Όταν ο Εμίλ Ζολά βρέθηκε στο επίκεντρο μιας υπόθεσης που συντάραξε όλη τη Γαλλία
Στις 2 Απριλίου, το 1840, γεννήθηκε ο Γάλλος συγγραφέας, κριτικός, θεωρητικός, δημοσιογράφος και πολιτικός ακτιβιστής Εμίλ Ζολά,
Εμίλ Ζολά - Βικιπαίδεια
ιδρυτής και βασικός εκπρόσωπος του γαλλικού νατουραλισμού και ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα.Κατά τη διάρκεια της σχεδόν σαραντάχρονης πορείας του, έγραψε 31 μυθιστορήματα, πέντε συλλογές διηγημάτων, ένα ογκώδες σώμα κριτικών τέχνης, θεάτρου και λογοτεχνίας, θεατρικά έργα και libretti, έναν τεράστιο αριθμό άρθρων πάνω σε πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα, ενώ, παράλληλα εκπόνησε ένα σημαντικό θεωρητικό έργο. Η προσφορά του στην εξέλιξη της δυτικής λογοτεχνίας και του ευρωπαϊκού θεάτρου θεωρείται μνημειώδης.
Πορτραίτο του Εμίλ Ζολά από τον Εντουάρ Μανέ (1868) | Φώτο: wikipedia.org
«Οι Ρουγκόν-Μακάρ»
Ως λογοτέχνης είναι περισσότερο φημισμένος για τη σειρά είκοσι μυθιστορημάτων του υπό τον γενικό τίτλο «Οι Ρουγκόν-Μακάρ: Φυσική και Κοινωνική Ιστορία μιας οικογένειας υπό τη Δεύτερη Αυτοκρατορία» (1870-1893), για τις τύχες των διαφόρων μελών της οικογένειας Ρουγκόν-Μακάρ στο πέρασμα πολλών δεκαετιών. Μέσα από τη ζωή τους ο Ζολά εξετάζει και καταγράφει μεθοδικά την κοινωνία της εποχής του, το μεταβαλλόμενο κοινωνικό, οικονομικό, επαγγελματικό και πολιτισμικό περιβάλλον και όλα τα γεγονότα, τους θεσμούς και τις ιδέες που σημάδεψαν την ανάδυση της μοντέρνας εκβιομηχάνισης, δημιουργώντας μια επική εικόνα κοινωνικής μεταμόρφωσης.
Σημαντικά μυθιστορήματα: «Η εξομολόγηση του Κλοντ» (1865), «Τερέζα Ρακέν» (1867), «Μαντλέν Φερά» (1868). Από τη σειρά «Οι Ρουγκόν-Μακάρ»: «Η τύχη των Ρουγκόν» (1871), «Το αμάρτημα του αββά Μουρέ» (1875), «Η ταβέρνα» (1877), «Νανά» (1880), «Στην ευτυχία των Κυριών» (1883), «Ζερμινάλ» (1885), «Το έργο» (1886), «Η Γη» (1887), «Η Πτώση» (1892) κ.α.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑΣτρατής Τσίρκας: Η σύγχρονη ελληνική ιστορία μέσα από τις «Ακυβέρνητες Πολιτείες» και τη «Χαμένη Άνοιξη»12.09.2018
Ο νατουραλισμός του Ζολά
Τις απόψεις του για τον νατουραλισμό ο Εμίλ Ζολά τις διατύπωσε σε μια πληθώρα σημαντικών πραγματειών όπως «Το πειραματικό μυθιστόρημα» (1880), «Οι Νατουραλιστές Μυθιστοριογράφοι» (1881) και «Ο Νατουραλισμός στο Θέατρο» (1881). Για τον Ζολά ο νατουραλισμός προϋποθέτει μια κάποια επιστημονική αντίληψη για την τέχνη, μέσω της εφαρμογής των αρχών της παρατήρησης και του πειραματισμού. Μέσα στα έργα του προσπάθησε να αναδείξει την αναπόδραστη επίδραση του περιβάλλοντος, της κληρονομικότητας και της ιστορικής στιγμής στην ανθρώπινη συμπεριφορά.
Επίσης, επέδειξε την αφοσίωση του στην αλήθεια και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ως ποιότητα και αισθητική αρχή, μέσα από την παρατήρηση και την ακριβή καταγραφή των γεγονότων και των συνθηκών που έχουν αντίκτυπο στις ζωές των συνηθισμένων ανθρώπων, αν και τόσο η παρατήρηση όσο και η καταγραφή, στο τέλος, υπαγορεύονται από τις ανάγκες της πλοκής δίνοντας θέση στην δημιουργική φαντασία και καινοτομία του συγγραφέα.
Ο Εμίλ Ζολά υπερασπιστής της δικαιοσύνης και της αλήθειας
Ωστόσο ο Εμίλ Ζολά, εκτός από σπουδαία μορφή των γραμμάτων, υπήρξε ένας άνθρωπος της δράσης, υπερασπιστής της αλήθειας και της δικαιοσύνης, των φτωχών και των κατατρεγμένων. Στα έργα του σκιαγράφησε με ωμή ειλικρίνεια την κοινωνική αδικία και τα κοινωνικά δεινά, με απόλυτη πίστη στη βελτίσωη των συνθηκών διαβίωσης του ανθρώπου μέσω ατομικής και συλλογικής δράσης.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του απέκτησε αρκετούς πολέμιους, ενώ βρέθηκε αρκετές φορές μπλεγμένος σε διαμάχες όπως όταν ως δημοσιογράφος πήρε το μέρος του Εντουάρ Μανέ και των Γάλλων Ιμπρεσιονιστών ζωγράφων ενάντια στους εκπροσώπους της Ακαδημαϊκής Τέχνης, ή όταν άσκησε κριτική στη Δεύτερη Αυτοκρατορία και τον ασφυκτικό ηθικό συντηρητισμό των πρώτων χρόνων της Γ’ Δημοκρατίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑΌταν ο Θανάσης Βέγγος γνώρισε τον Νίκο Κούνδουρο και γεννήθηκε η «Μαγική Πόλη»12.09.2018
Η Υπόθεση Ντρέιφους
Η μεγαλύτερη συνεισφορά του Εμίλ Ζολά στον δημόσιο διάλογο θεωρείται, ωστόσο, η ανάμειξή του στην πολύκροτη Υπόθεση Ντρέιφους: Της άδικης καταδίκης για εσχάτη προδοσία του Γαλλοεβραίου αξιωματικού Άλφρεντ Ντρέιφους, το 1894 και της δωδεκαετούς αντιπαράθεσης που δίχασε τη γαλλική κοινωνία.
Τον Σεπτέμβριο του 1894 ένα ανυπόγραφο σημείωμα το οποίο περιείχε απόρρητες στρατιωτικές πληροφορίες ανευρέθηκε στην γερμανική πρεσβεία από μια Γαλλίδα κατάσκοπο. Κατόπιν εξέτασης του σημειώματος θεωρήθηκε ότι ο γραφικός χαρακτήρας ταιριάζει ως έναν βαθμό με εκείνον του Λοχαγού Ντρέιφους, μέλους μιας πλούσιας οικογένειας Εβραίων βιομηχάνων από την Αλσατία, αν και ο μοναδικό γραφολόγος του οποίου ζητήθηκε η γνώμη δήλωσε ότι θα μπορούσε να έχει γραφτεί από τον οποιονδήποτε.
Ο Άλφρεντ Ντρέιφους συνελήφθη για κατασκοπία παρά την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων. Σημαντικό ρόλο στη δίωξή του φαίνεται να έπαιξε η γνώση γερμανικών και ιταλικών, η «σκιαγράφηση» του από συναδέλφους του ως περίεργος, κλειστός τύπος που θα μπορούσε να είναι και κατάσκοπος, αλλά και η εβραϊκή καταγωγή του.
Η λανθασμένη καταδίκη
Στις 19 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους οδηγήθηκε στο στρατοδικείο, με τον τότε Υπουργό Πολέμου , τον Στρατηγό Mescier, να πιέζει για καταδίκη του λοχαγού, παρουσιάζοντας ερήμην της υπεράσπισης έναν φάκελο με έγγραφα που, σύμφωνα με τον ίδιο, αποδείκνυαν την ενοχή του Ντρέιφους. Το δικαστήριο καταδίκασε ομόφωνα τον τελευταίο για εσχάτη προδοσία με δια βίου απέλαση και στρατιωτικό υποβιβασμό. Τον Απρίλιο του 1895 ο Άλφρεντ Ντρέιφους μεταφέρθηκε στο Νησί του Διαβόλου, στην ακτή της γαλλικής Γουιάνας, για απομακρυσμένο εγκλεισμό.
Ένα χρόνο αργότερα, ανακτήθηκε μια επιστολή από τη Γερμανική πρεσβεία απευθυνόμενη σε κάποιον ταγματάρχη Esterhazy του Γαλλικού Πεζικού. Το νέο έγγραφο εξετάσθηκε από τον αντισυνταγματάρχη Πικάρ, ο οποίος ύστερα από έρευνα ανακάλυψε ότι ο γραφικός χαρακτήρας του ταγματάρχη ήταν ίδιος με εκείνον στο σημείωμα που καταδίκασε τον Άλφρεντ Ντρέιφους. Από την πλευρά του γαλλικού στρατού υπήρξε απόπειρα συγκάλυψης, με τον Πικάρ να διατάζεται να διαχωρίσει τελείως τις δύο υποθέσεις.
Τα νέα στοιχεία, ωστόσο, βρήκαν τον δρόμο της δημοσιότητας και μια «μάχη» ξεκίνησε στη γαλλική δημόσια σφαίρα, κυρίως μέσω του Τύπου, ανάμεσα στους υπερασπιστές της αλήθειας, της δικαιοσύνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους ακροδεξιούς, εθνικιστές και αντισημίτες, εχθρούς της Γ’ Δημοκρατίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑΛουίτζι Πιραντέλλο: Η άγνωστη πλευρά ενός μεγάλου θεατρανθρώπου12.09.2018
Η συνεισφορά του Ζολά στην υπόθεση
Ο ίδιος ο Εμίλ Ζολά, ο οποίος δεν είχε καμιά αμφιβολία για την αθωότητα του Ντρέιφους έγραψε αρχικά τρία άρθρα στην εφημερίδα Le Figaro και εξέδωσε δύο φυλλάδια, επιτιθέμενος μεταξύ άλλων στη γρήγορη εξάπλωση του αντισημιτισμού, της μισαλλοδοξίας και του μιλιταρισμού στη γαλλική κοινωνία και στον Τύπο που έσπευσε να καταδικάσει τον Ντρέιφους. Τα γραπτά του πέρασαν βαθμιαία από μια σχετική αυτοσυγκράτηση σε μια φλογερή πολεμική.
«Κατηγορώ…!»
Στις 13 Ιανουαρίου 1898, ύστερα από μια ακόμη δίκη παρωδία, όπου ο Esterhazy αθωώθηκε, η εφημερίδα «L’ Aurore» δημοσίευσε, στην πρώτη σελίδα της, τη διάσημη ανοιχτή επιστολή του Εμίλ Ζολά προς τον Γάλλο Πρόεδρο, με τίτλο «Κατηγορώ…!». Κατόπιν μιας σύντομης έκκλησης στην καλή θέληση του Γάλλου Προέδρου, ο Ζολά καταδίκασε τους δικαστές που αθώωσαν τον Esterhazy και κατήγγειλε την «πονηρή ορδή των πραγματικά ένοχων που συνωμότησαν για την καταδίκη του Ντρέιφους».
Ακολούθησε ένας απολογισμός των δύο στρατοδικείων του 1894 και του 1898, κατά τον οποίο απαρίθμησε τους παράγοντες πίσω από τις λαθεμένες δικαστικές αποφάσεις: Αντισημιτισμός, μιλιταρισμός, διαφθορά του Τύπου, υπογραμμίζοντας για ακόμη μια φορά τη σύνδεση μεταξύ στρατού και εκκλησίας. Στη συνέχεια κατονόμασε τους υπεύθυνους της υπόθεσης Ντρέιφους, έναν έναν. Υψηλόβαθμα στελέχη του γαλλικού στρατού αλλά και το ίδιο το Υπουργείο Πολέμου για τη συγκάλυψη της αλήθειας και την άδικη καταδίκη του Ντρέιφους. Ενώ στο τέλος φάνηκε να έχει επίγνωση ότι θα κατηγορηθεί για δυσφήμηση.
Ο αντίκτυπος
Στην «επιστολή» αυτή ο Ζολά προσπάθησε να αιχμαλωτίσει την προσοχή του κοινού μέσα από τη δραματοποίηση και την παρουσίαση της καθαρά προσωπικής του οπτικής. Δίνοντας στον εαυτό του τον ρόλο του κατηγόρου, του αφηγητή και του απονεμητή δικαιοσύνης εμφύσησε νέα πνοή στην υπόθεση. Η εφημερίδα πούλησε σχεδόν ένα εκατομμύριο αντίτυπα, ενώ ο αντίκτυπος της επιστολής αποδείχθηκε τεράστιος, αναζωπυρώνοντας την αντίδραση της κοινής γνώμης στα τεκταινόμενα. Οι υποστηρικτές του Γάλλου Λοχαγού διοργάνωσαν δύο εκστρατείες συγκέντρωσης υπογραφών για επανεξέταση της υπόθεσης, με τη συμμετοχή ακαδημαϊκών, καλλιτεχνών, συγγραφέων και άλλων διανοούμενων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑΆντον Τσέχοφ: Το ταξίδι στη νήσο Σαχαλίνη που τον στιγμάτισε12.09.2018
Ο Ζολά οδηγήθηκε σε δίκη και καταδικάσθηκε για δυσφήμηση στις 21 Φεβρουαρίου του 1898, σε ένα χρόνο φυλάκισης και πρόστιμο 3,000 φράγκων. Αφού οι ελπίδες του για επαναληπτική δίκη εξανεμίστηκαν, κατέφυγε στην Αγγλία τον Ιούλιο του ίδιου έτους και επέστρεψε έντεκα μήνες αργότερα όταν έμαθε ότι η υπόθεση Ντρέιφους άνοιξε ξανά με ενδεχόμενη ανατροπή της αρχικής καταδίκης. Το δεύτερο στρατοδικείο, ωστόσο, βρήκε ξανά ένοχο τον Ντρέιφους, στον οποίο απονεμήθηκε χάρη το 1906 από τον Γάλλο Πρόεδρο. Την εξέλιξη αυτή ο Ζολά δεν πρόλαβε να τη δει, καθώς πέθανε στις 28 Σεπτεμβρίου 1902 κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες.
ΤΟ " ΚΑΤΗΓΟΡΩ " ΣΕ ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΟΘΟΝΗ (1958)Βρετανο-αμερικανική ταινία , με σκηνοθέτη και βασικό πρωταγωνιστή τον José Ferrer (Χοσέ Φερέρ).
Χοσέ Φερρέρ - Βικιπαίδεια
Η ταινία βασίζεται στην αληθινή ιστορία της υπόθεσης Dreyfus, στην οποία ένας Εβραίος αξιωματικός στο γαλλικό στρατό κατηγορείται ψευδώς για προδοσία.Παίζουν :
José Ferrer as Captain Alfred Dreyfus
Anton Walbrook as Maj. Esterhazy
Viveca Lindfors as Lucie Dreyfus
Leo Genn as Maj. Piquart
Emlyn Williams as Émile Zola
David Farrar as Mathieu Dreyfus
Donald Wolfit as Gen. Mercier
Herbert Lom as Maj. DuPaty de Clam
Harry Andrews as Maj. Henry
Felix Aylmer as Edgar Demange
George Coulouris as Col. Sandherr
Peter Illing as Georges Clemenceau
Michael Hordern as Prosecutor
Laurence Naismith as Judge
Ernest Clark as Prosecutor
Eric Pohlmann as Bertillon
John Phillips as Prosecutor, Esterhazy trial
Malcolm Keen as President of France
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου