Μπέργκχοϕ, 1939. Από αριστερά, Φραντς ϕον Πάπεν, Aλμπερτ Σπέερ, Χίτλερ, Χέρμαν Eσερ, Βάλτερ Φουνκ και Aλϕρεντ Ρόζενμπεργκ
Ο σκοτεινός κύκλος του Φύρερ, πριν και μετά
Από το ξεκίνημα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου οι Σύμμαχοι είχαν ενδιαφερθεί για την κορυφή του εγκληματικού καθεστώτος, τον Χίτλερ και για όλα τα πρόσωπα των στενών συναναστροφών του στο Βερολίνο και στο Ομπερζάλτσμπεργκ.
Πριν από την εισβολή των αμερικανικών δυνάμεων στη Γερμανία, το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών είχε ακριβείς πληροφορίες για τον «inner circle» του Φύρερ, παρότι τα μέλη της «αυλής» ήταν σχεδόν άγνωστα στη γερμανική κοινή γνώμη.
Την άνοιξη του 1945 οι Αμερικανοί ήταν σε θέση να κάνουν συλλήψεις συγκεκριμένων ατόμων και ανακρίσεις για να εξακριβώσουν εάν ο Χίτλερ ζούσε ενδεχομένως ή είχε τραπεί σε φυγή. Παράλληλα, η αντικατασκοπεία του σοβιετικού στρατού έκανε έρευνες για τους ακολούθους του Χίτλερ στο περικυκλωμένο Βερολίνο και, όσους συνέλαβε, τους μετέφερε στη Μόσχα ως «Ηγετική Ομάδα του Ράιχ».
Με εξαιρέσεις, όπως του Αλμπερτ Σπέερ, τα μέλη της «αυλής» περιέπεσαν περίπου στη λήθη. Όσοι στα τέλη Απριλίου του 1945 διέφυγαν από το μπούνκερ της καγκελαρίας ή εγκατέλειψαν το Μπέργκχοφ αντιμετώπισαν automatic arrest, στρατόπεδα περιορισμού, ανακρίσεις από αξιωματικούς των Συμμάχων, ποινικές δίκες και Ειδικά Δικαστήρια αλλά και αποναζιστικοποίηση. Ομως, όπως δείχνει η Γκερτεμάκερ, παραδόξως ισχυροποιήθηκαν.
Heike B. Görtemaker: Η αυλή του Χίτλερ, Ο στενός κύκλος του Φύρερ στο Τρίτο Ράιχ και μετέπειτα, Μετάϕραση: Γιάννης Κέλογλου, Εκδόσεις Gutenberg, 2021
Το πρώτο βιβλίο της ιστορικού Χάικε Γκερτεμάκερ ήταν το «Eva Braun: Life with Hitler». Το «Η αυλή του Χίτλερ», με άγνωστα έως σήμερα ντοκουμέντα, είναι μια αφήγηση λεπτομέρειας για τον πυρήνα του ναζισμού.
Η Γκερτεμάκερ περιγράφει τα προσωπικά, τα πολιτικά κίνητρα και τις σχέσεις των ατόμων του στενού κύκλου, δείχνοντας ότι ο Χίτλερ δεν έδρασε ως «παρανοϊκός της ιστορίας» ή ως «μοναχικός ηγέτης», όπως συνήθως παρουσιάζεται. Και, ναι μεν το εθνικοσοσιαλιστικό σχέδιο κατέρρευσε με την ήττα του Τρίτου Ράιχ και την αυτοκτονία του στις 30 Απριλίου 1945 στο μπούνκερ της καγκελαρίας, όμως, με ζώντες τους περισσότερους από τους έμπιστους συνεργάτες του.
Οι περισσότεροι τους θεωρούσαν υποτιμητικά «σοφεράντζες» του Χίτλερ, «συρφετό μικροαστών και ημιεγκληματίες τραμπούκους». Οι ίδιοι παρέμειναν στο ημίφως. Ωστόσο, από τη στιγμή που «πέθανε ο Φύρερ, λύθηκε ο όρκος, ο καθένας τώρα για τον εαυτό του», φρόντισαν με εσωτερική συμφωνία, και τηρουμένων των κανόνων της αυτοπροστασίας, να ζήσουν και να διατηρήσουν τη μνήμη του.
Με βάση τη μεταγενέστερη απομνημονευματογραφία, τα μέλη του στενού κύκλου του Χίτλερ συνέχισαν να εκπροσωπούν μια ορκισμένη κοινότητα, της οποίας ο κοινός παρονομαστής ήταν ο απόλυτος αντισημιτισμός. Οι ίδιοι ωφελήθηκαν από την αμετακίνητη στάση τους να παρουσιάζουν δημοσίως τον Χίτλερ ως «ενσάρκωση του κακού».
Ο Aλμπερτ Σπέερ, ο Γιόζεϕ Γκέμπελς και ο Καρλ Χάνκε (στη φωτογραφία άκρη δεξιά) στα εγκαίνια του κτιρίου της Διοικητικής Περιφέρειας του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος στο Βερολίνο, 1932
Για
παράδειγμα, η γραμματέας του Χίτλερ, Τράουντλ Γιούνγκε 
–οι αναμνήσεις
της οποίας το 2004 συμπεριλήφθηκαν στην ταινία «Η πτώση» του Μπερντ
Αϊχινγκερ–, αισθανόταν ότι μέχρι το τέλος βρισκόταν στο «τυφλό σημείο»
της ιστορίας του «ακατονόμαστου» Χίτλερ και των εγκλημάτων του.
Παρ’ όλα αυτά, τα μέλη του «magic circle», όπως τον αποκάλεσε ο Ιρβινγκ, πέρα από τη διαχείριση του παρελθόντος, είχαν τη δυνατότητα να επηρεάσουν πολιτικές εξελίξεις στη Δυτική ή στην Ανατολική Γερμανία και να αποκτήσουν με «συγκαλυμμένο οπορτουνισμό» μια «ζωή μετά το τέλος».
Μετά τον όλεθρο, έγιναν περιζήτητοι θεσμικοί συνομιλητές της παιδευτικής αποναζιστικοποίησης την περίοδο 1945-1949, πολλών δημοσιογράφων και ιστορικών. Από τους τελευταίους, αρκετοί συμπαραστάθηκαν στα μέλη της «αυλής» κατά τη σύνταξη των ιστορικών μαρτυριών τους. Οι μαρτυρίες τους υπήρξαν μνημεία φορτισμένων ιστοριών προσωπικής απενοχοποίησης, της «υπέροχης ζωής δίπλα στο αφεντικό», συσκότισης, ψεμάτων και στερεοτυπικής αποστασιοποίησης από τους στόχους και τις πολιτικές του Χίτλερ.
Για παράδειγμα, ο Άλμπερτ Σπέερ 
στα
απομνημονεύματά του, που έγιναν μπεστ σέλερ, παρουσίασε τον Χίτλερ ως
«Μεφίστο» από τον οποίο κατακυριεύτηκε. Κατάφερε να αποκτήσει το
φωτοστέφανο του εξαπατημένου, αρνούμενος μέχρι τέλους ότι γνώριζε κάτι
για το Ολοκαύτωμα. Αργότερα έγινε μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος
και πέθανε το 1981 κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στο Λονδίνο.
Η Γκέλι Ράουμπαλ σε καϕέ με τον Γκέμπελς και τον Χίτλερ γύρω στο 1930
Στο
βιβλίο της η Χάικε Γκερτεμάκερ έκανε ταυτόχρονα πολλά πράγματα. Καθώς ο
μύθος της «Ώρας Μηδέν», της εξάλειψης κάθε ναζιστικού ίχνους από τη ζωή
της Γερμανίας, έχει προ πολλού καταρρεύσει, άνοιξε άγνωστες πηγές,
αποδόμησε τον μύθο του «μοναχικού Φύρερ», ερεύνησε τον «στενό κύκλο»
στις φάσεις του, ερεύνησε τον «κύκλο» χωρίς τον «ηγέτη» και τη δικτύωση
της «αυλής» μετά το 1945, με ιδιαίτερη έμφαση στον ρόλο των γυναικών,
στην πανίσχυρη Μάγκντα Γκέμπελς, 
στην αδελφή του Νίτσε, στην κόρη του
Βάγκνερ και στις πολύ νεαρές ερωμένες του «Φύρερ»: από την ανιψιά του
μέχρι την Εύα Μπράουν.
Κυρίως, έδειξε ότι «η ζωή μετά τον Χίτλερ στη Γερμανία έμοιαζε να αντικατοπτρίζεται εν πολλοίς στον αυτοπροσδιορισμό των παλαιών πιστών επιζώντων ακολούθων του». Η «αυλή» του Χίτλερ με την όλη δράση της φρόντισε να διατηρηθεί «ζώσα» η σκιά του στη μεταπολεμική Δυτική Γερμανία που, από την εποχή του Κόνραντ Αντενάουερ, ήθελε να κλείσει το κεφάλαιο της αποναζιστικοποίησης και, κυρίως, να ξεχάσει: να σβήσει από τη μνήμη τον όλεθρο που έσπειραν οι ναζί.
Βέβαια, δικαιώνονται οι καταληκτικές σκέψεις του Καμί στην «Πανούκλα», μια και σήμερα οι χιτλερικές σημαίες δείχνουν ότι ο ναζισμός, δυστυχώς για την Ευρώπη, έχει ξεπεράσει τα όρια του χωροχρόνου της Γερμανίας του 1933-1945.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου