Συνεχόμενοι εικονικοί πνιγμοί

Κιμπουρόπουλος Γιάννης

Δημοσίευση: Ayg;h, 25 Δεκεμβρίου 2016 

Το πολιτικό αποτέλεσμα των Μνημονίων δεν κρίνεται στο αν, με τις απαιτούμενες υποχωρήσεις, θα κλείσει η αξιολόγηση ή θα εκταμιευτεί η δόση κ.λπ. Κρίνεται στην επιταχυνόμενη εξάχνωση της προσδοκίας της κοινωνίας από την πολιτική. Το δημοσκοπικό ρεύμα τού «δεν ξέρω, δεν απαντώ, δεν ψηφίζω, δεν πιστεύω κανέναν, δεν περιμένω τίποτα» είναι ο αληθινός θρίαμβος του Σόιμπλε, των ομολόγων και των ομοδόξων του. Είναι το ανομολόγητο πρόγραμμά τους

Η σχέση των δανειστών με το ελληνικό πολιτικό σύστημα από το 2010 μέχρι σήμερα θυμίζει το βασανιστήριο που έχουν εκτεταμένα εφαρμόσει οι αμερικανικές ανακριτικές υπηρεσίες εις βάρος υπόπτων για να τους αποσπάσουν «ομολογίες»: τον διαβόητο «εικονικό πνιγμό», που, κατά την ανάλυση της Ναόμι Κλάιν («Το Δόγμα του Σοκ»), αποτελεί το αρχέτυπο των νεοφιλελεύθερων προγραμμάτων «εξυγίανσης» των οικονομιών τα οποία εφαρμόζουν το ΔΝΤ, η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη κι άλλοι διεθνείς μηχανισμοί πολιτικοοικονομικού σωφρονισμού.
Στην εξάχρονη εφαρμογή του βασανιστηρίου στις διαδοχικές κυβερνήσεις που υποχρεώθηκαν να αποδεχτούν και να διαχειριστούν τα Μνημόνια -με ακραία εκδοχή τον «εικονικό πνιγμό» στην ευρωσύνοδο του Ιουλίου 2015-, οι κυβερνήσεις και το πολιτικό σύστημα ευρύτερα ανέπτυξαν ένα ιδιότυπο ανακλαστικό «άμυνας» στο βασανιστήριο. Για την ακρίβεια, διαμόρφωσαν την ιδέα ότι, κάθε φορά που οι βασανιστές τούς λούζουν στο νερό κόβοντάς τους την ανάσα, αυτές μπορούν να αντέχουν μεγαλύτερες ποσότητες νερού και για περισσότερο διάστημα. Έτσι ώστε στο τέλος να μάθουν να κρατούν απεριόριστα την αναπνοή τους, να καταστήσουν αναποτελεσματικό το βασανιστήριο και να φέρουν σε απόγνωση τους βασανιστές τους.
Αυτές οι ασκήσεις αντοχής στους εικονικούς πνιγμούς -πάρτε κι άλλα μέτρα, βάλτε κι άλλους φόρους, κάνετε κι αυτές τις περικοπές, υπογράψτε μας δεσμεύσεις για τα επόμενα χρόνια, φέρτε μας αποδείξεις ότι κάνετε τα μαθήματά σας, υπογράψτε δήλωση μετανοίας για τις μονομερείς σας ενέργειες, φέρτε μας δεσμεύσεις και από την αντιπολίτευση- είχαν πράγματι κάποιο αξιοσημείωτο αποτέλεσμα αύξησης της αντοχής στη διάρκεια και την ένταση του βασανιστηρίου από τη μια αξιολόγηση στην άλλη κι από το ένα Μνημόνιο στο επόμενο. Αλλά δεν κατάφεραν να αποτρέψουν το μοιραίο: Στο τέλος, η μία μετά την άλλη κυβέρνηση υπέκυπτε στο βασανιστήριο.
Έχει αποδειχτεί ολέθρια αφέλεια ότι κάθε νέα υποχώρηση σε κάθε νέα απαίτηση των δανειστών είναι η τελευταία. Κι αυτή η αφέλεια διαπέρασε όλες τις κυβερνήσεις της μνημονιακής εποχής, όλου του πολιτικού φάσματος. Ο λόγος είναι απλός: Κλήθηκαν και καλούνται να διεκπεραιώσουν ένα οικονομικό πρόγραμμα που, πέρα από την ταξική του ιδιοτέλεια και τον ιδεολογικό δογματισμό του, είναι λάθος μέχρι και στην τελευταία του λεπτομέρεια. Και κάθε φορά που το λάθος διαπιστώνεται ακόμη και από τους εμπνευστές του (βλέπε ΔΝΤ) «διορθώνεται» με ένα ακόμη πιο κραυγαλέο λάθος.
Ούτε στο πρώτο, ούτε στο δεύτερο, ούτε στο τρίτο Μνημόνιο υπάρχει ένας στοιχειώδης οικονομικός ορθολογισμός, μια ελάχιστη συνέπεια ανάμεσα στα μέτρα πολιτικής και στον διακηρυγμένο στόχο τους, που υποτίθεται ότι είναι η επιστροφή στην ανάπτυξη και η απεξάρτηση από τον επίσημο δανεισμό. Ακόμη κι ένας «ταλιμπάν» του νεοφιλελευθερισμού δεν πρόκειται να υποστηρίξει σοβαρά ότι με συνεχιζόμενη συρρίκνωση μισθών και εισοδημάτων, μείωση των δημοσίων δαπανών και συντριβή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω των κόκκινων δανείων -δηλαδή με συνεχόμενους εικονικούς πνιγμούς- μπορεί να προκύψει ανάταξη της οικονομίας, επειδή τάχα η Ελλάδα θα γίνει ελκυστικότερη σε ξένους επενδυτές. «Αρπαχτές» μπορεί να προκύψουν. Ανάπτυξη όχι. Και δεν μιλάμε για τα μονοδιάστατα νούμερα του ΑΕΠ.
Εν τέλει, ελλείψει οικονομικού ορθολογισμού, τα Μνημόνια αναδεικνύονται κυρίως σε προγράμματα σωφρονισμού του πολιτικού συστήματος στα δόγματα της «ενιαίας σκέψης». Κατασπάραξαν τρεις κυβερνήσεις μέχρι τον Ιανουάριο του 2015, συνέτριψαν το ΠΑΣΟΚ, συρρίκνωσαν τη Ν.Δ., φούσκωσαν και ξεφούσκωσαν κόμματα μιας χρήσεως, ανέδειξαν σε εφιαλτική σταθερά του κομματικού χάρτη τη ναζιστική Χ.Α., εκτίναξαν αλλά και συγκλόνισαν τον ΣΥΡΙΖΑ, πιέζουν εξουθενωτικά και τη δεύτερη κυβέρνησή του, που έχει τη σειρά της στους συνεχόμενους εικονικούς πνιγμούς από αξιολόγηση σε αξιολόγηση. Δυστυχώς, με την ίδια ψευδαίσθηση ότι αυτή θα αντέξει κατά τι περισσότερο χωρίς ανάσα.
Τελικά, το πολιτικό αποτέλεσμα αυτού του πειράματος δεν κρίνεται στο αν, με τις απαιτούμενες υποχωρήσεις, θα κλείσει η αξιολόγηση, θα εκταμιευτεί η δόση, θα ενεργοποιηθούν τα μέτρα για το χρέος, θα μπουν τα ελληνικά ομόλογα στο QE. Όλα αυτά ίσως και να συμβούν. Και μπορεί, πράγματι, τον Ιούνιο του 2018 το τρίτο Μνημόνιο να είναι το πρώτο που θα ολοκληρωθεί χωρίς να ακολουθηθεί από τέταρτο. Όμως, το αποτέλεσμα του πειράματος δεν κρίνεται στο ότι το ένα κυβερνών κόμμα μετά το άλλο πληρώνει εκλογικά την -επιτυχημένη ή όχι- εφαρμογή του Μνημονίου και τελικά υποκύπτει στους εικονικούς πνιγμούς των δανειστών - βασανιστών. Κρίνεται στην επιταχυνόμενη εξάχνωση της προσδοκίας της κοινωνίας από την πολιτική. Το δημοσκοπικό ρεύμα τού «δεν ξέρω, δεν απαντώ, δεν ψηφίζω, δεν πιστεύω κανέναν, δεν περιμένω τίποτα» είναι ο αληθινός θρίαμβος του Σόιμπλε, των ομολόγων και των ομοδόξων του. Είναι το ανομολόγητο πρόγραμμά τους.