gerontakos

«Έχω πει μερικές φορές στον εαυτό μου ότι αν υπήρχε μία μόνο πινακίδα στην είσοδο κάθε εκκλησίας που να απαγόρευε την είσοδο σε οποιονδήποτε με εισόδημα πάνω από ένα συγκεκριμένο ποσό , θα γινόμουν αμέσως χριστιανή» . Σιμόν Βέιλ, Γαλλίδα φιλόσοφος και πολιτική ακτιβίστρια (1909-1943)

Παρασκευή, Ιουνίου 03, 2016

Η υπέροχη ‘Υπέροχη Φίλη Μου’

Αλεξάνδρα Σαμοθράκη.

oanagnostis.gr,23/05/2016

Φανταστείτε τους δυο αγαπημένους σας συγγραφείς να επιδίδονται σε εμπνευσμένες (λεκτικές) ερωτοτροπίες καρπός των οποίων είναι ένα χαρισματικό τέκνο που συνδυάζει τα καλύτερα χαρακτηριστικά των δυο γονέων του. Ανεξαρτήτως εάν οι γονείς είναι ο Μάρκες, ο Μπόρχες, η Άτγουντ, ο Μαν, ο Ισιγκούρο, ο Μουρακάμι , η Μονρό ή ακόμη και δικοί μας, ο Μάτεσις, ο Καραγάτσης, η Καρυστιάνη, το παιδί θα είναι στα σίγουρα η Έλενα Φεράντε.
Επιτέλους κυκλοφορεί στα ελληνικά από τον Πατάκη το πρώτο βιβλίο της ‘Τετραλογίας της Νάπολης’ με τίτλο ‘Η Υπέροχη Φίλη Μου’. Είναι ένα βιβλίο που επιτυγχάνει το πιο απλό και το πιο δυσεύρετο αποτέλεσμα: την αγνή και ανόθευτη αναγνωστική ηδονή.
Πρόκειται για μια ιστορία ενηλικίωσης δυο φιλενάδων, της Ελενα και της Λίλα, σε μια φτωχογειτονιά της Νάπολης του 50. Η αφηγήτρια Έλενα αποτελεί πρότυπο μαθήτριας και κόρης ενώ η Λίλα εφευρίσκει και εφαρμόζει πιο ανορθόδοξες μεθόδους τόσο για τη μόρφωση της (όταν οι γονείς της δεν της επιτρέπουν να συνεχίσει το σχολείο καταφέρνει να μάθει αρχαία μόνη της με βιβλία που δανείζεται από τη βιβλιοθήκη) όσο και για το μέλλον της (επιδιώκει να αναβαθμίσει το τσαγκάρικο του πατέρα της σχεδιάζοντας στα κρυφά μοδάτα παπούτσια, φλερτάρει με το γιο του ‘προστάτη’ της γειτονίας τον οποίο και αφήνει σε χλωρό κλαρί για μια αδιανόητη για τους υπόλοιπους επιλογή κτλ). Η εξιστόρηση της Έλενα είναι γεμάτη συγκρίσεις ανάμεσα στα δυο κορίτσια που πάντα ευνοούν τη Λίλα από την πρώτη τους γνωριμία με αφορμή την εξαφάνιση και αναζήτηση μιας κούκλας στο τρομακτικό υπόγειο του συγκροτήματος διαμερισμάτων όπου ζουν οι δυο γειτονοπούλες μέχρι τις προετοιμασίες του γάμου της τελευταίας με τη βοήθεια της Έλενα πολλά χρόνια αργότερα.
Στο φόντο της σχέσης των δυο κοριτσιών εξελίσσεται η καθημερινή ζωή των οικογενειών τους, των φίλων και συμμαθητών τους αλλά και η προσωπική τους ζωή- οποιοδήποτε περιστατικό και να αφηγείται η Έλενα, είτε αφορά τους καλοκαιρινούς της έρωτες, είτε μια βόλτα στο κέντρο της Νάπολης με την παρέα, πρωταγωνιστής παραμένει πάντα η φιλία τους. Η μεταξύ τους άμιλλα τις ωθεί διαρκώς σε νέες περιπέτειες, ορισμένες εκ των οποίων καταλήγουν σε φιάσκο, αλλά και σε νέα επίπεδα αυτοβελτίωσης.
Δεδομένου ότι η αφηγήτρια έχει το ίδιο μικρό όνομα με τη συγγραφέα, το βιβλίο θα μπορούσε να είναι αυτοβιογραφικό- όμως καθώς το Έλενα Φεράντε δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένα πεζό nom du plume, κανείς δε γνωρίζει ποια στην πραγματικότητα είναι η συγγραφέας που μετά την κυκλοφορία της Υπεροχής Φίλης στα αγγλικά είναι φέτος υποψήφια για το βραβείο Booker γεγονός που έχει δημιουργήσει λογοτεχνικές θεωρίες συνωμοσιών που είχαν να κυκλοφορήσουν από τον καιρό του Σάλιντζερ.
Ασχέτως της παραφιλολογίας για το ποιον της συγγραφέως, το γεγονός παραμένει πως το βιβλίο είναι λίγο από όλα, αλλά πολύ από τα καλά- ηθογραφία της ναπολιτάνικης κοινωνίας, οδικός χάρτης ενηλικίωσης, αναμοχλευτήρας οικείων συναισθημάτων από τη δική σου προσωπική παιδική και εφηβική ηλικία, μέθοδος κατανόησης και προσέγγισης των πρώτων βημάτων των γονιών σου στους αντίστοιχους σκονισμένους χωματόδρομους όχι στη Νάπολη αλλά στον Ταύρο του 50, άσμα στη γυναικεία φιλία και επίδειξη λογοτεχνικής μαεστρίας.
Οι παιδικοί, πραγματικοί φίλοι όπως και τα καλά βιβλία όχι απλά διαφυλάσσουν μεγάλες αλήθειες της προσωπικής σου ιστορίας αλλά και στις τρίβουν επιδεικτικά στη μάπα με αφοπλιστικά απλή τεκμηρίωση. Μόλις διάβασα την ‘Υπέροχη Φίλη’ στα αγγλικά, το έδωσα αμέσως στη δική μου υπέροχη φίλη, δίπλα στην οποία κάθισα την πρώτη μέρα της πρώτης δημοτικού πριν από 30 χρόνια. Ήθελα να της πω ‘Έτσι νιώθω για σένα’ αλλά δε μπόρεσα και αντ’ αυτού της είπα ‘Είναι ένα ωραίο βιβλίο αλλά τελειώνει απότομα.’ Και εκείνη που είναι πάνσοφη μου είπε: ‘Είσαι αστοιχείωτη. Δεν τελειώνει απότομα. Είναι τετραλογία.’