Η ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛ ΣΡΕΝΤΕΡ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΟΥΚΙΟ ΜΙΣΙΜΑ ΚΑΙ Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΙΛΙΠ ΓΚΛΑΣ

 

Για τον πόνο της ζωής

Ηλίας Μαγκλίνης

kathimerini.gr 

3–4 λεπτά

---

Το 1985 ο Πολ Σρέιντερ γύρισε την ταινία «Μισίμα. Ζωή σε τέσσερα κεφάλαια» και ο Φίλιπ Γκλας έγραψε τη μουσική.

Η έξοχη αυτή μουσική αυτονομήθηκε από νωρίς. Όχι μόνο έχουν κομμάτια της χρησιμοποιηθεί και σε άλλες ταινίες ή σειρές, αλλά ο ίδιος ο συνθέτης μετέγγραψε την πρωτότυπη μουσική σε κουαρτέτο εγχόρδων (το υπ’ αριθμ. 3).

Σε ένα εξαιρετικό άλμπουμ, που η Nonesuch Records –θυγατρική της Warner Music– λάνσαρε το 1995, το φημισμένο σύνολο Κουαρτέτο Κρόνος ερμηνεύει το υπ’ αριθμ. 3, μαζί με άλλα τρία κουαρτέτα εγχόρδων του Γκλας. Οι «Κρόνος» ερμήνευαν και τα μέρη της ταινίας, η μουσική υπόκρουση της οποίας προοριζόταν για τέτοιο σύνολο.

Στη βιογραφία του «Λέξεις χωρίς μουσική» (μτφρ.: Αφροδίτη Γεωργαλιού, εκδ. Ροπή), ο Γκλας γράφει πως η δική του περιπέτεια με τον Μισίμα, τον σπουδαίο Ιάπωνα συγγραφέα που το 1970 αυτοκτόνησε κάνοντας χαρακίρι σε δημόσια θέα, ξεκίνησε λίγο καιρό αφότου έγινε γνωστή η μουσική του για το «Κογιανισκάτσι».

«Ήταν η πρώτη μεγάλη παραγωγή στην οποία δούλεψα. Ο Πολ (Σρέιντερ) έκανε γυρίσματα στο Τόκιο τον Νοέμβριο του 1983. Επειδή βρισκόμουν εκεί για τις εμφανίσεις με το μουσικό μου σύνολο, μπόρεσα να παραστώ στα γυρίσματα αρκετές φορές. Μίλησα εκτενώς με τον Πολ σχετικά με τις ιδέες που είχε για την ταινία του. Γνώρισα επίσης την Εϊκο Ισιόκα, η οποία είχε σχεδιάσει υπέροχα σκηνικά – αργότερα θα συνεργαζόμασταν στην όπερα “Ο απεσταλμένος στον πλανήτη 8” της Ντόρις Λέσινγκ».

Η ταινία δεν είναι μια συμβατική βιογραφική αφήγηση. Πλησιάζει τα όρια του πειραματικού σινεμά, μονάχα που εδώ το αποτέλεσμα είναι απρόσμενα δραστικό. Εστιάζοντας σε συγκεκριμένες φάσεις της ζωής του συγγραφέα, ο Σρέιντερ δραματοποιεί εμβόλιμα και με τρόπο εκπληκτικό αποσπάσματα από έργα του Μισίμα.

Όλα γίνονται ένα – όπως και η μουσική με την εικόνα. Ο Γκλας διάβασε βιβλία του Μισίμα, εντυπωσιασμένος από την αυτοβιογραφική γραφή του και τα δίπολα ηδονής – οδύνης, επιθυμίας – καθήκοντος, θάρρους – δειλίας που κυριαρχούν στη θεματολογία του.

Για τον Γκλας, ο Μισίμα «είχε φτάσει σε μια υπερβατική κατάσταση, κι αυτή ήταν το βασικό κίνητρο για να γίνει συγγραφέας. Για όλους τους συγγραφείς που γνωρίζω προσωπικά, το γράψιμο είναι ένας τρόπος να προσαρμόζονται στον κόσμο, να κάνουν τον κόσμο ένα υποφερτό μέρος για να ζουν».

Ο Γκλας ήταν φίλος με τον Αλεν Γκίνσμπεργκ, ο οποίος φορούσε μια μπλούζα που έγραφε: «Λοιπόν, όσο είμαι εδώ θα κάνω τη δουλειά. Και ποια είναι η δουλειά; Να απαλύνω τον πόνο της ζωής. Όλα τα άλλα είναι κουραφέξαλα».

Ο Μισίμα ήταν σκοτεινός άνθρωπος και συγγραφέας. Αλλά ήταν και λυρικός, υπερβατικός. Ο Γκλας αποδίδει ακριβώς αυτή την αντίφαση μέσα από μια μουσική που ρέει εξαίσια, απλώνεται σαν ωκεανός και εκφράζει με μοναδικό τρόπο μια τρομακτική σκέψη: πόσο αφόρητη μπορεί να είναι η ίδια η ομορφιά της ζωής.Βιογραφία του Ιάπωνα συγγραφέα Yukio Mishima, ο οποίος προσπάθησε να επιτύχει μια αδύνατη αρμονία μεταξύ του εαυτού του, της τέχνης και της κοινωνίας.  Η πλοκή επικεντρώνεται την ημέρα που συγκλόνισε τον κόσμο ερμηνεύοντας χαρακίρι δημόσια.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Η ΤΑΙΝΙΑ

Mishima: A Life in Four Times (1985)

Π Ημερομηνία κυκλοφορίας: 20 Σεπτεμβρίου 1985 (ΗΠΑ)
 Σκηνοθεσία: Paul Schrader

Paul Schrader(1946)

 Μουσική σύνθεση: Philip Glass
 Σενάριο: Paul Schrader, Chieko Schrader, Leonard Schrader
 Συγγραφέας: Yukio Mishima

Γιούκιο Μισίμα (1925-1970)

 Καλλιτεχνική διεύθυνση: Eiko Ishioka