Ελλάδα: Μια αγχώδης και καταθλιπτική χώρα για να ζει κάποιος
«Το πιο σπουδαίο είν’ η ψυχή σου, δικέ μου», τραγουδούσαν οι αδελφοί Κατσιμίχα το μακρινό 1985. Το πιο σπουδαίο είναι η διατήρηση και βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών ψυχικής υγείας και απεξάρτησης, τραγούδησαν και φώναξαν την Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2024, οι συγκεντρωμένοι στον πεζόδρομο της Ερμού στο Θησείο, στη μουσική διαμαρτυρία κατά του σχεδίου νόμου που όπως καταγγέλλεται ιδιωτικοποιεί τις υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και Απεξάρτησης.
Το παρών στη διαμαρτυρία έδωσε και ο Βασίλης Γρετσίστας, πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων ΚΕΘΕΑ με τον οποίο συνομίλησε το Magazine. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Ενιαίος Οργανισμός που θα προκύψει από την ριζική αναδιάρθρωση του χώρου της απεξάρτησης θα αποτελεί έναν υπερ-οργανισμό όπου «ένας διοικητής που θα είναι και εθνικός συντονιστής, επιφορτιζόμενος με την κατάρτιση του Εθνικού Σχεδίου και την εποπτεία των φορέων, εκτός τον έναν (ΕΟΠΑΕ), τον οποίο θα διοικεί ο ίδιος, στο βάθος – θα έχει την- εποπτεία των ιδιωτικών μονάδων που θα λειτουργούν με δημόσιο χρήμα, προσφέροντας ως διαφορετικό, αυτό που τώρα παρέχεται δωρεάν».
Για τον συνομιλητή μου τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Η πολιτεία, υποστηρίζει, οφείλει να διασφαλίσει το δικαίωμα επιλογής όσων αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης, «με την επέκταση των απαιτούμενων δομών παντού όπου χρειάζεται και τη δικτύωσή τους μέσω ενός λειτουργικού εθνικού σχεδιασμού και συντονισμού, σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες».
Ωστόσο, πέρα από ό, τι έπρεπε να γίνει και δεν γίνεται, πρέπει να εξετάσουμε σε ποια κοινωνική συγκυρία η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο επιλέγουν να θίξουν το ζήτημα.
ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ
Στο τελευταίο μας σχετικό ρεπορτάζ στο Magazine αναλύαμε τον μηχανισμό παραγωγής ενόχων και ενοχών που γιγαντώθηκε στην Αμερική του Ρίγκαν, ο οποίος από τη μια καλλιεργούσε το έδαφος ώστε χιλιάδες άνθρωποι- οι αποσυνάγωγοι του νεοφιλελεύθερου ράλι- να βρουν «καταφύγιο» στα ναρκωτικά κι απ’ την άλλη καθιστούσε τις δομές απεξάρτησης ως αποκλειστικό προνόμιο των εχόντων. Για τους υπόλοιπους υπήρχε πάντα η φυλακή.
Σαν σε ντε ζα βου, ο κύριος Μητσοτάκης ήδη από τον Φεβρουάριο του 2022, μας έχει ενημερώσει ότι ζούμε σε μια «χώρα με καταπληκτική ποιότητα ζωής». Η στήλη δεν έχει καμιά πρόθεση να τον αμφισβητήσει. Άλλωστε υπάρχει πλέον και το εκλογικό προηγούμενο του Μάη και του Ιούνη του 2023 ως αποστομωτική απάντηση σ’ όσους ασκούν κριτική στην πολιτική του. Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη από την πολυεθνική CDBoile, η οποία χρησιμοποίησε δεδομένα της Eurostat καθώς και του Global Burden of Disease και World Emotional Temperature, η Ελλάδα αναδείχθηκε πρωταθλήτρια στον στίβο άγχους, ενώ την ίδια ώρα βρίσκεται ανάμεσα στις 10 χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά καταθλιπτικών.
Ωπα, μισό… Μπερδεύτηκα. Αφού στη χώρα συντελείται ένα «οικονομικό θαύμα», όπως έγραψε ο Economist και προσέτρεξαν να αναπαραγάγουν τα φίλια προς την κυβέρνηση Μέσα, πώς γίνεται ταυτόχρονα να αυξάνονται οι δείκτες άγχους και κατάθλιψης;
Ίσως, απάντηση στο ερώτημα να δίνουν τα στοιχεία της Eurostat, βάσει των οποίων 4/5 συμπολίτες μας με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο θεωρούνται υποκειμενικά φτωχοί, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος στην ίδια κατηγορία είναι 1/3. Θα πει κάποιος: Μάλλον φταίει που δεν είχαν «δομημένο βιογραφικό», αλά Κυρανάκη. Μπορεί… Ωστόσο, τα ίδια στοιχεία καταγράφουν ότι υποκειμενικά φτωχά θεωρούνται και άτομα με μεσαίο μορφωτικό επίπεδο (απολυτήριο Λυκείου), μα και οι τελειόφοιτοι ΑΕΙ με τα ποσοστά να ανέρχονται σε 70% και 49% αντίστοιχα.
ΚΑΝΕΙΣ ΕΔΩ ΔΕΝ ΓΕΛΑ
Σε κάθε περίπτωση, όποιο κι αν ήταν το μορφωτικό επίπεδο των ερωτηθέντων τα στοιχεία φωνάζουν ότι ένα σημαντικό κομμάτι των πολιτών αυτού του τόπου νιώθει, με την ακρίβεια να καλπάζει και τους μισθούς να παραμένουν στα τάρταρα, ότι δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις οικονομικές του υποχρεώσεις.
Και μπορεί «η φτώχεια να ήθελε καλοπέραση» στις ασπρόμαυρες ταινίες περασμένων δεκαετιών, στη σύγχρονη Ελλάδα όμως, μάλλον φέρνει μιζέρια και κατήφεια. Καταφεύγοντας εκ νέου στα στοιχεία της Eurostat διαπιστώνουμε ότι βρισκόμαστε στον πάτο της λίστας με τους πιο ικανοποιημένους κατοίκους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ποσοστό 6,7π. Χειρότερα από εμάς είναι μόνο η Γερμανία με 6,5π. και η Βουλγαρία με 5,6π.
Τι φταίει και χάσαμε το χαμόγελό μας; Σύμφωνα με τον Κώστα Κατσιγιαννόπουλο, διευθυντή της ψυχιατρικής κλινικής στο νοσοκομείο της Λήμνου: «Παλαιότερα, δηλαδή πριν από το 2010, λέγαμε ότι η Ελλάδα με άλλες χώρες του νότου ήταν από τις χώρες που είχαν χαμηλά ποσοστά κατάθλιψης λόγω διάφορων συνθηκών. Από το 2010 και μετά έχουμε τεράστια αύξηση, με αποτέλεσμα σε διάφορες έρευνες που γίνονται να κατέχουμε πια τις πρώτες θέσεις. Ενδεικτικά, το Ευρωβαρόμετρο λέει ότι έχουμε 6% βαριά κατάθλιψη και 15% βαριά αγχώδη διαταραχή. Επειδή οι γενετικοί και οι κληρονομικοί παράγοντες δεν έχουν αλλάξει, η αύξηση αυτή αντανακλά τις κοινωνικοοικονομικές αλλαγές που συντελέστηκαν στη χώρα την τελευταία δεκαπενταετία.
Τα μνημόνια εκείνη την περίοδο οδήγησαν σε τεράστια αύξηση της κατάθλιψης σε ενήλικες μέσης ηλικίας, αλλά και συνταξιούχους, κάτι που συνέχισε να υφίσταται. Έπειτα, στη μετά Covid εποχή παρατηρούμε στα ιατρεία εξίσου μεγάλη αύξηση της κατάθλιψης αλλά και αγχωδών διαταραχών πλέον σε νεαρούς ενήλικες, εφήβους και παιδιά. Αυτό είναι το πιο ανησυχητικό. Η Ελλάδα πια μετατρέπεται για κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους σε μια αγχώδη και καταθλιπτική χώρα για να ζει κάποιος. Σκεφτείτε ότι σήμερα ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι στην Ελλάδα έχουν έντονη αγχώδη διαταραχή» [Documento, 9/1/2024].
Δώσ’ μου το «παυσίπονό» μου τώρα!
Ο Πίτερ Κερ διαπίστωνε από τις στήλες των New York Times το 1987 ότι το μέλλον των φτωχότερων Αμερικανών προδιαγράφονταν πιο ζοφερό απ’ αυτό των οικονομικά εύρωστων συμπολιτών τους, καθώς όσο βάθαινε η φτώχεια τους, βουτούσαν όλο και περισσότερο στη μαύρη τρύπα της χρήσης ουσιών.
Είμαστε εκεί; Δεν γνωρίζω. Δεν ξέρω αν τα ποσοστά σοκ χρήσης κοκαΐνης στην Αττική κατά την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων μπορούν να ενταχθούν σε ένα συνολικό πλαίσιο προσέγγισης του φαινομένου με βάση την ταξική προέλευση. Πάντως, όπως υποστηρίζει στη διδακτορική διατριβή: «Τοξικοεξάρτηση: Προσέγγιση των θεσμών της υπό το πρίσμα της κοινωνιολογίας του δικαίου», ο δικηγόρος και κάτοχος ΜΔΕ, Χρήστος Τερζίδης: «Το κυρίαρχο παγκοσμίως σημερινό οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο προτάσσει την σπουδαιότητα του χρήματος, τη διαφήμιση της αξίας του και την αγοραστική του δύναμη. Η υπερβολική προβολή του το ανάγει σε υπέρτατο αγαθό και καλλιεργεί στην Κοινή Γνώμη ότι στον κάτοχό του επιτρέπονται τα πάντα και ότι μπορεί να αγοράσει με αυτό τα πάντα, ακόμα και λίγη πλασματική- ψεύτικη ευτυχία μέσω της χρήσης ναρκωτικών».
Για το ίδιο θέμα ρωτώ τον κύριο Γρετσίστα. «Το ίδιο το φαινόμενο των εξαρτήσεων διαρκώς μεταβάλλεται», μου εξηγεί ο συνομιλητής μου. Όταν του ζητώ να μου αναλύσει αυτή τη «μεταβολή», ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων ΚΕΘΕΑ μού απαντά ότι «νέες ουσίες κατακλύζουν καθημερινά, διαφορετικές επιλογές κερδίζουν έδαφος στους χρήστες.
[.................................................]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου