Η άγνωστη κόρη του Νίκου Ζαχαριάδη μιλάει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής
Όλγα Γκιουρίσοβα
Τον περασμένο Μάρτιο η Όλγα Γκιουρίσοβα έγινε 75 ετών. Από την εμφάνισή της δεν ξεχωρίζει σε τίποτα από τις συνομήλικές της στην Πράγα. Εάν όμως κάποιος προσέξει καλά το πρόσωπό της, δεν θα δυσκολευτεί να την ταυτίσει με τον Νίκο Ζαχαριάδη, που την 1η Αυγούστου 1973 έγραφε το τραγικό φινάλε της ζωής του. Σήμερα ζει σε ένα μικρό διαμέρισμα στις παρυφές της Πράγας μαζί με τις δύο γάτες της. Μέχρι να συνταξιοδοτηθεί δούλευε στο Τμήμα Αλλοδαπών του τσεχικού υπουργείου Εσωτερικών αξιοποιώντας τη γλωσσομάθειά της: γαλλικά και ρωσικά. Ακόμα και σήμερα εργάζεται περιστασιακά, ασχολούμενη με αρχειοθέτηση εγγράφων στην υπηρεσία που δουλεύει η κόρη της, η Καρολίνα. «Είναι μια ευκαιρία να βγαίνω από το σπίτι, να αλλάζω παραστάσεις και να ενισχύω κάπως τον γιό μου, τον Μάρεκ», μας λέει στη συνάντησή μας. Μεγάλη αδυναμία της τα δυο εγγονάκια, τα αγόρια της Καρολίνας. Κάθε Τετάρτη πηγαίνει στον παιδικό σταθμό του μικρότερου και, στο πλαίσιο του προγράμματος «Μια γιαγιά διαβάζει», επιλέγει παραμύθια και τα διαβάζει στα παιδάκια του σταθμού λίγο πριν τη μεσημβρινή κατάκλιση.
Εσύ όταν πήγαινες σχολείο ήσουν γραμμένη με το όνομα Ζαχαριάδη;
Οχι. Είχα το όνομα της μάνας μου: Νοβάκοβα, που είναι πιο συνηθισμένο και γράφεται και πιο εύκολα. Τα άλλα παιδιά ήξεραν ότι ο πατέρας μου είναι Έλληνας και ότι είναι κάπου μακριά.
Πώς γνωρίστηκε η μητέρα σου με τον Ζαχαριάδη;
Στη Μόσχα. Εκεί γνωρίστηκαν, σε κάποια από τα συνέδρια της Κομιντέρν. Εκεί και παντρεύτηκαν στις αρχές του 1934. Λίγο μετά γεννήθηκε ο αδελφός μου ο Κύρος. Μετά η μάνα μου με τον μικρό Κύρο πήγαν στην Αθήνα, όπου έζησαν με τον πατέρα μου για αρκετούς μήνες. Όμως μετά έγινε δικτατορία (σ.σ. του Μεταξά) και φυλάκισαν τον πατέρα μου, οπότε η μάνα μου αναγκάστηκε να επιστρέψει με τον
Κύρο στην Πράγα και μετά να πάνε στη Μόσχα. Στη Ρωσία έμειναν όλη τη διάρκεια του πολέμου, μέχρι που το 1945 τους ειδοποίησε ο πατέρας μου να ξαναπάνε στην Αθήνα. Έζησαν πάλι και οι τρεις μαζί για λίγους μήνες. Μετά όμως ξεκίνησε ο Εμφύλιος στην Ελλάδα και ο πατέρας μου έστειλε τη μάνα μου, έγκυο πια σε μένα, πίσω στην Τσεχοσλοβακία.
Και ο Κύρος;
Ο Κύρος ήρθε μαζί της. Εδώ στην Πράγα πήγαινε στο ρωσικό σχολείο στο Πάνκρατς. Η μάνα μου μ΄ έπαιρνε με το καροτσάκι και περιμέναμε τον Κύρο να σχολάσει για να πάμε βόλτα. Μια μέρα όμως ο πατέρας έστειλε ανθρώπους του και χωρίς να πουν τίποτα στη μάνα μου έκλεψαν τον (σ.σ. τότε 13χρονο) Κύρο από το σχολείο και τον πήγαν στον Γράμμο. Εκεί έμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου (σ.σ. 1949) και
από κει τον πήγαν στη Σεβαστούπολη όπου φοίτησε σε μια στρατιωτική σχολή. Η μάνα μου τον ξαναείδε μετά από έξι χρόνια.
Και πότε έμαθες ότι έχεις κι άλλο αδελφό;
Αυτό ήταν κάτι το φοβερό. Κανένας δεν μου τό ‘πε, ούτε η μάνα μου ούτε ο Κύρος. Τό ‘μαθα όταν πήγα στη Σιβηρία. Κατεβαίνοντας από το αεροπλάνο στο Τιουμέν, όταν πήγα να δω τον πατέρα μου, βλέπω έναν νεαρό με ένα μπουκέτο κρίνους. -Αχ, λέω από μέσα μου, και να μου πρόσφερε έναν… Έλα που όλο το μπουκέτο ήταν για μένα. Ήταν ο Λιόσια [Σήφης], ο μικρός μου αδελφός. Εκεί γνωριστήκαμε για πρώτη φορά, εκεί είδα για πρώτη φορά και τον πατέρα μου. Ο Λιόσια με περίμενε κρατώντας μια φωτογραφία μου, όταν ήμουν 15 ετών. Φυσικά και δεν με γνώρισε, εγώ ήμουν πια γυναίκα στα είκοσι τέσσερα.
Πώς σου φάνηκε ο πατέρας σου;
Μικροσκοπικός. Αλλιώς τον φανταζόμουνα, αλλιώς τον έπλασα από τις φωτογραφίες που είχα δει. Ήταν φοβερά αδυνατισμένος από την απεργία πείνας που είχε κάνει. Έβαλα το κλάματα μόλις τον είδα. Περίεργο δεν είναι; Εγώ έκλαιγα με το που τον είδα, αυτός πάλι όταν έφευγα.
Πόσο καιρό έμεινες μαζί του στο Σουργκούτ;
Δυο βδομάδες, διάστημα πολύ μικρό για να μπορέσεις να χορτάσεις έναν γονιό. Μεταξύ μας μιλούσαμε στα ρωσικά. Δύσκολο, πολύ δύσκολο να αποκτήσουμε σχέση. «Πάπα» (σ.σ. μπαμπά) στα ρωσικά δεν είχα πρόβλημα να τον πω, όμως «τάτα» στα τσέχικα…. Του είπα ότι θα προτιμούσα να ήταν σκουπιδιάρης, αλλά να ήταν μαζί μου όταν ήμουν μικρή και μια στις τόσες να με πηγαίνει στον ζωολογικό κήπο, έτσι όπως έβλεπα να κάνουν τα άλλα παιδιά.
Δεν είσαι περήφανη για τον πατέρα σου;
Είμαι χαρούμενη που τον γνώρισα, έστω και τότε. Όμως περήφανη; Μια φορά πήγα εδώ στην (οδό) Ζίτνα, στο κτήριο του Ερυθρού Σταυρού την ώρα που συνεδρίαζαν κάποιοι νεαροί Έλληνες. Με το που μπαίνω τους καλημερίζω και τους λέω στα τσέχικα – Είμαι η κόρη του Ζαχαριάδη. Αμέσως σηκώνεται απάνω ένας και με άγριο ύφος με ρωτάει: - Το ξέρεις ότι ο πατέρας σου σκότωσε τον πατέρα μου; Εγώ κι εσύ δεν μπορούμε να είμαστε κάτω από την ίδια στέγη. Έμπηξα τα κλάματα κι έφυγα αμέσως. Στο σπίτι μετά με κατσάδιασε και η μάνα μου…
Μετά την επίσκεψη στο Σουργκούτ είχες επαφή με τον πατέρα σου;
Ούτε εγώ ούτε ο Κύρος. Όταν ήρθε η ώρα να φύγω από το Σουργκούτ, μου ζήτησε να μεταφέρω κάποια έγγραφα, με σκοπό να τα δώσω σε μια φίλη που τότε δούλευε στη Γερμανία. Μου τα έβαλε στο σουτιέν. Τότε ήμουν πετσί και κόκαλα, ζύγιζα 48 κιλά. Με τα χαρτιά ξαφνικά απέκτησα ωραίο στήθος… Έλα όμως που στο αεροδρόμιο της Μόσχας με πιάσανε και μου κάνανε έλεγχο. Μου πήραν τα χαρτιά και ένα ραδιόφωνο, το μοναδικό δώρο που μου έκανε ο πατέρας μου. Έτσι μας έβαλε σε μπελάδες κι εμένα, και τον Κύρο και μια ξαδέλφη μου που δούλευε εδώ στην εφημερίδα Μλάντα Φρόντα.
Με τη Ρούλα Κουκούλου είχατε σχέσεις;
Την είδα μία και μοναδική φορά. Νομίζω ότι ήταν το 1995, όταν με κάλεσε στην Αθήνα με τα παιδιά μου ο Λιόσια για διακοπές. Ο Κύρος μού είπε να μην πάω. Δεν τον άκουσα, πήγα. - Ώστε εσύ είσαι η κόρη, μου λέει. Άκου να δεις, ό,τι σου είπε όταν τον είδες ήταν χαζομάρες, τά ‘χε πια χαμένα τα λογικά του. Μετάνιωσα που πήγα και την είδα.
Πώς πληροφορήθηκες τον θάνατο του πατέρα σου;
Τυχαία. Από έναν δημοσιογράφο, τον γιο του Ότα Σικ (σ.σ. γνωστό οικονομολόγο, υπουργό Οικονομικών στην κυβέρνηση του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ). Μετά η μάνα μου πήγε στη ρωσική πρεσβεία και ρώτησε. Της είπαν ότι δεν ξέρουν κανέναν Ζαχαριάδη. Μετά από καιρό της έστειλαν τηλεγράφημα ότι πέθανε ο Νικολάι Νικολάγιεβιτς Νικολάεφ. Εγώ ακόμα δεν ξέρω: πέθανε ή αυτοκτόνησε; Μου είπαν ότι σε ένα από τα βιβλία που έγραψε ανέφερε ότι στα στερνά του ζήτησε συγνώμη από τους Έλληνες κομμουνιστές και την κόρη του, την Όλγα. Αλήθεια, ψέματα, τι να σου πω;
__________________
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου