Ο ΤΡΙΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ (1949)
(THE THIRD MAN)
- ΕΙΔΟΣ: Δράμα Μυστηρίου
- ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Κάρολ Ριντ
- ΚΑΣΤ: Τζόζεφ Κότεν, Αλίντα Βάλι, Όρσον Γουέλς, Τρέβορ Χάουαρντ, Μπέρναρντ Λι
- ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 104'
- ΔΙΑΝΟΜΗ: BIBLIOTHEQUE
Αμερικανός συγγραφέας καταφθάνει στη μεταπολεμική Βιέννη σε αναζήτηση παιδικού φίλου που του είχε προτείνει δουλειά εκεί. Θα τον βρει… στην κηδεία του, και η παραμονή του στην πόλη θα έχει πια σκοπό να αναζητηθούν τα μυστηριώδη αίτια του θανάτου του.
Οι χορδές του zither γεμίζουν την οθόνη και η μελωδία του μουσικού θέματος του Άντον Κάρας προκαλεί ρίγος. Από το 1949 μέχρι… την αιωνιότητα. Αν και η αγαπημένη μου ταινία του Κάρολ Ριντ εντοπίζεται στη φιλμογραφία του Βρετανού σκηνοθέτη ένα έτος νωρίτερα, εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα κλασικό αριστούργημα γενικής αποδοχής γεμάτο στιγμές που το σινεμά δεν θα μπορέσει ποτέ ξανά να αντιγράψει ή να πλησιάσει.
Σε σενάριο του σπουδαίου συγγραφέα Γκρέιαμ Γκριν, ο «Τρίτος Άνθρωπος» τοποθετεί τη δράση του στην ακόμη εξαντλημένη και γεμάτη ερείπια από τους βομβαρδισμούς αυστριακή πρωτεύουσα που ούτε και τη νύχτα μπορεί να κρύψει τα σημάδια από το πέρασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Σχεδόν με τα χαρακτηριστικά ενός φιλμ νουάρ, ο κεντρικός ήρωας αναζητά τα ίχνη ενός «φαντάσματος» που λες και δεν θάφτηκε σ’ εκείνο το φέρετρο, τολμώντας να επιθυμεί την αγαπημένη τού μακαρίτη, η οποία δεν παύει ποτέ να είναι πιστή σ’ εκείνον. Το πλαίσιο είναι ξεκάθαρα κυνικό, με τα στρατεύματα των Συμμάχων να δημιουργούν μία διχοτομημένη Βαβέλ που αν δεν σε προδιαθέτει τόσο για τον επερχόμενο Ψυχρό Πόλεμο, σχεδόν παραλληλίζεται με το τέρας της… σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι στυγνοί μαυραγορίτες του χθες, που εμπορεύονται μέχρι και τον θάνατο, ελάχιστα απέχουν από τα απάνθρωπα, αντικοινωνικά πλάνα «ανάπτυξης» του σύγχρονου κέρδους, κάτι που προσθέτει στο έργο μία διαχρονική αξία σκληρού πεσιμισμού για την πορεία της ανθρωπότητας.
Δεν χρειάζεται να αναφερθεί κανείς εκτενέστερα σε πλοκή και λεπτομέρειες του φιλμ. Αρκεί να τονιστεί η σημασία της εξπρεσιονιστικά υπέροχης μαυρόασπρης φωτογραφίας του Ρόμπερτ Κράσκερ (ο οποίος τιμήθηκε με το αντίστοιχο Όσκαρ το 1951) που αναδίδει το πένθος από τον ουρανό πάνω απ’ την πόλη μέχρι τα «έγκατα» των υπονόμων της, με τις περίφημες πλάγιες λήψεις της μεθόδου του «Dutch angle» να δίνουν αίσθηση «παραμόρφωσης» των ισορροπιών στις περισσότερες σκηνές, λες και ο κόσμος έχει χάσει το κέντρο βάρους του (μαζί με την ηθική του υπόσταση).
Επίσης, δεν χρειάζεται (ούτε και θα μπορούσε, άλλωστε) να περιγράψει κανείς την αξεπέραστη σεκάνς της καταδίωξης του φινάλε, όσο και το ελεγειακά πανέμορφο τελευταίο πλάνο που βυθίζει το βλέμμα μέσα σε συναισθήματα συγκίνησης, μαζί με το στοιχειωτικό παίξιμο του Κάρας. Δίχως μια λέξη, για ένα λεπτό και μερικά δευτερόλεπτα, η πιο συγκλονιστική… εικόνα (απο)χωρισμού στην ιστορία του σινεμά. Αδιαπραγμάτευτο αυτό.
ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;
Για πολλούς θεωρείται η καλύτερη βρετανική ταινία όλων των εποχών. Μία ή δύο θέσεις πάνω-κάτω να διαφωνήσεις, κουβέντα παραπάνω! Από έναν σπουδαίο Άγγλο σκηνοθέτη που το ελληνικό κοινό δεν γνωρίζει όσο θα έπρεπε, μία επανέκδοση σημαντική που αφορά κάθε είδους θεατές και δεν σχετίζεται με το ύφος «λέσχης» για σπουδαστές της 7ης Τέχνης (όπως κατάντησε το φετινό καλοκαίρι σε τούτη την κατηγορία…). Εδώ μιλάμε για ποιότητα και ψυχαγωγία που πάνε μαζί χέρι-χέρι, αγέραστα, εδώ και τόσες δεκαετίες. Σπεύσατε!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου