Παγκόσμιο αστυνομικό – 18 προτάσεις από την Ελλάδα, τον 20ο αιώνα, α’ και β΄ μέρος (του Μάρκου Κρητικού)
H σειρά με τίτλο Παγκόσμιο αστυνομικό έρχεται στην Ελλάδα. Ο Μάρκος Κρητικός επιλέγει μερικά από τα βασικά αστυνομικά του 20ου αιώνα στην ελληνική γλώσσα.
Κάποια από αυτά είναι εξαντλημένα. Τα υπόλοιπα μπορείτε να τα βρείτε στο Βιβλιοπωλείο Ευριπίδης.
Εδώ το α΄μέρος και το β΄μέρος
Νίκος Μαράκης – Ο πράσινος πιγκουίνος (χ.χ.)
Μ. Πεχλιβανίδης & ΣΙΑ
σελ. 127
Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Νίκος Μαράκης είναι «ο δεύτερος πιο σημαντικός Έλληνας συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών μετά τον Μαρή» αναφέρει ο Φίλιππος Φιλίππου σε άρθρο του στο Τhe Crimes and Letters Magazine. Τα μυθιστορήματά του, αστυνομικά, περιπετειώδη και αισθηματικά που δημοσιεύτηκαν τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες σε εφημερίδες και περιοδικά ξεπερνούν τα εκατό. (Η έρευνα για τον εντοπισμό τους χαρακτηρίζεται από τους μελετητές ως δυσχερής). Το 1932 εκδόθηκε η νουβέλα Οι άνθρωποι της κοκαΐνης που θεωρείται ένα προδρομικό αστυνομικό μυθιστόρημα. Έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό όταν το Δεκέμβριο του 1956 άρχισε να δημοσιεύει σε συνέχειες στο περιοδικό Ταχυδρόμος, το μυθιστόρημα Ο πράσινος πιγκουίνος, με ήρωα τον αστυνόμο της Γενικής Ασφάλειας Τζιμ Κάρβα. «Ο Κάρβας βρίσκεται στον αντίποδα του αστυνόμου Μπέκα, αφού είναι “σκληρός” πυροβολεί με το παραμικρό και έχει αδυναμία στις γυναίκες. Ο χαρακτήρας του στηρίχτηκε (σύμφωνα με τον συγγραφέα) στον ήρωα των ιστοριών του Πήτερ Τσένεϋ, πράκτορα του FBI Λέμμυ Κόσιον, αλλά το αφηγηματικό ύφος του Μαράκη παρέπεμπε (σε μια πιο “ανάλαφρη” εκδοχή) στις hardboiled ιστορίες του Χάμετ και του Τσάντλερ». (από το άρθρο: Νίκος Μαράκης, ένας σημαντικός αστυνομικός συγγραφέας, των Βασίλη Δανέλλη και Γιάννη Ράγκου στο τεύχος 4, του περιοδικού πολάρ). Στην υπόθεση του βιβλίου ο Τζιμ Κάρβας θα βρει μια γνωστή του ναρκομανή νεκρή στο σπίτι της με μια σφαίρα στο κεφάλι και ένα όπλο στο χέρι της. Αμέσως θα καταλάβει ότι η αυτοκτονία είναι σκηνοθετημένη. Αναζητώντας τον Μπαρντέκο, έναν διαβόητο κακοποιό που έχει λόγους να πιστεύει ότι κρύβεται πίσω από τη δολοφονία, θα βρεθεί αντιμέτωπος με ένα αδίστακτο κύκλωμα εκμετάλλευσης γυναικών. «Ψαρεύανε φτωχά κορίτσια που είχανε τη λόξα της καλλιτέχνιδας. Τους έταζαν λαγούς με πετραχήλια και ύστερα από μερικά μαθήματα χορού τις μπαρκάρανε. Όλες αυτές γίνανε χορεύτριες όσο κι εγώ έγινα Πάπας» μονολογεί με σαρκασμό ο Κάρβας και ψάχνει στα στέκια του υπόκοσμου τον Πράσινο Πιγκουίνο, το μεγάλο αφεντικό του κυκλώματος. Απολαυστικό ελληνικό hard-boiled!
Ανδρόνικος Μαρκάκης – Ένα πτώμα στο Ψυχικό (χ.χ.)
Modern Times (2005)
σελ. 200
Ο συγγραφέας Ανδρόνικος Μαρκάκης εργάστηκε ως ελεύθερος ρεπόρτερ και πολιτικός συντάκτης στις μεγαλύτερες αθηναϊκές εφημερίδες, στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση της ΕΡΤ ενώ παράλληλα έγραψε θεατρικά έργα. Πρωτοεμφανίστηκε στο αστυνομικό είδος με τη σειρά των ραδιοφωνικών εκπομπών «Τζων Γκρηκ» που αργότερα μετονομάστηκε σε «Τζόννυ Φιλ» Είχε ως θέμα τις περιπέτειες ενός Ελληνοαμερικανού ιδιωτικού ντετέκτιβ, κάτοικου Νέας Υόρκης, ο οποίος δρούσε στην Αθήνα και συνεργαζόταν με την ελληνική αστυνομία με «έναν κοινό σκοπό: τον πόλεμο κατά του υπόκοσμου». Η σειρά σημείωσε πρωτόγνωρη επιτυχία και κράτησε περίπου πέντε χρόνια. «Σύμφωνα με το σημείωμα του εκδότη στα βιβλία του Πεχλιβανίδη, χάρη στις συγκεκριμένες ραδιοφωνικές εκπομπές που έγιναν πολύ δημοφιλείς δημιουργήθηκε ένα ευρύ κοινό “εκατοντάδων χιλιάδων ακροατών” οι οποίοι μέχρι τότε δεν είχαν καμία εξοικείωση με το αστυνομικό είδος» αναφέρει ο Φίλιππος Φιλίππου σε άρθρο του Τhe Crimes and Letters Magazine. Το Ένα πτώμα στο Ψυχικό γράφτηκε και κυκλοφόρησε στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και ήταν το τρίτο μυθιστόρημα του συγγραφέα που εκδόθηκε στη θρυλική σειρά «Αστυνομικά» βιβλία τσέπης, των εκδόσεων Μ. Πεχλιβανίδης & ΣΙΑ, στην οποία υπεύθυνος ήταν ο Γιάννης Μαρής. Στην υπόθεση του μυθιστορήματος η ζάπλουτη εξηντάχρονη Φλώρα Αμύντα, θα βρεθεί νεκρή στο περίεργο πάρτι που διοργάνωνε κάθε χρόνο στη βίλα της στο Ψυχικό «για να γιορτάσει το ξεκίνημα του πεθαμένου άντρα της στον επιχειρηματικό στίβο». Μόνο κάποιοι από το στενό της περιβάλλον γνώριζαν ότι ένα πειραματικό φάρμακο που έπαιρνε για την ασθένειά της, θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να την οδηγήσει στο θάνατο. Και όλοι τους, είχαν διαφορετικά κίνητρα για να το κάνουν. Όταν οι έρευνες της αστυνομίας αποβούν άκαρπες, ένα τηλεφώνημα θα φέρει απ’ την Αμερική τον διάσημο ντετέκτιβ Τζόννυ Φιλ για να εξιχνιάσει τη δολοφονία.
Τιτίνα Δανέλλη-Μάνος Κοντολέων – Ένα κι ένα κάνουν όσα θες (1981)
Εκδόσεις Καστανιώτη (1981)
σελ. 134
Η Τιτίνα Δανέλλη συγγραφέας, σεναριογράφος και δημοσιογράφος, κυρίως του καλλιτεχνικού ρεπορτάζ, σε εφημερίδες και περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας και ο Μάνος Κοντολέων, συγγραφέας βιβλίων για ενήλικες και παιδιά καθώς και συντάκτης κριτικών σημειωμάτων σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά έγραψαν από κοινού το αστυνομικό μυθιστόρημα, Ένα κι ένα κάνουν όσα θες, συμπληρώνοντας ο καθένας από ένα κεφάλαιο εναλλάξ. «Για μας ήταν ένα παιχνίδι. Εσείς μην περιμένετε τίποτα παραπάνω από μια ευχάριστη -ελπίζουμε- συντροφιά κάποιο μοναχικό Σαββατόβραδο […] Κι αν τελικά και πέρα από τις προσδοκίες μας σας κάνει να βαρεθείτε, να πλήξετε ή να δυσανασχετήσετε τόσο, μέχρι που να θελήσετε να κάνετε και φόνο, ε τότε μη διστάσετε, φωνάξτε μας κι εμείς πρόθυμα θα παίξουμε το ρόλο του θύματος» πληροφορούν με χιούμορ τον αναγνώστη. Στην υπόθεση του βιβλίου, μια παρέα δώδεκα ατόμων θα προσκληθεί σε ένα νησί από τον διευθυντή της σχολής που έχουν φοιτήσει για να περάσουν εκεί τις διακοπές του Πάσχα. Ανάμεσα τους βρίσκεται ο υπουργός Συγκοινωνιών Πέτρος Βλαστός με τη σύζυγό του. Τα χαράματα της Μ. Δευτέρας ο υπουργός θα βρεθεί άγρια δολοφονημένος στον κήπο του ήσυχου οικοτροφείου. Ο ιδιωτικός ερευνητής Κώστας Βασιλείου θα αναλάβει την εξιχνίαση της δολοφονίας. Σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός νεαρού σπουδαστή, ο Walter Miller, ένας διαβόητος κακοποιός που βρίσκεται στο νησί είναι ο δολοφόνος. Όμως η υπόθεση δεν είναι τόσο απλή και ένας δεύτερος φόνος θα την περιπλέξει ακόμα περισσότερο. Ένα καλογραμμένο whodunit με σαφείς επιρροές από τη χρυσή εποχή του βρετανικού αστυνομικού όπου τα ερωτικά πάθη και οι αντιζηλίες από το παρελθόν διαμορφώνουν τα κίνητρα των υπόπτων.
Δημοσθένης Κούρτοβικ – Το ελληνικό φθινόπωρο της Έβα-Ανίτα Μπένγκτσον (1987)
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1997)
σελ. 155
Ο Δημοσθένης Κούρτοβικ είναι κριτικός λογοτεχνίας, συγγραφέας και μεταφραστής. Έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, δοκίμια, λογοτεχνικές κριτικές, μελέτες και αφορισμούς ενώ έχει μεταφράσει δεκάδες βιβλία από οκτώ ξένες γλώσσες. Μυθιστορήματα και διηγήματά του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες. Το ελληνικό φθινόπωρο της Έβα-Ανίτα Μπένγκτσον και Η νοσταλγία των δράκων(Βιβλιοπωλείον της Εστίας) είναι τα δυο μυθιστορήματα αστυνομικής πλοκής του συγγραφέα. Στην υπόθεση του βιβλίου ένα βράδυ Σαββάτου στα τέλη Ιουλίου, ο Χρήστος Δεϊμέζης επιτυχημένος σκηνοθέτης διαφημιστικών σποτ, παντρεμένος και πατέρας ενός επτάχρονου κοριτσιού εξαφανίζεται μυστηριωδώς. Στο γεγονός δίδεται δημοσιότητα αλλά από τις έρευνες δεν προκύπτει κανένα στοιχείο για την τύχη του άντρα με αποτέλεσμα στα μέσα Σεπτέμβρη, η Αστυνομία να βάλει την υπόθεση Δεϊμέζη στο αρχείο των ανεξιχνίαστων εξαφανίσεων. Η Έβα-Ανίτα Μπένγκστον, σουηδέζα υπήκοος, δημοσιογράφος και ανταποκρίτρια ξένης εφημερίδας στην Αθήνα, με αφορμή μια φωτογραφία του Δεϊμέζη που φτάνει στα χέρια της, θα εμπλακεί στην υπόθεση της εξαφάνισης. Ένα ευχάριστο ηθογραφικό μυθιστόρημα αστυνομικής υφής με νουάρ ατμόσφαιρα στο οποίο «για πρώτη φορά στην ελληνική λογοτεχνία δόθηκε μια πολυεθνοτική εικόνα της Αθήνας» αναφέρει ο συγγραφέας σε συνέντευξή του. Η ιστορία ως προς την αστυνομική της ίντριγκα παρουσιάζει ιδιαιτερότητες αφού μοιάζει να μην υπηρετεί -μάλλον να υπονομεύει με παιγνιώδη διάθεση- βασικές συμβάσεις του είδους όπως αυτές του δίπολου θύτη-θύματος και της λύσης του μυστηρίου, ενώ το παράξενο τέλος της, καθιστά μη διακριτά τα όρια ανάμεσα στην αλήθεια και την αληθοφάνεια.
Φώντας Λάδης – Άνθρωποι και κούκλες (1987)
Εξάντας (1987)
σελ. 131
O συγγραφέας Φώντας Λάδης είναι περισσότερο γνωστός ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες και περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας και ως στιχουργός σημαντικών τραγουδιών του έντεχνου ρεπερτορίου. Έχει γράψει ποίηση, πεζογραφία, ταξιδιωτικό, πολιτικό και ιστορικό δοκίμιο, θέατρο, καθώς και βιβλία για παιδιά. Ποιήματά του μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Μάνο Λοΐζο, τον Θάνο Μικρούτσικο, το Χρήστο Νικολόπουλο και άλλους Έλληνες συνθέτες. Το βιβλίο του Άνθρωποι και κούκλες είναι μια συλλογή διηγημάτων που διαδραματίζονται σε διαφορετικούς τόπους, στην Αθήνα, τον Πειραιά, την Πάτρα και τη Ζάκυνθο καθώς και σε ένα πλοίο που κάνει κρουαζιέρα στο Ιόνιο με προορισμό τη Βενετία. Πρωταγωνιστής και συνδετικός κρίκος όλων είναι ο δαιμόνιος Φοίβος Μαύρος που διατηρεί γραφείο ιδιωτικών ερευνών στον Πύργο των Αθηνών. Επτά έξυπνα αστυνομικά διηγήματα που εξάπτουν το ενδιαφέρον και την αγωνία του αναγνώστη και είχαν δημοσιευτεί το 1982 στο περιοδικό Λαβύρινθος. «Ο Φώντας Λάδης είναι ο πρώτος Έλληνας συγγραφέας που μετά τον θάνατο του Γιάννη Μαρή, το 1979, και το κλείσιμο τυπικά και ουσιαστικά της περιόδου ακμής της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας, που άρχισε το 1953 με το “Έγκλημα στο Κολωνάκι”, επιχείρησε να αναβιώσει την αστυνομική λογοτεχνία εμπλουτίζοντάς την με κοινωνικά στοιχεία» αναφέρει ο Φίλιππος Φιλίππου σε άρθρο του στο Βήμα και συμπληρώνει για το εξαιρετικό επίμετρο της έκδοσης που υπογράφει ο συγγραφέας: «Μια ακόμα συμβολή του Λάδη στο συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος ήταν το θερμό κείμενό του (μια απρόσμενη συνηγορία του αστυνομικού αφηγήματος) που δημοσιεύτηκε στον “Ριζοσπάστη” (25 Ιουλίου 1982), εφημερίδα ενός κόμματος που εξέφραζε μια αρνητική στάση απέναντι σε αυτό».
Τζίμμυ Κορίνης – Ο θάνατος δεν απογειώθηκε (1990)
Εκδοτικός οίκος Α. Α. Λιβάνη (1993)
σελ. 222
Ο Τζίμμυ Κορίνης είναι συγγραφέας, κινηματογραφικός σκηνοθέτης και εκδότης περιοδικών. Παθιασμένος με τα αστυνομικά μυθιστορήματα από παιδί, είδε την πρώτη του ιστορία να δημοσιεύεται σε ηλικία 14 ετών. Στα δεκαοχτώ του ήταν ήδη επαγγελματίας συγγραφέας αστυνομικών και άλλων ιστοριών σε διάφορα αθηναϊκά περιοδικά (Μυστήριο, Φαντασία, Πρώτο, Ελληνίδα, Φαντάζιο, Μπουκέτο κ.α.) με δεκάδες ψευδώνυμα και στη συνέχεια έγινε Διευθυντής Σύνταξης και βασικός συγγραφέας του δημοφιλούς περιοδικού Μάσκα για περισσότερα από δέκα χρόνια. Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε τη δεκαετία του ’60 ως σεναριογράφος και στη συνέχεια έγραψε και σκηνοθέτησε κωμωδίες καταστάσεων, θρίλερ και αστυνομικές ιστορίες για την κρατική τηλεόραση. Βιβλία του έχουν εκδοθεί στην Αγγλία και στην Αμερική γραμμένα απ’ τον ίδιο στην αγγλική γλώσσα. Το αστυνομικό μυθιστόρημα Ο θάνατος δεν απογειώθηκε δημοσιεύτηκε αρχικά το 1990 στο περιοδικό Εικόνες σε είκοσι συνέχειες. «Το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος γίνεται θέατρο ενός δράματος, όταν μια βόμβα τοποθετημένη από Παλαιστίνιους σε αεροσκάφος της ELAL σημαίνει συναγερμό, καθηλώνει όλες τις πτήσεις και κινητοποιεί τις Αρχές, ένας άνθρωπος που ήταν σχεδιασμένο να πεθάνει εν πτήσει πεθαίνει στο έδαφος λόγω της καθυστέρησης και δυο καταχθόνιοι εραστές βλέπουν το σχέδιο τους να ναυαγεί, όταν μπαίνει στο παιχνίδι ο υπαστυνόμος Γιαννίδης που, για κακή τους τύχη και εντελώς τυχαία βρίσκεται στο αεροδρόμιο, συνοδεύοντας τη μητέρα του σ΄ ένα υπερπόντιο ταξίδι και, τέλος, όταν κάνει την εμφάνισή του ένας αναπάντεχος παράγοντας – ο ιδιωτικός ντετέκτιβ που είχε πληρωθεί από τον δολοφονημένο να κάνει μια έρευνα για την σύζυγό του».
Εκδόσεις Κείμενα (2020)
σελ. 384
Ο αειθαλής Πέτρος Μάρκαρης, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, είναι ο πιο αναγνωρισμένος διεθνώς Έλληνας συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας και ένας από τους σπουδαιότερους εκπρόσωπους του μεσογειακού νουάρ. Το 2013 τιμήθηκε από το Γερμανικό Κράτος με το Μετάλλιο Γκαίτε, για το συγγραφικό και μεταφραστικό του έργο καθώς και για τη συμβολή του στις διεθνείς πολιτιστικές σχέσεις. Έχει γράψει δεκατέσσερα μυθιστορήματα με πρωταγωνιστή τον αστυνόμο Χαρίτο, –τον διάδοχο του εμβληματικού αστυνόμου Μπέκα– συλλογές διηγημάτων, θεατρικά έργα, δοκίμια και σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες του σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου. Ο συγγραφέας, πιστός στις συμβάσεις του μεσογειακού νουάρ, καταδεικνύει με ρεαλισμό και κριτικό πνεύμα, μέσω της αστυνομικής πλοκής, τις κοινωνικές και πολιτικές παθογένειες που υποθάλπουν την εγκληματικότητα. (εθνοτικές διαφορές, φτωχοποίηση, μεταναστευτικό, κρατική διαφθορά, ακραίες πολιτικές θέσεις κ.α.) Το Νυχτερινό δελτίο είναι το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα. Η υπόθεση της δολοφονίας ενός ζευγαριού Αλβανών περνάει στα «ψιλά» και κλείνει γρήγορα με την ομολογία ενός συμπατριώτη τους. Όταν όμως μια δημοσιογράφος σε γνωστό τηλεοπτικό σταθμό η οποία ερευνούσε την υπόθεση βρίσκεται δολοφονημένη λίγο πριν το δελτίο ειδήσεων, η κατάσταση περιπλέκεται. Ο εκκεντρικός αλλά αδιάφθορος αστυνόμος Χαρίτος, στην παρθενική του εμφάνιση, θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια αδίστακτη σπείρα εμπορίας βρεφών και ανθρώπινων οργάνων. Ένα από τα πιο εμβληματικά νουάρ της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας και για πολλούς το καλύτερο –μαζί με την Άμυνα ζώνης– μυθιστόρημα του Πέτρου Μάρκαρη, με απρόβλεπτη πλοκή και εξαιρετική αποτύπωση της Αθήνας τη δεκαετία του ’90. Το Νυχτερινό Δελτίο μεταφέρθηκε στην τηλεόραση σε σκηνοθεσία του Πάνου Κοκκινόπουλου και προβλήθηκε από την ΕΤ1 σε σειρά 18 επεισοδίων, τη σεζόν 1998-1999, με τον Μηνά Χατζησάββα στον ρόλο του αστυνόμου Χαρίτου.
[.....................................................][
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου