ΝΟΜΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Εὖ γὰρ ἴστε, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅτι τρεῖς εἰσὶ πολιτεῖαι παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις, τυραννὶς καὶ ὀλιγαρχία καὶ δημοκρατία, διοικοῦνται δ' αἱ μὲν τυραννίδες καὶ ὀλιγαρχίαι τοῖς τρόποις τῶν ἐφεστηκότων, αἱ δὲ πόλεις αἱ δημοκρατούμεναι τοῖς νόμοις τοῖς κειμένοις. Μηδεὶς οὖν ὑμῶν τοῦτ' ἀγνοείτω, ἀλλὰ σαφῶς ἕκαστος ἐπιστάσθω ὅτι ὅταν εἰσίῃ εἰς δικαστήριον γραφὴν παρανόμων δικάσων, ἐν ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ μέλλει τὴν ψῆφον φέρειν περὶ τῆς ἑαυτοῦ παῤῥησίας. Διόπερ καὶ ὁ νομοθέτης τοῦτο πρῶτον ἔταξεν ἐν τῷ τῶν δικαστῶν ὅρκῳ, "ψηφιοῦμαι κατὰ τοὺς νόμους," ἐκεῖνό γε εὖ εἰδὼς ὅτι ὅταν διατηρηθῶσιν οἱ νόμοι τῇ πόλει, σῴζεται καὶ ἡ δημοκρατία.

Ἃ χρὴ διαμνημονεύοντας ὑμᾶς μισεῖν τοὺς τὰ παράνομα γράφοντας, καὶ μηδὲν ἡγεῖσθαι μικρὸν εἶναι τῶν τοιούτων ἀδικημάτων, ἀλλ' ἕκαστον ὑπερμέγεθες, καὶ τοῦθ' ὑμῶν τὸ δίκαιον μηδένα ἐᾶν ἀνθρώπων ἐξαιρεῖσθαι...

ΑΙΣΧΙΝΗ, ΚΑΤΑ ΚΤΗΣΙΦΩΝΤΟΣ, 6-7.

******************************************

Αθηναίοι, ξέρετε καλά ότι τρία είναι τα πολιτεύματα των ανθρώπων σ΄όλο τον κόσμο: η τυραννία, η ολιγαρχία και η δημοκρατία. Οι τυραννίες και οι ολιγαρχίες διοικούνται ανάλογα με τις  διαθέσεις των αρχόντων, ενώ οι πόλεις που δημοκρατούνται  με βάση τους θεσπισμένους νόμους. Αυτό δεν πρέπει λοιπόν να το αγνοεί κανείς από σας, αλλά να ξέρει ο καθένας καλά ότι, όταν εισέρχεται στο δικαστήριο για να εκδικάσει καταγγελία για πρόταση  παράνομου ψηφίσματος, την ίδια μέρα πρόκειται να ψηφίσει (και) για την ελευθερία του λόγου του. Αυτή είναι η αιτία που ο νομοθέτης  έβαλε πρώτη στον (καθιερωμένο) όρκο του δικαστή την υπόσχεση 

"Θα ψηφίσω σύμφωνα με τους νόμους",επειδή γνώριζε καλά ότι, όταν τηρούνται οι νόμοι στην πόλη, διατηρείται (αλώβητη) και η δημοκρατία.

Έχοντας συνέχεια  στο μυαλό σας αυτή την αρχή , πρέπει να μισείτε όσους υποβάλλουν παράνομες προτάσεις και μπροστα σε τέτοιου είδους αδικήματα να θεωρείτε ότι είναι τεράστιο κι όχι  μικρό καθένα από αυτά, μην επιτρέποντας μάλιστα  σε κανένα να σας στερήσει αυτό το δικαίωμα.

[Μετάφραση: Gerontakos]