«Ο ίδιος ο Αθ. Χρυσοχόου προσέβαλε τη μνήμη του»
Με
μια πολύ σημαντική απόφαση, που αποκαθιστά την ιστορική μνήμη και
απορρίπτει οποιαδήποτε προσπάθεια αναθεώρησής της, το Πολυμελές
Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης απέρριψε ως κατ’ ουσίαν αβάσιμη την αγωγή των
απογόνων του στρατηγού Αθανάσιου Χρυσοχόου, 
φρουράρχου Θεσσαλονίκης και
γενικού διοικητή Μακεδονίας επί γερμανικής Κατοχής, κατά των Αλέκου
Γρίμπα και Σπύρου Σακέττα, αγωνιστών της αντιδικτατορικής αντίστασης,
πρώην δημοτικών συμβούλων Θεσσαλονίκης και συνταξιούχων, σήμερα,
δικηγόρων. Η υπόθεση, την οποία η «Εφ.Συν.» καλύπτει από την πρώτη μέρα,
αφορά τη μετονομασία της οδού Χρυσοχόου (που βρίσκεται στην Ε’ Δημοτική
Κοινότητα Θεσσαλονίκης και σε πρώην εβραϊκή γειτονιά) σε Αλμπέρτου Ναρ
και απασχολεί από τον Δεκέμβριο του 2018 τη Δικαιοσύνη.
Ολα ξεκίνησαν μετά την ένταξη της Θεσσαλονίκης στο «Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών 1940-1945», τον Αύγουστο του 2008, παρά την αντίθεση, αρχικά, της Διοίκησης Παπαγεωργόπουλου. Επειτα από αίτημα του δημοτικού συμβουλίου επί δημαρχίας Γιάννη Μπουτάρη, εκδόθηκε, τον Οκτώβριο του 2012, το σχετικό Π.Δ. για την ένταξη της πόλης στο Δίκτυο. Στο πλαίσιο αυτό, και ύστερα από πρόταση και του ΣΦΕΑ 1967-1974 να επανεξεταστούν όλες οι ονοματοδοσίες που έγιναν επί χούντας κατ’ εφαρμογή του καταργημένου πλέον από το 1982 Ν.Δ. 179/1969, το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης αποφάσισε τη μετονομασία της οδού που έφερε το όνομα του Αθ. Χρυσοχόου (είχε αποδοθεί από το διορισμένο χουντικό δημοτικό συμβούλιο, το 1971) σε οδό Αλμπέρτου Ναρ, επιφανούς Εβραίου διανοούμενου της πόλης, γόνου θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Απόφαση που επικυρώθηκε από την αρμόδια επιτροπή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας - Θράκης.
Όμως, οι αποφάσεις αυτές ακυρώθηκαν από το Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης, το οποίο έκανε δεκτή την προσφυγή των απογόνων του Αθ. Χρυσοχόου. Κατά της απόφασης του Εφετείου προσέφυγαν οι Αλέκος Γρίμπας, Σπύρος Σακέττας και Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, πρώην δημοτικοί σύμβουλοι Θεσσαλονίκης και μέλη του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών (1967-1974). Ετσι, η υπόθεση έφτασε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όπου συζητήθηκε στις 13 Ιουνίου 2023 και αναμένεται με την απόφασή του να κρίνει την ορθότητα της απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Στο μεταξύ, οι απόγονοι του Αθ. Χρυσοχόου άσκησαν αγωγή εναντίον των κ. Γρίμπα, Σακέττα και Μηταφίδη, ζητώντας από τον καθέναν αποζημίωση 200.000 ευρώ για «προσβολή μνήμης νεκρού» αλλά και προσωπική κράτηση, διάρκειας έξι μηνών, ως μέσο εκτέλεσης της απόφασης. Υποστήριζαν ότι ο πατέρας τους «απαλλάχτηκε όλων των κατηγοριών που του απέδωσαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι για δωσιλογισμό και συνεργασία με τις κατοχικές δυνάμεις» και έκαναν λόγο για συκοφαντική δυσφήμηση. Η απόφαση εναντίον του Τρ. Μηταφίδη δεν έχει εκδοθεί ακόμα, αλλά το Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης απέρριψε την αγωγή εναντίον των Αλ. Γρίμπα και Σπ. Σακέττα («Δικαίωση της ιστορικής μνήμης», Απόστολος Λυκεσάς, «Εφ.Συν.» 11/10/23), με το σκεπτικό της απόφασης των δικαστών (13371/2023) να έχει βαρύνουσα σημασία για την ουσία της υπόθεσης, εν όψει και της υπό έκδοση απόφασης του ΣτΕ.
Το σκεπτικό
Οι δικαστές κρίνουν ότι οι Αλ. Γρίμπας και Σπ. Σακέττας δεν είχαν καμία πρόθεση να δυσφημήσουν την προσωπικότητα του Αθ. Χρυσοχόου και των απογόνων του και αποφαίνονται ότι τα όσα ανέφεραν οι εναγόμενοι στην επιστολή τους προς το τότε δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης (προκειμένου να μετονομαστεί η οδός Αθ. Χρυσοχόου σε Αλμπέρτου Ναρ) ήταν στο πλαίσιο «δικαιολογημένου δημόσιου ενδιαφέροντος για την ονοματοδοσία μιας οδού», ζήτημα που, όπως σημειώνουν, έχει και παιδαγωγικό χαρακτήρα, καθώς οι πολίτες καλούνται έμμεσα να συμπεριφέρονται με τον τρόπο του εκάστοτε τιμώμενου προσώπου.
Παράλληλα, όπως σημειώνεται στο σκεπτικό της απόφασης, οι εναγόμενοι άσκησαν κριτική στη δράση του Αθ. Χρυσοχόου, μελετώντας διαθέσιμα ιστορικά τεκμήρια και ουσιαστικά αναπαρήγαγαν ιστορικές απόψεις και θέσεις που έχουν διατυπωθεί πολλάκις κατά το παρελθόν. Οι χαρακτηρισμοί εναντίον του Αθ. Χρυσοχόου στην επιστολή των εναγομένων χαρακτηρίζονται δικαιολογημένοι από τους δικαστές, οι οποίοι λαμβάνουν υπόψη τους ότι ο Αλ. Γρίμπας εξορίστηκε στη Λέρο το 1967 για διάστημα 20 μηνών και ο πατέρας του εκτελέστηκε από τους Γερμανούς τον Φεβρουάριο του 1944, ο δε Σπ. Σακέττας καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών από το Εκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης το 1967 και ο πατέρας του, μόνιμος υπολοχαγός του ελληνικού στρατού, συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση στις γραμμές του ΕΛΑΣ.
Ιδιαίτερη αναφορά κάνουν οι δικαστές
στο κείμενο υποστήριξης των εναγομένων από 179 προσωπικότητες, το οποίο
δημοσιεύτηκε στην «Εφ.Συν.» στις 17.03.2019, με τίτλο «Η Ιστορία δεν δικάζεται». Όπως σημείωναν οι υπογράφοντες το κείμενο (στην πλειονότητά τους
ιστορικοί και ακαδημαϊκοί δάσκαλοι), «οι εκλεκτικές συγγένειες του Αθ.
Χρυσοχόου με τη σκοτεινότερη πλευρά της γερμανικής κατοχής και των
οργάνων της συνεχίζονται και μετά τη συντριβή του ναζισμού.
Αποδεικνύονται από την επιλογή του να καταθέσει μάρτυρας υπεράσπισης στη
δίκη τού καταζητούμενου για εγκλήματα πολέμου Μαξ Μέρτεν στις 11
Φεβρουαρίου 1959. 
Ο Μέρτεν καταδικάστηκε σε 25 χρόνια κάθειρξη κατά
συγχώνευση για παράνομες φυλακίσεις και εγκλεισμούς Ισραηλιτών και
Ελλήνων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, φόνους και θανάτους Ισραηλιτών από
ασιτία, εκτοπίσεις περισσότερων από 45.000 Εβραίων σε γερμανικά
στρατόπεδα. Κατά συνέπεια, η “προσβολή της μνήμης του”, που επικαλούνται
οι ενάγοντες, έχει επέλθει από την ίδια την ενεργό συνεργασία του με
τους κατακτητές, από τις τραγικές συνέπειές της για τον υπόδουλο λαό,
από τις ίδιες τις δικές του επιλογές».
Στο ίδιο πλαίσιο, οι δικαστές επικαλούνται στο σκεπτικό τους πληθώρα μελετών, συγγραμμάτων, ιστορικών καταγραφών και δημοσιευμάτων που αποδίδουν στον Αθ. Χρυσοχόου τον χαρακτηρισμό του συνεργάτη των κατακτητών και την εμπλοκή του στα καταναγκαστικά έργα στα οποία υποβλήθηκαν οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, πριν από την εξόντωσή τους στα ναζιστικά κρεματόρια. Έτσι, απορρίπτουν ως κατ’ ουσίαν αβάσιμη την αγωγή και υποχρεώνουν τους ενάγοντες να καταβάλουν τα δικαστικά έξοδα των εναγομένων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου