«Η γυναίκα με το βαμμένο χέρι» της Κριστίν Βούνικε (κριτική)
Για το μυθιστόρημα της Κριστίν Βούνικε [Christine Wunnicke] «Η γυναίκα με το βαμμένο χέρι» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Αιώρα). Στην κεντρική εικόνα, ο μαθηματικός και αστρονόμος από τη Βρέμη, Κάρστεν Νίμπουρ, ήρωας του μυθιστορήματος.
Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη
Μπορούμε να μιλήσουμε, αν δεν χρησιμοποιούμε τις ίδιες λέξεις με τον συνομιλητή μας; Και είναι άραγε πιο σημαντικές οι λέξεις, από τη θέλησή μας για επικοινωνία; Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που γεννώνται από το μυθιστόρημα Η γυναίκα με το βαμμένο χέρι (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου) της Γερμανίδας Κριστίν Βούνικε που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αιώρα.
«Ακόμα κι ένα αποτυχημένο ταξίδι μπορεί να αποφέρει μικρά οφέλη»
Το σωτήριον έτος 1760, ο Κάρστεν Νίμπουρ από τη Βρέμη, μαθηματικός και αστρονόμος, συνοδευόμενος από έναν φιλόλογο, έναν φυσιοδίφη, έναν εικονογράφο, έναν γιατρό κι έναν υπηρέτη, ταξιδεύει προς τις χώρες της Ανατολής. Το ταξίδι χρηματοδοτείται από τον βασιλιά της Δανίας και οργανώνεται υπό την πλήρη καθοδήγηση του Γιόχαν Ντάβιντ Μιχαέλις, καθηγητή Θεολογίας. Στόχος του ταξιδιού είναι η μελέτη όλων των στοιχείων που υπάρχουν στις περιοχές αυτές και συνδέονται με την ανθρώπινη ζωή: τα ζώα, τα φυτά, ο καιρός, οι παλίρροιες, η γεωγραφία, τα ήθη και έθιμα, η γλώσσα και οι συνήθειες των ανθρώπων, τα μνημεία. Μέσα από αυτή τη μελέτη ο καθηγητής Μιχαέλις ελπίζει ότι θα επαληθευτούν οι παραδόσεις που περιγράφονται στη Βίβλο, και ότι θα μπορεί κανείς να κατανοήσει και να ερμηνεύσει καλύτερα την Αγία Γραφή.
Βλέποντας ότι τα ευρήματά του δεν σχετίζονται καθόλου με τις περιγραφές της Βίβλου, αποφασίζει στο εξής να επισκεφτεί περιοχές που εκείνος θεωρεί ενδιαφέρουσες.
Ο Νίμπουρ είναι υπεύθυνος για την χαρτογράφηση των περιοχών που θα συναντήσουν. Και, παρά το γεγονός ότι τα μέλη της αποστολής πεθαίνουν από ελονοσία το ένα μετά το άλλο και η αποστολή τείνει να χαρακτηριστεί αποτυχημένη, ο Νίμπουρ συνεχίζει το ταξίδι, μόνος, θεωρώντας ότι ακόμα κι ένα αποτυχημένο ταξίδι μπορεί να αποφέρει μικρά οφέλη. Βλέποντας ότι τα ευρήματά του δεν σχετίζονται καθόλου με τις περιγραφές της Βίβλου, αποφασίζει στο εξής να επισκεφτεί περιοχές που εκείνος θεωρεί ενδιαφέρουσες. Τον τέταρτο χρόνο του ταξιδιού φτάνει στην Ινδία, και πηγαίνει στο νησάκι Ελεφάντα, που βρίσκεται ανοιχτά της Βομβάης, για να μελετήσει τη γιγάντια αναπαράσταση της Σολομώντειας Δίκης, η οποία, σύμφωνα με μαρτυρίες των Εγγλέζων, είναι λαξευμένη στο βράχο από τη βιβλική εποχή.
Το σωτήριον έτος 1764, ο δάσκαλος Μούσα, ένας Πέρσης κατασκευαστής αστρολάβων, μετά την παράδοση ενός αστρολάβου σε κάποιον πελάτη αντιπαθητικό και άξεστο, αποφασίζει να ταξιδέψει στην Αραβία και να κάνει το προσκύνημά του στη Μέκκα, για να ανακαλύψει το νόημα της ζωής. Βρισκόμενος έξω από τη Βομβάη, και με το καράβι σταματημένο λόγω άπνοιας, αποφασίζει να επισκεφτεί το Γκαραπούρι, ένα κοντινό νησί, και να το εξερευνήσει μέχρι να έρθει η ώρα να συνεχίσει το ταξίδι του. Εκεί συναντά τον Νίμπουρ, άρρωστο και εξασθενημένο, και αναλαμβάνει τη φροντίδα του, μέχρι να αναρρώσει.
Αρχικά οι δύο άντρες, οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικούς κόσμους, δυσκολεύονται κάπως στην επικοινωνία, όμως αυτό δεν κρατάει πολύ, καθώς και οι δύο είναι μορφωμένοι και γνωρίζουν κι άλλες γλώσσες πέρα από τη μητρική τους.
 |
|
Η πολυβραβευμένη συγγραφέας και μεταφράστρια Κριστίνε Βούνικε (Μόναχο, 1966) γράφει μυθιστορήματα, βιογραφίες και θεατρικά έργα για το ραδιόφωνο. Σπούδασε στο Βερολίνο και στη Γλασκόβη Γλωσσολογία, Μεσαιωνική Γερμανική Φιλολογία και Ψυχολογία. Το 2002 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας της Βαυαρίας για το βιβλίο της Die Nachtigall des Zaren [Το αηδόνι του Τσάρου]. Για το μυθιστόρημά της Serenity [Γαλήνη] τιμήθηκε το 2008 με το βραβείο Tukan και για το μυθιστόρημα Η αλεπού και ο δρ Σιμαμούρα με το βραβείο Franz-Hessel το 2016. Τα βιβλία της κυκλοφορούν με επιτυχία στα αγγλικά και στα γαλλικά.Από τις εκδόσεις Αιώρα κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο της Η αλεπού και ο δρ Σιμαμούρα. |
Διηγήσεις κοιτάζοντας τα αστέρια
Δεν ξέρουν πόσο καιρό θα παραμείνουν αποκλεισμένοι σε αυτό το νησί που είναι γεμάτο πιθήκους, φίδια, κατσίκες, ρακένδυτους ανθρώπους, πλούσια βλάστηση και ναούς με παράξενα γλυπτά. Τη μέρα, ο Νίμπουρ και ο Μούσα επισκέπτονται τους ναούς και τη νύχτα ανάβουν φωτιές, κοιτάζουν τ’ αστέρια και μιλούν για τη ζωή τους, για τους ανθρώπους που έχουν συναντήσει, για την αστρονομία, που είναι η αγαπημένη επιστήμη και των δύο, ή αφηγούνται παραμύθια της πατρίδας τους. Διαπιστώνουν ότι δυσκολεύονται να εκφράσουν σε άλλη γλώσσα τους ιδιωματισμούς της μητρικής τους, ότι αποκαλούν με διαφορετικό όνομα τις πόλεις και τα νησιά, και ότι ερμηνεύουν τον κόσμο ο καθένας με τον δικό του τρόπο. Κοιτάζουν τον ίδιο ουρανό, αλλά βλέπουν διαφορετικές εικόνες. Ο ένας βλέπει τον αστερισμό της Κασσιόπης σαν μια ολόκληρη γυναίκα, και ο άλλος σαν το χέρι μιας γυναίκας, βαμμένο με κόκκινη χένα.
Οι πολλές και ποικίλες διαφορές τους, γλωσσικές, θρησκευτικές, πολιτιστικές, δημιουργούν προστριβές και παρεξηγήσεις, οι οποίες όμως ξεπερνιούνται εύκολα αφού και οι δύο διαθέτουν χιούμορ, και θεωρούν πολύ αστείο το να κάθονται να τσακώνονται μεταξύ τους για τις λέξεις. Αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι,άμα θέλουν, μπορούν να συνδεθούν, παρά τα γλωσσικά εμπόδια.
Η συγγραφέας μάς παραδίδει ένα πολύ ενδιαφέρον ιστορικό μυθιστόρημα με στοιχεία ρεαλιστικά αλλά και με στοιχεία παραμυθιού, το οποίο μαγεύει και λειτουργεί εθιστικά, σαν τα παραμύθια της παιδικής μας ηλικίας.
Η Βούνικε, όπως και στο Η αλεπού και ο δρ Σιμαμούρα, βρίσκει ένα ιστορικό πρόσωπο, το οποίο έζησε αιώνες πριν, και γύρω από αυτό χτίζει την ιστορία της. Ο Κάρστεν Νίμπουρ είναι πράγματι ένας από τους εξερευνητές του 18ου αιώνα, που με γνώμονα την αγάπη του για τη γνώση και την περιέργεια για την ανακάλυψη του κόσμου, αφιέρωσε τη ζωή του στα ταξίδια, αψήφησε τους κινδύνους, και βοήθησε στην καταγραφή πληροφοριών, πολύτιμων για τους συγχρόνους του αλλά και για τους μεταγενέστερους. Είναι εκείνος που χαρτογράφησε την Ερυθρά θάλασσα και που με το έργο του συνέβαλε καθοριστικά στην αποκρυπτογράφηση της σφηνοειδούς γραφής.
Η
συγγραφέας μάς παραδίδει ένα πολύ ενδιαφέρον ιστορικό μυθιστόρημα με
στοιχεία ρεαλιστικά αλλά και με στοιχεία παραμυθιού, το οποίο μαγεύει
και λειτουργεί εθιστικά, σαν τα παραμύθια της παιδικής μας ηλικίας. Η
αφήγηση γίνεται σε τρίτο πρόσωπο, το κείμενο έχει πολύ καλό ρυθμό, με
διαρκείς εναλλαγές από σοβαρές και αστείες καταστάσεις στην
καθημερινότητα των ηρώων, και αποτυπώνει εναργώς την εγγενή αγάπη του
ανθρώπου για τη γνώση, την ανάγκη του για λεκτική επικοινωνία, και την
ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη του να φτιάχνει ιστορίες στην προσπάθειά του να
εξηγήσει τα ανεξήγητα.
Η μετάφραση της Δέσποινας Κανελλοπούλου αποδίδει στην εντέλεια την αφηγηματική ικανότητα της συγγραφέως και την πρόθεσή της να τονίσει τη δίψα του ανθρώπου να γνωρίσει όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα για τον κόσμο που τον περιβάλλει.
* Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.
Απόσπασμα από το βιβλίο
«-Χασκοκοιτάμε όλοι τον ίδιο ουρανό και βλέπουμε διαφορετικές εικόνες.-Δεν υπάρχει η λέξη χασκοκοιτάμε, επισήμανε ο Μούσα.
-Εννοώ κοιτάμε χάσκοντας.! Εννοώ κοιτάμε χαζά, ανόητα κι απελπισμένα! Εννοώ καταπίνουμε μύγες! Κοιτάζουμε ψηλά σαν χαζοί, επινοούμε πελώριες μορφές και τις κρεμάμε στον ουρανό. Εγώ μια γυναίκα κι εσύ ένα χέρι κι ένας Θεός ξέρει
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου