Ένα βραβείο για την ηρωίδα του Πολυτεχνείου ΠΕΠΗ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ

Χανιά: Στην Πέπη Ρηγοπούλου απονεμήθηκε  το βραβείο «Ζωή»

Με την απονομή του βραβείου «Ζωή» τιμήθηκε , στις 17 του Νοέμβρη,  στον «Χώρο Τέχνης Χανίων» η ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών, ιστορικός Τέχνης και συγγραφέας, Πέπη Ρηγοπούλου, για το πολυσχιδές έργο της, 50 χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, όπου ο δραματικός τραυματισμός της συμβολοποιήθηκε από τις νεότερες γενιές, σε έναν διαρκή αγώνα για ειρήνη και δημοκρατία.

(φωτ.: Νίκος Καμπιανάκης)

Στο πλούσιο τριήμερο με τιμώμενο πρόσωπο την ίδια η Πέπη Ρηγοπούλου εγκαινίασε  έκθεση με τίτλο «εν ΣΩΜΑτωση Ικεσία και Απειλή», ένα τρισδιάστατο εικαστικό περιβάλλον με 11+1 εγκαταστάσεις του Γιάννη Π. Μαρκαντωνάκη, εμπνευσμένο από το σημαντικό βιβλίο της «Σώμα: ικεσία και απειλή».

Αναλυτικότερα:

Ο «Χώρος Τέχνης Χανίων» με 35 χρόνια λειτουργίας στην πολιτιστική, εικαστική, παιδαγωγική και εκθεσιακή ζωή της πόλης, θεσπίζει το ετήσιο βραβείο «Ζωή» , ένα γλυπτό με πολλαπλά υλικά, που θα δίδεται στη γυναίκα, παιδαγωγό, καλλιτέχνη, συγγραφέας με κοινωνικό έργο, αποδεδειγμένα , σε θέματα δημοκρατίας, ισότητας, οικολογίας, ειρήνης στον κόσμο.

Φέτος το βραβείο απονεμήθηκε στην κυρία Καλλιόπη (Πέπη) Ρηγοπούλου, Ιστορικό της Τέχνης, Πανεπιστημιακό, συγγραφέας, για το πολυσχιδές έργο της, 50 χρόνια μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, όπου ο δραματικός τραυματισμός της συμβολοποιήθηκε από τις νεότερες γενιές, σε έναν διαρκή αγώνα για ειρήνη και δημοκρατία.

Η βράβευση έγινε την Παρασκευή 17 Νοέμβρη 2023 στον εκθεσιακό «Χώρος Τέχνης Χανίων» στις 20.00, όπου η Πέπη Ρηγοπούλου εγκαινίασε  την έκθεση «εν ΣΩΜΑτωση ΙΚΕΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΗ», Τρισδιάστατο εικαστικό περιβάλλον με 11+1 εγκαταστάσεις του Γιάννη Π. Μαρκαντωνάκη, εμπνευσμένο από το ομότιτλο βιβλίο της.

Πρόκειται για ένα σύνολο διαδοχής εικαστικών έργων, όπου σχέδια, ζωγραφική, ανάγλυφα, γλυπτική, κατασκευές, έτοιμααντικείμενα,  «πεπαλαιωμένα» υλικά, μέσα από ανακυκλωτικές διαδικασίες, ως πυκνότητες αντιμινιμαλιστικές, εν σειρά, 70+ τρεχουσών μέτρων, διαρθρωμένες  σε 11 ανα-κατά-τάξεις ως ινσταλέισον και μία υπόγεια, εντελώς χαοτική, άμετρη, δυσκίνητη. Ο καλλιτέχνης βιώνει το καταναλωτικό χάος της εποχής μεσα από τόνους «απορριμμάτων» όπου μεθοδικά επιλέγει, μεταπράττει, ως μαέστρος ενορχηστρωτής και  συνδέεται αφυπνιστικά με το δραματικό παγκόσμιο γίγνεσθαι, ιδίως το μιλιταριστικό. Η απειλή ως γκροτέσκο αφήγηση, εξισορροπείται από τη διαχρονική από-σταση ικεσίας για αξίες,  όπως η ειρήνη, ισότητα, δημιουργία ΤΕΧΝΗ με το ανθρώπινο σώμα κυρίαρχο σε πολλαπλές εκφάνσεις.

Η έκθεση θα διαρκέσει ως τα μέσα Φεβρουαρίου 2024, ανοικτά Δευτέρα ως Παρασκευή.

Ο επιμελητής της έκθεσης Δημήτρης Αγγελάτος , καθηγητής ΕΚΠΑ, φιλόλογος, συγγραφέας, αναφέρει στο εισαγωγικό του κείμενο:

Το πλαστικό δέος της Τέχνης: ικεσία και απειλή

Το τρισδιάστατο εικαστικό περιβάλλον των 11+1 εγκαταστάσεων του Γιάννη Μαρκαντωνάκη ορίζει ένα ενεργειακό πεδίο ενσώματης βιωματικής πρόσληψης για επισκέπτες και επισκέπτριες, και τούτο καθώς η σκηνοθεσία των πλαστικών όγκων στο συγκεκριμένο περιβάλλον υποδεικνύει ‒με άξονα αναφοράς τις πολιτισμικές συντεταγμένες μισού νεοελληνικού αιώνα‒ δραστικές από επιτελεστική άποψη αλληλοπεριχωρήσεις αισθητικών, καλλιτεχνικών, πολιτικών και κοινωνικών παραμέτρων, οι πραγματώσεις των οποίων εκδιπλώνουν ροπές και πολύτροπες μορφές ριζοσπαστικοποίησης.

Στο επίκεντρο των διαδρομών του βλέμματος εντός της οφιοειδούς χωροθετικής ζώνης της εγκατάστασης, αναδύονται  πτυχώσεις μιας εντασιακής τροχιάς που ακατάβλητη κινείται αμφίπλευρα μεταξύ ικεσίας και απειλής. Μορφοποιείται έτσι ως δίνη, στον κορμό της οποίας συσπειρώνεται πλαστικά μια ανεπούλωτη πληγή, ένα σώμα εξακολουθητικά πάσχον, που δέεται ανοχύρωτο, για να ζητήσει έλεος και λύτρωση, επικαλούμενο ιερά θέσμια από τη μια, ευεργετικές ορατές και αόρατες δυνάμεις από την άλλη, ενώ  ταυτόχρονα απειλεί, έτοιμο να διοχετεύσει το μολυσματικό του φορτίο προς όλες τις δυνατές κατευθύνσεις.

Οι πλαστικές πυκνώσεις αυτού του σώματος-πληγής μεταξύ ικεσίας και απειλής διασπείρονται ποικιλότροπα στο τρισδιάστατο περιβάλλον του Μαρκαντωνάκη, εκθέτοντας  εντέλει, αποτροπαϊκές μορφές του Κακού.

Κακού, εγκολπωμένου, ή ακριβέστερα  εν-σωμα-τωμένου σε πολιτικά και κοινωνικά μορφώματα, τυφλά απέναντι στις διαμορφούμενη εξάλειψη των βιο-κοσμικών συνθηκών ύπαρξης, όπως το προβάλλουν οι κυμάνσεις του δριμύτατου πολιτικού σχολίου του καλλιτέχνη στον τίτλο της εγκατάστασης του, υποδεικνύοντας τους κλυδωνισμούς της αύρας του Πολυτεχνείου, που φτάνουν σεισμικώ τω τρόπω στις μέρες μας: στις μέρες του επαπειλούμενου οικολογικού αφανισμού.
Το ζήτημα είναι ‒και ανά τους αιώνες ήταν‒ ασφαλώς η αντοχή της Τέχνης να καθιστά ορατό το (πολυειδές) αόρατο και όχι να αντικατοπτρίζει το υπάρχον (P. Klee). Στην κατεύθυνση αυτή, ο Μαρκαντωνάκης ακονίζει αιχμηρά τους πλαστικούς όγκους της νέας του εγκατάστασης συναρμόζοντας το ιερό δέος της Τέχνης: την ικεσία και την απειλή.  

Η επιμελήτρια της έκθεσης Πέπη Ρηγοπούλου, αναφέρει :

Γιατί το σώμα ικεσία και απειλή; Γυμνό ή ντυμένο, ανδρικό,  γυναικείο ή υβριδικό, επιθυμητό ή δαιμονοποιημένο , έκπαγλο ή παραμορφωμένο, ιστορημένο από καλλιτέχνες και υμνημένο από ποιητές,  βασανισμένο και έγκλειστο σε στρατόπεδα εξόντωσης, περιπλανώμενο και άστεγο σε άξενες πόλεις, το σώμα περνά άλλοτε θεαματικά και άλλοτε ανεπαίσθητα από την ικεσία στην απειλή. Σώμα του επαίτη που γυμνώνει τις πληγές του για να ικετεύσει ελεημοσύνη αλλά και για να απειλήσει όσους την αρνηθούν πως μπορεί να τους περιμένει μια μοίρα ίδια σαν τη δική του. Σώμα το οποίο στο Τάι Τσι γίνεται άλλοτε όχημα μύησης και δημιουργικής έκφρασης και άλλοτε γυμνό σπαθί που αναδεικνύει την δύναμη του αδύναμου. Γλώσσα του σώματος του ηθοποιού, του παντόμιμου  και του περφόρμερ, που ενσαρκώνουν επί σκηνής ιστορίες έρωτα και θανάτου.

Το βιβλίο αυτό προτείνει  στον αναγνώστη ένα ταξίδι από την Προϊστορία  στην Ελληνική και την Ινδική αρχαιότητα, το Ισλάμ, την Αναγέννηση, τον Μοντερνισμό, τις Πρωτοπορείες  την Σωματική Τέχνη και τον Κινηματογράφο  στο πολύμορφο και αινιγματικό σήμερα. Ταξίδι  στον χρόνο και στον χώρο, συνάντηση και συνομιλία με θρησκείες, αισθητικές θεωρίες,  ιδεολογίες και καλλιτεχνικά ρεύματα που με διάφορους τρόπους έχουν το σώμα στο επίκεντρό τους.  Είκοσι χρόνια από τη πρώτη έκδοσή του υλοποιείται στην έκθεση αυτή ο διάλογός του με το έργο  του Γιάννη Μαρκαντωνάκη και των άλλων καλλιτεχνών που εκείνος επέλεξε. Για το πολύτιμο δώρο τους, ευχαριστώ.

Ομιλία της Πέπης Ρηγοπούλου για τα γεγονότα του 1973

 

«Η μνήμη όσο και να τη θάψουμε βαθιά, μπορεί να ξυπνήσει αναπάντεχα. Φτάνει μια λέξη, μια ανάσα, μια εικόνα», επεσήμανε, μεταξύ άλλων, η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, συγγραφέας και κοινωνική αγωνίστρια Πέπη Ρηγοπούλου μιλώντας σε εκδήλωση με θέμα “Το Πολυτεχνείο, μνήμη του μέλλοντος”

Η κα Ρηγοπούλου στην ομιλία της επίσης ξεδίπλωσε μνήμες από τα γεγονότα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, μίλησε για τις ευθύνες των ΗΠΑ, ενώ συνέδεσε την εξέγερση του ’73 με άλλες ιστορικές επαναστατικές στιγμές που σημάδεψαν τη νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία. «Δεν πρέπει μόνο να ανασύρουμε μνήμες και γεγονότα που σκεπάστηκαν από ψέματα και ιδεοληψίες», τόνισε η κα Ρηγοπούλου σχολιάζοντας απόπειρες διαστρέβλωσης των ιστορικών γεγονότων και υπογράμμισε: «Η απαξίωση αλλά και η κούφια και ύποπτη υμνολογία είναι δύο τρόποι για να ταφεί μια εξέγερση κάτω από τη λάσπη και το ψέμα». Συνεχίζοντας επεσήμανε ότι στόχος της επίθεσης ήταν η ίδια η δημοκρατία, «η δημοκρατία που ήταν η καρδιά του αντιδικτατορικού αγώνα», θέτοντας παράλληλα το ερώτημα: «Τι μένει από όλα αυτά τα παιδιά, τα παιδιά της αντίστασης;», για να μιλήσει αμέσως μετά για το «μέλλον της ανάγκης για αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη και ελευθερία». Νωρίτερα η Πέπη Ρηγοπούλου ευχαρίστησε τον Γιάννη Μαρκαντωνάκη, τον “Χώρο Τέχνης Χανίων” και το Μουσείο Τυπογραφίας για την πρόσκληση, ενώ ο Χανιώτης εικαστικός αφού μίλησε για το δικό του “παρών” στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, χαρακτήρισε την ομιλήτρια «πρότυπο αντιστασιακού».

********************************** 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1.Πολυτεχνείο 1973: Το "κορίτσι της πύλης" μιλά για τους παραχαράκτες της ιστορίας και "τα αδέλφια μας τους στρατιώτες"

---

Το Militaire.gr αναδημοσιεύει την συνέντευξη της κυρίας Πέπης Ρηγοπούλου. Μιλά σπάνια για εκείνη τη νύχτα. Αναδημοσιεύουμε το κείμενο της συνέντευξης, γιατί θεωρούμε ότι τα όσα λέει είναι το καλύτερο αντίδοτο σ΄ όσους με αδυσώπητη λύσσα προσπαθούν χρόνια τώρα να απαξιώσουν το Πολυτεχνείο. Την μοναδική ανόθευτη πράξη αντίστασης από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο…

Την ώρα που το άρμα μάχης έριχνε την πύλη του Πολυτεχνείου ήταν εκεί. Αποφεύγει να εμφανίζεται συχνά, μιλά και γράφει σπάνια για εκείνες τις συγκλονιστικές στιγμές. Όλα αυτά τα χρόνια παρακολουθεί την προσπάθεια απαξίωσης του μηνύματος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου… Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών το κορίτσι σύμβολο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου,βρισκόταν πάνω στη σιδερένια πόρτα κατά την εισβολή του άρματος μάχης. Αρνείται ακόμη και αυτόν τον χαρακτηρισμό. Δεν θέλει να αναφέρεται ως ένα από τα πρόσωπα σύμβολα της εξέγερσης. Της είναι υπεραρκετό ότι συμμετείχε…

Η κυρία Πέπη Ρηγοπούλου, μιλά στο Militaire.gr λέγοντας πολλές αλήθειες για εκείνη τη νύχτα, για την προσπάθεια απαξίωσης της εξέγερσης αλλά και την “αγιοποίησή” της. Μιλά και για το σύνθημα “αδέλφια μας στρατιώτες” που εκείνη τη νύχτα ακούστηκε πολλές φορές από τον ραδιοφωνικό σταθμό των φοιτητών: “…για μένα αδέρφια μας ήταν και είναι επίσης όσοι στρατιώτες και άλλοι στρατιωτικοί αγωνίστηκαν κατά της χούντας, όσοι μετείχαν στο κίνημα του ναυτικού, ο αγαπημένος Σπύρος Μουστακλής και πολλοί άλλοι. Και ακόμα τα παιδιά μας, που σήμερα, στην ταραγμένη περιοχή μας, φυλάνε την Ελλάδα”, λέει.

Όλο το κείμενο της συνέντευξης:

Πολυτεχνείο 1973: Το "κορίτσι της πύλης" μιλά για τους ...τους παραχαράκτες της ιστορίας και "τα αδέλφια μας τους στρατιώτες" 

 

 

2. Η καθηγήτρια κ.Πέπη Ρηγοπούλου μίλησε στο Ράδιο Κρήτη με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου 2023