« Όταν γράφεις για ένα άτομο που δημιουργεί σύγκρουση και δράμα, η ζήλια είναι ένα τέλειο συναίσθημα»

 

Ο Τζο Νέσμπο και ο αστυνόμος Μπαλής στην Κάλυμνο

Παρή Σπίνου

 

Με έντονο ελληνικό άρωμα, μπόλικο μυστήριο και στις αποχρώσεις του πάθους και της ζήλιας, το νέο βιβλίο του διάσημου Νορβηγού συγγραφέα, που μόλις κυκλοφόρησε από το «Μεταίχμιο», αποκαλύπτει τη δεξιοτεχνία του και στη μικρή φόρμα.

«Η Ελλάδα είναι χώρα με χαμηλό ποσοστό ανθρωποκτονιών. Τόσο χαμηλό που πολλοί αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει κάτι τέτοιο σε μια χώρα που βρίσκεται σε κρίση, με τόσο υψηλά ποσοστά ανεργίας, διαφθορά και κοινωνικές αναταραχές. Μια ευφυής απάντηση είναι ότι εμείς οι Έλληνες, αντί να δολοφονούμε, προτιμάμε να αφήνουμε τα θύματά μας να εξακολουθούν να ζουν στην Ελλάδα. Μια άλλη είναι ότι δεν έχουμε οργανωμένο έγκλημα γιατί δεν μπορούμε να οργανωθούμε σε τίποτα. Όμως το αίμα μας βράζει. Έχουμε εγκλήματα πάθους. Και ποιον καλούν όταν υπάρχουν υποψίες ότι υφίσταται κίνητρο ζήλιας πίσω από κάποια δολοφονία; Εμένα. Λένε ότι μυρίζομαι τη ζήλια. Αλλά κάνουν λάθος. Η ζήλια δεν έχει μυρωδιά, ούτε χρώμα, ούτε ήχο. Έχει όμως μια ιστορία. Κι ακούγοντας αυτή την ιστορία -ό,τι λέγεται κι ό,τι δεν λέγεται- εγώ μπορώ να προσδιορίσω αν βρίσκομαι αντιμέτωπος μ’ ένα απελπισμένο, πληγωμένο ζώο. Ακούω και ξέρω. Ξέρω, γιατί ακούω εμένα, τον ίδιο τον Νίκο Μπαλή. Ξέρω, γιατί κι εγώ ένα τέτοιο πληγωμένο ζώο είμαι».

Ένας Έλληνας αστυνομικός, παλιά καραβάνα, ψύχραιμος και μεθοδικός, που αγαπάει τη ροκ μουσική αλλά και το ούζο. Ο Νίκος Μπαλής με το σκοτεινό παρελθόν που αναζητά λύτρωση από τη ζήλια που στο παρελθόν τον οδήγησε στα άκρα κι ένας αινιγματικός Γερμανός τουρίστας που δηλώνει την εξαφάνιση του δίδυμου αδελφού του είναι οι δυο βασικοί χαρακτήρες στο νέο βιβλίο με επτά ιστορίες του Τζο Νέσμπο με τίτλο «Ο άρχοντας της ζήλιας» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη).

Πραγματική πρωταγωνίστρια όμως στην ομότιτλη νουβέλα είναι η Κάλυμνος, το νησί που επισκέπτεται ο διάσημος Νορβηγός συγγραφέας σχεδόν κάθε φθινόπωρο για να αναρριχηθεί στους ασβεστολιθικούς βράχους του. Η αγάπη του για το σπορ, τη μεσογειακή διατροφή, ένα ήσυχο κατάλυμα δίπλα στο κύμα, από κοντά και η έμπνευση για μια ιστορία με μυστήριο, ίντριγκες, ανατροπές, που παράλληλα διαφημίζει τις ομορφιές της Καλύμνου και αποκαλύπτει ψήγματα της ιστορίας της, έχει αναφορές στον μύθο του Ικάρου και του Δαίδαλου κι επιπλέον μας μαθαίνει τις τεχνικές και τους κινδύνους της αναρρίχησης.

«Νομίζω ότι η ζήλια είναι ένα θέμα με το οποίο ασχολούμαι ως συγγραφέας εδώ και πολλά χρόνια. Σίγουρα, τα κίνητρα και οι περισσότερες από τις αστυνομικές υποθέσεις μου σχετίζονται με τη ζήλια. Νομίζω ότι οι περισσότεροι θα συμφωνούσαν ότι δεν χρειαζόμαστε τη ζήλια. Όταν γράφεις για ένα άτομο που δημιουργεί σύγκρουση και δράμα, η ζήλια είναι ένα τέλειο συναίσθημα», δηλώνει ο ίδιος σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Scala Radio Book Club.

Ο «άρχοντας» του σκανδιναβικού νουάρ (τα βιβλία του εκδίδονται σε 50 γλώσσες και έχουν πουλήσει περισσότερα από 50 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο) βάζει προς το παρόν στην άκρη τον δημοφιλή ήρωά του Χάρι Χόλε και κάνει ένα βήμα πιο πέρα που τον δικαιώνει. Χειρίζεται αριστοτεχνικά τη μικρή φόρμα, ασχολείται με θέματα κλασικά όπως ο πόθος, η απιστία, η ζήλια, σε επτά ιστορίες που πραγματεύονται τα πιο δυνατά ανθρώπινα συναισθήματα και ισορροπούν στο μεταίχμιο φαντασίας και πραγματικότητας.

Εκτός από τον Έλληνα «άρχοντα της ζήλιας», ο Νορβηγός συγγραφέας στις άλλες ιστορίες του μας συστήνει έναν ταξιτζή ο οποίος βρίσκει το σκουλαρίκι της γυναίκας του στο αυτοκίνητο του αφεντικού του και ξεκινά να ανακαλύψει πώς κατέληξε εκεί. Μια γυναίκα έχει συλλάβει το απόλυτο σχέδιο εκδίκησης απέναντι στον άντρα που την απατάει με την καλύτερή της φίλη. Μια νεαρή πρόσφυγας εκδικείται για τα λόγια και τις πράξεις ρατσισμού. Γιατί ένα πτώμα κατέληξε στα σκουπίδια σε μια γειτονιά του Όσλο; Η αυτοκτονία μιας πλούσιας κληρονόμου δεν είναι αυτό που φαίνεται. Κι ένας συγγραφέας αλλάζει ζωή και διεκδικεί τον έρωτα χωρίς ενδοιασμούς...

Νιώθει πιο «ελεύθερος» ως συγγραφέας πλέον; «Έγινα συγγραφέας σχετικά αργά στη ζωή μου, στα 37», δηλώνει στο Orange County Register. «Εγινα συγγραφέας για να μπορώ να κάνω ό,τι θέλω να κάνω. Δεν νιώθω καμία υποχρέωση ούτε πίστη απέναντι στους αναγνώστες μου, στον εκδοτικό μου οίκο, ούτε στον τραπεζικό μου λογαριασμό. Αν γράφετε για να εξυπηρετήσετε τους αναγνώστες σας, δεν θα είναι καλό. Γράφω ό,τι θέλω».

Στην εφηβεία του ο Τζο Νέσμπο ήταν ανερχόμενο αστέρι του ποδοσφαίρου, μέχρι που ένας τραυματισμός στα γόνατα στα 17 του χρόνια ανέκοψε την πορεία του. Αφού σπούδασε οικονομικά, άρχισε να εργάζεται ως χρηματιστής, ενώ τα βράδια έπαιζε με το συγκρότημά του Di Dierre και έγινε ροκ σταρ στη Νορβηγία. Οταν ένας εκδότης τού ζήτησε να γράψει τις εμπειρίες του από τις περιοδείες με το συγκρότημα, κατέληξε στο πρώτο αστυνομικό μυθιστόρημα της σειράς Χάρι Χόλε, τη «Νυχτερίδα», που έγινε παγκόσμιο μπεστ σέλερ.

«Όταν γράφεις ένα μυθιστόρημα είναι σαν να οδηγείς ένα δεξαμενόπλοιο - πρέπει να σχεδιάσεις, πρέπει να έχεις μια διαδρομή, δεν μπορείς απλά να πηγαίνεις δεξιά κι αριστερά», τονίζει ο ίδιος.

«Ξεκίνησα γράφοντας στίχους και η πρόκληση ήταν να γράψω μια ιστορία σε τρεις στίχους και ένα ρεφρέν. Για μένα, ένα διήγημα είναι σαν να γράφεις τραγούδια, καταλαβαίνεις γρήγορα αν αυτό λειτουργεί ή όχι. Και αν λειτουργεί, σημαίνει ότι έχει τελειώσει - αυτό είναι πολύ καλό συναίσθημα, να πηγαίνεις για ύπνο το βράδυ έχοντας γράψει μια ιστορία».

Κι αν οι ιστορίες του χαρακτηρίζονται σκοτεινές, ο Νέσμπο δηλώνει: «Είμαι γεννημένος απαισιόδοξος. Και υποθέτω ότι αυτός είναι ο λόγος που είμαι τόσο ευτυχισμένος από τη ζωή - νιώθω ότι δεν έχω τίποτα να χάσω. Έχω ήδη σκεφτεί τα χειρότερα πράγματα που μπορεί να συμβούν, οπότε οτιδήποτε αποκλίνει από αυτό είναι καλά νέα».