Ο κλεπτομανής ποιητής
«Αναψηλαφώντας» τη μεγάλη κλοπή στο Νομισματικό Μουσείο (1887)
11/02/2020
, Tεύχος 114 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
Λεπτομέρεια της αναθηματικής στήλης με
την προτομή του Π. Ραυτόπουλου διά χειρός Θ. Άννινου: «Πρὸ τοῦ Μουσείου.
Δαπάνῃ λωποδυτῶν». Άστυ, 27.3.1888.
Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένας ποιητής που έπασχε από κλεπτομανία. Ο ποιητής αυτός… Κάπως έτσι θα μπορούσε να ξεκινήσει η ωραία ιστορία με διδακτικό επιμύθιο για την περιβόητη κλοπή στο Νομισματικό Μουσείο την εποχή του Τρικούπη.
Η ιστορία αφορά τη μεγάλη κλοπή της εθνικής νομισματικής συλλογής το φθινόπωρο του 1887 από τον Περικλή Ραυτόπουλο. Δεν είναι άγνωστη υπόθεση: όποιος ξεφυλλίσει τις εφημερίδες της εποχής από το φθινόπωρο του 1887 και για έναν ολόκληρο χρόνο θα συγκεντρώσει απειράριθμα δημοσιεύματα για την υπόθεση και τις διαστάσεις της. Πολύ υλικό έχει συγκεντρωθεί ήδη από την ερευνητική ομάδα του ομότιμου καθηγητή προϊστορικής αρχαιολογίας στο ΑΠΘ Κώστα Κωτσάκη, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Αρχαιολογικά γεγονότα στον ελληνικό τύπο (1832-1932), υλικό που διατίθεται μέσω της «Ψηφιοθήκης» της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ. Σύνοψη της υπόθεσης με τη δράση του κεντρικού πρωταγωνιστή μπορεί να βρει κανείς σε μια σειρά δημοσιευμάτων σημαντικών προσώπων της νεοελληνικής λογοτεχνίας: στα Φιλολογικά απομνημονεύματα του Παύλου Νιρβάνα, στην «Αυτοβιογραφία» του Γρηγορίου Ξενόπουλου, στην αρθρογραφία του Μιχαήλ Μητσάκη κ.α.
Ποια είναι λοιπόν αυτή η περιβόητη κλοπή; Τη νύχτα της 29.10.1887 ο Περικλής Ραυτόπουλος κρύβεται στο αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης, σε όροφο του κτιρίου του Πανεπιστημίου, όπου συστεγαζόταν και η Εθνική Νομισματική Συλλογή, και κλέβει ένα σημαντικό αριθμό νομισμάτων, περί τα 2.000. Καλείται ως ύποπτος για ανάκριση, αλλά απαλλάσσεται και αφήνεται ελεύθερος. Ύστερα από λίγο καιρό ταξιδεύει στο Παρίσι και πουλά τα κλεμμένα νομίσματα στους παλαιοπώλες Φεαρντάν (Feuardent) και Ρολλέν (Rollin), αλλά την ίδια μέρα κρύβεται στο κατάστημά τους και κλέβει τα νομίσματα που είχε πουλήσει μαζί με άλλα από το ίδιο κατάστημα, αξίας 500 χιλιάδων φράγκων. Συμπεριφέρεται όμως ερασιτεχνικά ‒ αγοράζει ένα εισιτήριο για τον ιππόδρομο και πληρώνει για γεύμα σε γνωστό εστιατόριο με διακριτά νομίσματα από αυτά που είχε κλέψει από το κατάστημα των παλαιοπωλών. Οι παραλήπτες των νομισμάτων ενημερώνουν την αστυνομική διεύθυνση του Παρισιού (διευθυντής ο περίφημος Γκορόν/Goron, που άφησε μια σειρά απομνημονευμάτων και αστυνομικών μυθιστορημάτων, όπου αναφέρεται και το συγκεκριμένο περιστατικό, η σύλληψη του Ραυτόπουλου: Les mémoires de M. Goron, ancien chef de la Sûreté, τόμ. 3, 1897, σ. 245-297, «Un nomismate») και ο Ραυτόπουλος συλλαμβάνεται, και με τη συνδρομή της αστυνομίας Αθηνών και της ελληνικής πρεσβείας στο Παρίσι αποδεικνύεται ότι τα νομίσματα είναι αυτά που είχαν κλαπεί από το αθηναϊκό Μουσείο. Ο Ραυτόπουλος δικάζεται και φυλακίζεται για πέντε χρόνια σε γαλλική φυλακή, μαθαίνει την τέχνη του υποδηματοποιού και πολλές Γαλλίδες, λόγω μάλιστα της δημοσιότητας που είχε αποκτήσει ο νεαρός κομψός Έλληνας, που τύχαινε να είναι και ποιητής, προμηθεύονταν τις γόβες τους από την παραγωγή του Ραυτόπουλου. Η καλή του διαγωγή του εξασφάλισε χαριστική μεταχείριση και αποφυλακίστηκε νωρίτερα. Τα βιογραφικά σημειώματα που σώζονται γι’ αυτόν υποστηρίζουν ότι πέθανε το 1893 κάπου στην Αμερική, αφού σύμφωνα με μια πληροφορία είχε διαπράξει μια ακόμη κλοπή στη Λυών αμέσως μετά την αποφυλάκισή του.
Ποιος ήταν όμως ο Περικλής Γ. Ραυτόπουλος; Γεννήθηκε το 1864 στην Πάτρα από ευυπόληπτη και ευκατάσταση οικογένεια. Στην πατρίδα του, όταν ήταν μαθητής στις τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου, εξέδιδε το λογοτεχνικό περιοδικό Σωκράτης στο οποίο είχε συνεργαστεί και ο Ξενόπουλος με ένα πατριωτικό ποίημα. Στην Αθήνα ήρθε για να εγγραφεί φοιτητής στη νομική σχολή, την οποία και τελείωσε αποκτώντας το δίπλωμά του το φθινόπωρο του 1887 (12.10.1887), λίγες μέρες πριν διαπράξει την κλοπή. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής του τύπωσε δύο ποιητικές συλλογές: Άνθη και Σκιαί (1883) και Κρυσταλλώματα (1884), στις οποίες κινείται με αξιοπρέπεια χωρίς όμως να πρωτοτυπεί ιδιαίτερα. Οι γνωριμίες της οικογένειάς του τον βοήθησαν να διοριστεί κλητήρας στην Εθνική Βιβλιοθήκη, από όπου όμως τον απέλυσε ο έφορος Εμμανουήλ Ροΐδης, αφού τον συνέλαβε να έχει κλέψει και πουλήσει μια ακριβή έκδοση των ποιημάτων του Ανακρέοντα. Παράλληλα, η πλούσια γλωσσομάθειά του (γαλλικά, αγγλικά και ιταλικά) τον καθιστούν χρήσιμο για τις εφημερίδες και τα περιοδικά. Ξεκίνησε συνεργασία με την εφ. Εθνική Φωνή του Γ. Σιβιτανίδη, ενώ ανέπτυξε φιλικές σχέσεις με άλλους νεαρούς λογοτέχνες της εποχής (Γρηγόριο Ξενόπουλο, Παύλο Νιρβάνα, Θεόδωρο Βελλιανίτη, Γεώργιο Βαλαβάνη, Νικόλαο Σταματέλο, Αγησίλαο Αρτέμη, Ιωάννη Αρσένη κ.ά.).[1] Μαζί με τους Ξενόπουλο, Νιρβάνα, Βελλιανίτη, Αρτέμη και με μερικούς άλλους (και με τη στήριξη και συνεργασία του Ειρηναίου Ασώπιου) εξέδωσαν την εβδομαδιαία φιλολογική εφημερίδα Αθήναι τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 1884. Η εφημερίδα κυκλοφόρησε τέσσερα φύλλα και διέκοψε άδοξα την έκδοσή της, γιατί, κατά τον Ξενόπουλο, ο Ραυτόπουλος όντας ταμίας του εκδοτικού εγχειρήματος υπεξαίρεσε τα έσοδα από τις πωλήσεις του φύλλου. Ο Ραυτόπουλος συνεργάστηκε στη συνέχεια με δύο από τις μεγαλύτερες εφημερίδες της εποχής. Το 1884 εργάστηκε στην Ακρόπολη και συγχρωτιζόταν με τον Μιχαήλ Μητσάκη, συντάκτη επίσης της εφημερίδας, με τον οποίο μάλιστα είχε φωτογραφηθεί. Το φθινόπωρο του 1887, την κρίσιμη περίοδο της κλοπής, ήταν συνεργάτης της Εφημερίδος του Κορομηλά – έγραφε τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Βουλής. Εξ αυτού μερικοί υποστηρίζουν, μυθοποιημένα, ότι ο ίδιος κάλυψε την επομένη το ρεπορτάζ της κλοπής εξασφαλίζοντας την αποκλειστικότητα στην Εφημερίδα.[2] Ποιήματά του φιλοξένησαν η Ποικίλη Στοά του Ι. Αρσένη, το περ. Ποιητικός Ανθών της Ζακύνθου και άλλα έντυπα.[..................................]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου