Φλόγες πάθους κάτω από τα Βυζαντινά στερεότυπα

Γεωμέτρης ή Κυριώτης, Ιωάννης

(; – 989 μ.Χ.). Λόγιος και μαθηματικός. Σπούδασε μαθηματικά κοντά στον πατρίκιο Νικηφόρο. Διακρίθηκε ως λόγιος στις ημέρες των Βυζαντινών αυτοκρατόρων Νικηφόρου Φωκά, Ιωάννη Τσιμισκή και Βασίλειου του Βουλγαροκτόνου. Αρχικά είχε το αξίωμα του πρωτοσπαθάριου, έπειτα χειροτονήθηκε ιερέας σε γεροντική ηλικία και μετά επίσκοπος, ίσως στην Καππαδοκία. Κατά το τέλος της ζωής του αποσύρθηκε ως μοναχός στην περίφημη μονή Στουδίου, όπου και πέθανε. Το φιλολογικό του έργο είναι ποικίλο. Τα ποιήματά του παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Τα πεζά του συγγράμματα, που μόνο μέρος τους έχει εκδοθεί, είναι κυρίως θεολογικά και αναφέρονται στη ρητορική και στην ερμηνευτική. Έργα του είναι ένας ύμνος στον Νικηφόρο Φωκά, τέσσερις ελεγείες στην Παρθένο Μαρία, μία συλλογή επιγραμμάτων σε τρίμετρο και εξάμετρο, ένας αλφαβητικός ύμνος στην Παρθένο (παράθεση διαφόρων επιθέτων με αλφαβητική σειρά), μία μετάφραση σε ιαμβικούς στίχους των Ψαλμών, μία συλλογή 99 τετράστιχων ελεγειών με τίτλο Παράδεισος, καθώς επίσης σχόλια στα έργα διαφόρων συγγραφέων και κυρίως των Ιωάννη Δαμασκηνού και Γρηγορίου Ναζιανζηνού.

 

Πηγή: greek_greek.enacademic.com

  ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΩΜΕΤΡΗΣ : ΔΥΟ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ

Στη Ζωή Α′

Την Αρετή στης πόλης είδα χθες τη μέση,
μαυροντυμένη, σκυθρωπή, γεμάτη θλίψη.
Τι έπαθες, ρώτησα. Κι εκείνη μου είπε: στέκουν
η Τόλμη, η Γνώση, η Φρονιμάδα στις γωνίες,
η Άγνοια κυβερνά κι η Μέθη κι η Δειλία.

 

Στη Ζωή Β′

Γιατί αποφεύγεις τα καθημερνά, ψυχή μου,
βάσανα; Δεν θα βρεις της αλυπίας την τέχνη.
Θέσπισε ο Πλάστης νά ′χει αγκάθια η γη από κάτω
και μύριες έγνοιες η ζωή μας. Βάσταξέ τες.





Πηγή:
Ο τρομερός τον νου μου ο έρωτας τυφλώνει, Εκδόσεις Αρμός, 2012
Μετάφραση: Γιώργος Βαρθαλίτης 

ΔΥΟ ΚΡΙΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΒΑΡΘΑΛΙΤΗ

 Γιώργος Βέης, Από το (άγνωστό) μας Βυζάντιο…, "Η Αυγή", 16.12.2012

---

Πόλυ Κρημνιώτη, Ιωάννης Γεωμέτρης: Ένας άγνωστός μας βυζαντινός, "Η Αυγή", 1.7.2012

 *******************************

 ΔΙΑΒΑΣΤΕ : ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΓΕΩΜΕΤΡΗ

[PDF] Τωμαδάκη Μαρία Πρ. «Ιωάννης Γεωμέτρης, Ιαμβικά Ποιήματα. Κριτική έκδοση» σελ.

 Κριτική έκδοση, μετάφραση και σχολιασμός 236 ιαμβικών ποιημάτων του Ιωάννη Γεωμέτρη. Τα ποιήματα αυτά αναφέρονται τόσο σε θρησκευτικά όσο και κοσμικά θέματα. Για παράδειγμα, είναι αφιερωμένα στον Χριστό, τη Θεοτόκο, σε αγίους, εικόνες, λείψανα, αλλά και σε Βυζαντινούς αυτοκράτορες, αρχαίους συγγραφείς και φιλοσόφους. Ως προς τη λειτουργία τους, θα μπορούσαν στην πλειονότητά τους να θεωρηθούν εν δυνάμει επιγραφές ή βιβλιακά επιγράμματα, καθώς και εγκωμιαστικά ποιήματα. Η παρούσα έκδοση βασίστηκε στον κώδικα Paris. Suppl. gr. 352 και αποτελείται από τέσσερα μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει έξι εισαγωγικά κεφάλαια που αναφέρονται στα βιογραφικά στοιχεία του ποιητή, στη θεματολογία, τις μετρικές συνήθειες, τη χειρόγραφη παράδοση των ιαμβικών του ποιημάτων, καθώς και στις αρχές της παρούσας έκδοσης. Στο δεύτερο μέρος περιλαμβάνεται η κριτική έκδοση των κειμένων και η απόδοσή τους στη Νεοελληνική. Στη συνέχεια ακολουθεί ο σχολιασμός των ποιημάτων, στο πλαίσιο του οποίου εξετάζονται ποικίλα φιλολογικά, γλωσσικά, προσωπογραφικά και ιστορικά ζητήματα αλλά και θέματα που αφορούν τη βυζαντινή τέχνη, ενώ το τελευταίο μέρος περιλαμβάνει τρία ευρετήρια (Index nominum, Index verborum notabilium και Index locorum).

*****************************

 

ΔΥΟ ΑΚΟΜΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΓΕΩΜΕΤΡΗ

Πηγή://elxefsis.com/

Ως εκ τίνος κόρην αιτησαμένου ύδωρ


Ὤ τὸ πικρὸ νερὸ ποὺ πάλι ἤπια καὶ πάλι.
Διψῶ ἀκατάπαυστα. Ποιό τὸ νερὸ εἶναι ἐτοῦτο
ποὺ ἀνάβει πυρκαγιὰ καὶ καίει τὴν καρδιά μου;
Κρυβόταν τῶν ἐρώτων ὁ δαυλὸς ἐντός του.
Καὶ τώρα τί νὰ κάνω; Δῶσε μου ὅμως, κόρη,
τὰ χείλη σου νὰ πιῶ‧ μὰ ἀπὸ μακριὰ μὲ φλέγεις.
Κοντά σου τὴ φωτιὰ τοῦ πάθους πῶς θὰ ἀντέξω;
Μόνο ἕνα φάρμακο γιὰ αὐτὴ τὴ δίψα ξέρω:
τὸν ἔρωτα, ἔρωτας πιὸ φλογερὸς τὸν σβήνει.
Τὸν πιὸ μεγάλο ἔρωτα ἕνας πιὸ μεγάλος.
Χριστέ μου, ἁρπάζομαι ἀπὸ σένα τώρα, δῶσ᾽ μου
τὸ ζῶν νερό σου, αὐτὸ θὰ σβήσει καὶ τὴ φλόγα.
Άτιτλο ποίημα
Ὥρια πάντα τέθηλε καὶ ἄμπελος ἐς τόκον ὀργᾷ,
σμήνεα δ᾿ ἄρτι μέλι χλωρὸν ὑπεκπρορρέει.
Οὔθατα δὲ σφαραγεῦσι, καὶ ἄρνες ἀεὶ σκαίροντες,
αἶγες δ᾿ εὐγλαγέες, λήια κεκλημένα·ὄρνεα δ᾿ εὐφωνοῦσι, καὶ ἄλσεα εὔσκια, δένδραὕδασι δὲ κρυεροῖς ἀμφιγέγηθε πέτρα.
Τέττιξ σύντονον ἠχεῖ, ναυτίλος ἥδιον ᾄδει,ᾆσον Ἰωάννη, καὶ σύ τι κἂν μογέης. 

Μετάφραση ποιήματος:


Όλα καρπίζουν και τ᾿ αμπέλι θέλει να γεννήσει,
ξέχειλες οι κερήθρες από φρέσκο μέλι.
Σφύζουν τα μαστάρια, χαρά για τ᾿ αρνάκια,
βαριές απ᾿ το γάλα οι κατσίκες, τα στάχυα
το θεριστή κιόλας προσμένουν.
Στα δέντρα κελαηδούνε τα πουλιά,
σκιά δροσερή σκορπούνε τα άλση.
Το γάργαρο νερό παίζει με την πέτρα.
Συναυλία σωστή δίνουν τα τζιτζίκια,
χαρούμενα ο ναύτης τραγουδεί.
Τραγούδα κι εσύ, Ιωάννη, κι ας πονάς!