του φίλου του του Γιώργου από το Στάγιερ, ο οποίος υμνούσε τη ζωή στη Γερμανία και τον παρακινούσε να πάει και αυτός. Στη συνέχεια, ο δημοσιογράφος υποτίθεται ότι συζητάει και με έναν εργάτη, που δούλευε στη Βιέννη και είχε μόλις επιστρέψει για να πάρει και τη γυναίκα του, που την είχε αφήσει πίσω. Στο βιβλίο του Χαραλαμπίδη υπάρχει ένα ασήμαντο λαθάκι, ότι δηλαδή το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Πρωία στις 8.8.1942, ενώ το σωστό είναι 3 Αυγούστου 1942. Το βρήκα και το παραθέτω ολόκληρο πιο κάτω. Βρήκα επίσης ότι σχεδόν το ίδιο άρθρο δημοσιεύτηκε επίσης στο Ελεύθερο Βήμα στις 2.8.1942. Ο τίτλος είναι ελαφρά διαφορετικός, ενώ η εισαγωγή είναι αρκετά πιο σύντομη, όμως τόσο η "επιστολή" όσο και η "συνέντευξη" είναι ταυτόσημες. Εδώ βλέπετε ένα μέρος από το δημοσίευμα του Ελ. Βήματος, αλλά πιο κάτω θα παραθέσω το δημοσίευμα της Πρωίας -για να δείτε και τις διαφορές στην αρχή. Πάντως και τα δυο έχουν την ίδια υπογραφή: Κ. ΣΚ_Σ. Τουλάχιστον στην Πρωία δεν υπάρχει δημοσιογράφος που να υπογράφει έτσι -είπαμε, αυτά τα άρθρα έρχονταν έτοιμα από "πάνω". Στοιχηματίζω ότι αν κάποιος έχει πρόσβαση και όρεξη και αναδιφήσει ελληνικές εφημερίδες του 1942, θα βρει και σε άλλες εφημερίδες, εκεί στις αρχές Αυγούστου, το ίδιο άρθρο για τις... αξιοζήλευτες συνθήκες ζωής στη Γερμανία.
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου