1. Τόνι Νέγκρι: Τίτλοι τέλους για τον ριζοσπάστη Ιταλό διανοούμενο και φιλόσοφο

Ο Νέγκρι ήταν θεωρητικός του μαρξισμού. Η όλη πορεία του ξεκίνησε τη δεκαετία του '60 από τον χώρο του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, όμως σύντομα διαφώνησε και μετακινήθηκε προς σαφώς πιο αριστερές θέσεις.

Ο Ιταλός φιλόσοφος και πολιτικολόγος, Τόνι Νέγκρι, πέθανε στις 15 Δεκεμβρίου , στο Παρίσι , σε ηλικία ενενήντα ετών.

Ο Νέγκρι ήταν θεωρητικός του μαρξισμού. Η όλη πορεία του ξεκίνησε τη δεκαετία του ’60 από τον χώρο του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, όμως σύντομα διαφώνησε και μετακινήθηκε προς σαφώς πιο αριστερές θέσεις.

Την ίδια δεκαετία, υπήρξε από τους ιδρυτές του εκδοτικού οίκου Μαρσίλιο και του μηνιαίου περιοδικού Quaderni Rossi («Κόκκινα Τετράδια»). Κατόπιν δημοσίευσε αναλύσεις στο περιοδικό Classe Operaia («Εργατική Τάξη») και εντάχθηκε στην οργάνωση Potere Operaio («Εργατική Εξουσία»), στον χώρο της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Κύρια θέματα της ανάλυσής του, μεταξύ άλλων, ήταν η κοινωνική κατάσταση και τα προβλήματα στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, οι σχέσεις της Δύσης με τον «Τρίτο Κόσμο», οι αλλαγές που είχαν επέλθει στις βιομηχανίες και στην ίδια την «ταυτότητα» των εργατών.

Το 1973 o Νέγκρι ίδρυσε την οργάνωση Autonomia Operaia (Εργατική Αυτονομία) -πάντα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς-, της οποίας θα παραμείνει κύριο σημείο αναφοράς μέχρι την διάλυσή της, το 1979. Το 1983 ο Νέγκρι εκλέχθηκε βουλευτής του Ριζοσπαστικού Κόμματος, αλλά την ίδια χρονιά εγκατέλειψε την Ιταλία και μετέβη στη Γαλλία διότι ενεχόταν σε δικαστική υπόθεση για «ηθική και πολιτική υποστήριξη της τρομοκρατίας» και των ίδιων των Ερυθρών Ταξιαρχιών, με κατηγορίες για άσκηση βίας, για επιθέσεις κατά οργάνων της τάξης και για απαγωγές.

Τελικώς, ο καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Πάδοβας καταδικάστηκε σε δώδεκα χρόνια φυλάκισης για ηθική αυτουργία σε ληστεία, κατά την οποία δολοφονήθηκε ένας καραμπινιέρος, και για σύσταση οργάνωσης με στόχο την ανατροπή της έννομης τάξης. Στη φυλακή πήρε σαφείς αποστάσεις από την ένοπλη βία, τονίζοντας ότι η βίαιες πράξεις δεν έχουν καμία σχέση με την ιδεολογική διάσταση και ανάλυση. Συνολικά, ο Νέγκρι εξέτισε δέκα χρόνια φυλάκισης, εκ των οποίων τα τελευταία τέσσερα σε καθεστώς ημιελευθερίας.

Πρόκειται για πρόσωπο που προκάλεσε μεγάλες αντιπαραθέσεις στην ιταλική πολιτική και κοινωνική ζωή. «Ηταν ένας κακός δάσκαλος, αν και η δικαστική περιπέτειά του πρέπει να αξιολογηθεί ως μια ιδιαίτερα πολύπλοκη υπόθεση», δήλωσε ο Ιταλός υπουργός Πολιτισμού, Τζενάρο Σαντζουλιάνο, του κόμματος Αδέλφια της Ιταλίας, της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι.

Ο Τόνι Νέγκρι, κατά την παραμονή του στο Παρίσι, μεταξύ άλλων δίδαξε στη Σορβόννη και στο Διεθνές Κολέγιο Φιλοσοφικών Σπουδών.

Ο Ιταλός πρώην υπουργός Εσωτερικών και πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Φραντσέσκο Κοσίγκα, είχε χαρακτηρίσει «αδικία» τη σύλληψη του Νέγκρι και είχε υπογραμμίσει ότι «πλήρωσε δυσανάλογο κόστος σε σχέση με τις πραγματικές του ευθύνες».

Πηγή: ΑΠΕ

***************************

2. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ=>Negri, Antonio

******************************

Τόνι Νέγκρι (1933 - 20230. Ο φιλόσοφος της εξεγερμένης επιθυμίας

Ο Αντόνιο (Τόνι) Νέγκρι που πέθανε στα 90 του δεν ήταν ένας ακαδημαϊκός φιλόσοφος, ο ειδικός στη σκέψη του Μπαρούχ Σπινόζα ή του Μαρξ. Μάλλον έγινε μια πολιτισμική αναφορά της παγκόσμιας ριζοσπαστικής σκηνής αφού πρώτα έζησε στη σάρκα του την περιπέτεια της ανατρεπτικής δράσης. Νέος που βγήκε και αυτός από το φυτώριο του κοινωνικού καθολικισμού της δεκαετίας του ΄50, μέλος του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος συνδέθηκε γρήγορα με μια ιδιαίτερη εκδοχή ιταλικού μαρξισμού: τον «εργατισμό» (operaismo). Οι εργατιστές κοινωνιολόγοι επιχείρησαν να ερευνήσουν τους μετασχηματισμούς της μισθωτής εργασίας και τις νέες πραγματικότητες του «καπιταλιστικού εργοστασίου» σε μια εποχή εμπέδωσης της νέας καταναλωτικής κοινωνίας. Οι άλλες μεγάλες φυσιογνωμίες του εργατισμού, ο Μάριο Τρόντι και ο Αλμπέρτο Αζορ Ρόζα κατέληξαν πάλι στην αγκαλιά του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος αποκρούοντας την άγρια δυναμική της νέας ιταλικής άκρας αριστεράς που διαμορφώθηκε σε χίλιες δυο συγκρούσεις και διασπάσεις του τέλους της δεκαετίας του ‘60. Ο Νέγκρι, αντιθέτως, άντλησε από τον εργατισμό ιδέες που βάθυναν τη συναισθηματική και ιδεολογική του ρήξη με τις βασικές επιλογές της ιταλικής Αριστεράς και του Κομμουνιστικού Κόμματος. Βρέθηκε στην αντίπερα όχθη από τη λεγόμενη «ευρωκομμουνιστική» πορεία και ήταν εξαρχής και έως τέλους ξένος προς τον δημοκρατικό δρόμο για το σοσιαλισμό, την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και την προτεραιότητα της κοινοβουλευτικής και πολιτικής δράσης.

Μερικά από τα κείμενά του πετούσαν σπίθες. Ύμνησε άλλωστε την κουκούλα και την αίσθηση της θερμής, συγκρουσιακής κοινότητας. Είδε τον αγώνα ως μια σχεδόν σωματική, πυρετική και υπαρξιακή εμπειρία που δεν είχε πρόβλημα με κάποιες παραβατικές πρακτικές: την απαλλοτρίωση αγαθών ή διάφορες εκδοχές αστικού «σαμποτάζ».

Οι αρχές της δεκαετίας του ΄70 στάθηκαν ήταν γι’ αυτόν ένα εργαστήριο ιδεών και συναισθημάτων που ιχνηλατούσαν μια εμπειρία διαχωρισμού: τον διαχωρισμό από την αστική πολιτική κοινότητα και τη διαλεκτική μεταξύ της αστικής και της κοινωνικής-εργατικής δημοκρατίας. Η ιδέα της εργατικής αυτονομίας, προτού γίνει τίτλος ενός ολόκληρου κινηματικού γαλαξία, βρισκόταν στην αιχμή της επίθεσης του Νέγκρι στην βασική παράδοση του ιταλικού κομμουνισμού. Ο Νέγκρι θα αρνηθεί να δει το εργατικό κίνημα ως κέντρο μιας εθνικής δημοκρατικής αναγέννησης, ως υποκείμενο μεγάλων κοινωνικών και πολιτικών μεταρρυθμίσεων που θα γεννούσαν μια πιο προοδευτική Ιταλία. Αυτή η γλώσσα και οι στόχοι της του έφερναν αηδία και θα αποκαλούσε το ΚΚ του Μπερλινγκουέρ «άθλια σοσιαλδημοκρατία». Όσο το ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα έριχνε το βάρος του στους θεσμούς και προσανατολιζόταν σε μια κουλτούρα κόμματος διακυβέρνησης (αφήνοντας πίσω τη λενινιστική αντίληψη για την κατάληψη της εξουσίας), τόσο εντονότερα ο Νέγκρι και ο χώρος του αναζητούσαν μια εμπειρία «προλεταριακής χαράς» πέρα και εναντίον των θεσμών και του κράτους των κομμάτων. Η κριτική στα εργατικά συνδικάτα και στο Κομμουνιστικό Κόμμα γινόταν όλο και οξύτερη. Κατηγορούνταν πως επιδίωκαν τον έλεγχο των μαζών και τον εγκλωβισμό τους σε μια ηθική της παραγωγικής εργασίας και της συνδιαλλαγής με τον εχθρό. Και με τη σειρά τους, οι άνθρωποι του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος αναφερόταν με πολύ σκληρά λόγια στον «εξτρεμισμό» του Νέγκρι και στην Αυτονομία στην οποία έφτασαν να βλέπουν το ύφος των αποσπασμάτων δρόμου του πρώιμου φασισμού. Ήταν πια η στιγμή της μεγάλης αντιπαράθεσης όπου στις διαδηλώσεις αλλά και στις παράνομες δράσεις της Αυτονομίας υπήρχαν πια στοιχεία ένοπλου αγώνα, ακόμα και αν ο Νέγκρι θα κόψει ταχύτητα.

Τον Απρίλιο του 1979, στην ατμόσφαιρα ανελέητης πολιτικής και αστυνομικής σύγκρουσης μετά την απαγωγή και τη δολοφονία του μετριοπαθούς χριστιανοδημοκράτη Άλντο Μόρο, ο εισαγγελέας Πιέτρο Καλότζερο, δικαστικός με δεσμούς στην Αριστερά, θα κατηγορήσει ευθώς τον Νέγκρι ως στρατηγικό εγκέφαλο όλου του ακροαριστερού ένοπλου χώρου. Ο Καλότζερο και πολλοί άλλοι ήταν πεπεισμένοι ότι ο «καθηγητής Νέγκρι» δεν ήταν απλώς ένας θεωρητικός του εξεγερσιακού κομμουνισμού αλλά ένας παίκτης στην καρδιά της ένοπλης αριστερής βίας. Η ιστορία στη συνέχεια αποδείχτηκε πιο περίπλοκη και οι μαρτυρίες, τα αρχεία και οι έρευνες συνεχίζονται ακόμα. Έχει αποδειχτεί σε μεγάλο βαθμό ότι ο Νέγκρι διατηρούσε επαφές με στελέχη των Ερυθρών Ταξιαρχιών μέχρι το 1976, είναι πάντως φανερό πως από ένα σημείο και μετά η οπτική του οδηγήθηκε αλλού: θα διαφωνήσει έτσι με αυτό που ονομάζουμε ιταλική τρομοκρατία όχι τόσο γιατί είχε ενστάσεις για την επιθετική και βίαιη δράση όσο γιατί αντιλαμβάνεται ως ξεπερασμένη την ανάλυση των Ερυθρών Ταξιαρχιών για τον χαρακτήρα του ιταλικού καπιταλισμού, το παγκόσμιο σύστημα και τον ρόλο της πολιτικής πρωτοπορίας. Ο Νέγκρι θα δώσει έμφαση στη σφαίρα των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών, στους επισφαλείς και άνεργους των μητροπόλεων, στις δυνάμεις μιας νέας, «άγριας» νεολαίας που ζητούν να ζήσουν πέρα από τη θλίψη της μισθωτής εργασίας και την καταστολή των επιθυμιών τους. Σε επικοινωνία με το πνεύμα φιλοσόφων ενός αριστερού νιτσεϊσμού όπως ο Ζιλ Ντελέζ και ο Μισέλ Φουκώ, ο Νέγκρι δίνει μεγάλη σημασία στην επιθυμία και στις εμπειρίες κατάφασης σε έναν «διονυσιακό» κομμουνισμό. Βρίσκει έτσι στον μαρξισμό-λενινισμό των τρομοκρατών μια συντηρητική και ακατάλληλη μορφή σκέψης για την έκφραση των επιθυμιών αυτών των νέων τύπου προλετάριων που θα ονομαστούν «κοινωνικοί εργάτες».