"Never On Sunday" winning Best Original Song Oscar®/Το "Ποτέ την Κυριακή" και το Όσκαρ του Μάνου Χατζηδάκι

Αγαπητές φίλες και φίλοι του κινηματογράφου γεια σας Πριν από 60 χρόνια ο Μάνος Χατζιδάκις κέρδισε το Όσκαρ. Στις 17 Απριλίου 1961 πραγματοποιήθηκε στη Σάντα Μόνικα η 33η απονομή των βραβείων της αμερικανικής βιομηχανίας του θεάματος. Η ηθοποιός Jayne Meadows ανοίγοντας το φάκελο στην κατηγορία του καλύτερου πρωτότυπου τραγουδιού, διαβάζει το όνομα του νικητή. Καθώς κανείς δεν ανεβαίνει στην σκηνή ρωτά από το μικρόφωνο «αν υπάρχει ο κύριος Χατζιδάκις στην αίθουσα» και καθώς δεν παίρνει καμιά απάντηση ο μόνιμος τότε οικοδεσπότης της τελετής, ο δημοφιλής κωμικός Μπομπ Χόουπ βρίσκει την ευκαιρία να κάνει πλακίτσες τύπου «αυτή την στιγμή πάντα την περίμενα» αρπάζοντας το όσκαρ ή για το πόσο μακριά βρίσκονται τα Βαλκάνια και η Γιουγκοσλαβία (!)  θεωρώντας ότι ο νικητής βρίσκεται καθ’ οδόν με το λεωφορείο.

Ο Μάνος Χατζιδάκις δεν συμπάθησε το εν λόγω αγαλματίδιο και ποτέ δεν κατάλαβε γιατί το τραγούδι που έγραψε για την ταινία του Ζιλ Ντασέν «Ποτέ την Κυριακή» γνώρισε τόση μεγάλη επιτυχία. «Δεν μπορώ να καταλάβω την επιτυχία των «Παιδιών του Πειραιά» έλεγε. «Η ταινία είναι αξιόλογη αλλά η μουσική δεν είναι παρά συλλογή από απλές φολκλορικές μελωδίες» τόνιζε. Πιο ζεστά μιλούσε για την συνεργασία του με την Μερκούρη και τον Ντασέν αν και άφηνε μπηχτές τουλάχιστον για το ξεκίνημα της κοινής τους πορείας με αφορμή την ταινία που έβαλε την Ελλάδα στη διεθνή κινηματογραφική σκηνή. «Το 1959 ήρθε ο Ντασέν για τα γυρίσματα του φιλμ στην Αθήνα. Είναι γεγονός ότι εκείνος παντρεύτηκε τη Μελίνα κι εγώ και τους δύο με όλες τις συνέπειες τούτης της λατρευτικής σχέσης που πάντως είχε αρκετά προβλήματα στην αρχή. Θυμάμαι να είμαι στο σπίτι της Μελίνας για να μου διαβάσει το σενάριο ο Ντασέν πάνω στο οποίο θα έγραφα την μουσική. Τότε ξενυχτούσα πολύ και καθώς δεν ήξερα αγγλικά ακούγοντας τη μετάφραση της Μελίνας έτσι ξαπλωμένος στην πολυθρόνα όπως ήμουν, με πήρε ο ύπνος. Παρότι η Μελίνα με σκουντούσε εγώ συνέχιζα να κοιμάμαι κάτι που έκανε έξαλλο τον Ντασέν που δεν μπορούσε να δεχτεί πως αυτός ο συνθέτης ο οποίος του πρότειναν και κοιμόταν στο σαλόνι του ήταν γνήσιος εκπρόσωπος του αυθεντικού νεοελληνικού πολιτισμού».

Το «Ποτέ την Κυριακή» είναι μια απλή κωμωδιούλα κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της Μερκούρη. Το πως ερωτεύτηκε ο σημαντικός αμερικανός σκηνοθέτης την Μελίνα όταν είδε την «Στέλλα» του Κακογιάννη στο φεστιβάλ των Κανών το 1955 το ξέρουν σχεδόν όλοι. Είδε στην τελετή λήξης και έσπευσε να παρηγορήσει την πρωταγωνίστρια που μόλις είχε χάσει το βραβείο ερμηνείας. Εκείνη του απάντησε «καλά εσύ είσαι χαρούμενος επειδή βραβεύτηκες αλλά θα ήθελα να σε έβλεπα αν ήσουν στη θέση μου». Ο κεραυνοβολημένος από έρωτα Ντασέν που λίγο νωρίτερα είχε κερδίσει το βραβείο σκηνοθεσίας για το «Ριφιφί» είχε μόλις βρει την μούσα του και στο «Ποτέ την Κυριακή» θα ξανάδινε στη Μελίνα το ρόλο της καπάτσας λαϊκής γυναίκας που είναι ασυμβίβαστη και ελεύθερη. Το φολκλορικό στοιχείο της μουσικής που σημειώνει ο Χατζιδάκις δεν λείπει πάντως κι από την ιστορία της Ίλυας, της πόρνης από την Τρούμπα. Ο ρόλος αυτός είναι που θα χαρίσει στην Μερκούρη το βραβείο που έχασε στις Κάνες πέντε χρόνια νωρίτερα και θα την φέρει μάλιστα και στην οσκαρική πεντάδα όπου θα ηττηθεί από την Ελίζαμπεθ Τέιλορ για το «Butterfield 8» με τις γνωστές ελληνικές φήμες να θέλουν τη νικήτρια να οφείλει την επιτυχία της σε μια περιπέτεια υγείας που συγκίνησε τους ψηφοφόρους της Ακαδημίας.

Οι διοργανωτές των Όσκαρ έστειλαν ταχυδρομικώς το βραβείο στον Χατζιδάκι αλλά στη διαδρομή χάθηκε και η καθιερωμένη τιμητική φωτογραφία που έβγαλε ήταν με το βραβείο της Παξινού που είχε κερδίσει για την ερμηνεία της στο «Για ποιον χτυπά η καμπάνα». Του έστειλαν και δεύτερο βραβείο με χαραγμένο το όνομα του αλλά η κατάληξη εκείνου του βραβείου είναι  λίγο πολύ γνωστή. Μετά από χρόνια ο Χατζιδάκις πέταξε το βραβείο στα σκουπίδια και το έσωσε την τελευταία στιγμή η αδελφή του χάρη στην αντίληψη της καθαρίστριας του σπιτιού του. «Μα είναι μια χαζομάρα όλο αυτό το πανηγύρι με τα όσκαρ» έλεγε. «Το επίσημο κράτος με τίμησε για κάτι που πήρα ερήμην μου και πέρα από τα σχέδια μου. Πάλεψα πολλά χρόνια να αποβάλλω από πάνω μου αυτό τον «τίτλο τιμής» κι αν δεν τα κατάφερα, ο αγώνας που έδωσα για να το πετύχω με έκανε να ξαναγίνω νέος» συμπλήρωνε.