ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΤΗΣ ΓΗΣ : Η μόνη κινηματογραφική ταινία που μπήκε στη Μακαρθική "μαύρη λίστα"

Μια από τις πιο τολμηρές πολιτικές ταινίες στην Ιστορία του Αμερικανικού Κινηματογράφου, «Το Αλάτι της Γης» είναι βασισμένη σε μια πραγματική απεργία, και χρησιμοποιεί εργάτες του ορυχείου στο καστ της. Αποτελεί ένα σπάνιο παράδειγμα αμερικανικής ταινίας που προωθεί τον κοινωνικό ρεαλισμό. Η ταινία αποκαλύπτει τις άθλιες συνθήκες εργασίας και ζωής της Μεξικανο-αμερικανικής κοινότητας και την σκληρή εκμετάλλευση των κατοίκων από τους λευκούς (Αγγλο- Αμερικάνους, όπως αποκαλούνται) βιομηχάνους. Η αστυνομία συνωμοτεί με τους ιδιοκτήτες του ορυχείου για να σπάσει η απεργία, διαλύοντας τις συγκεντρώσεις των απεργών. Βρίζοντας και χρησιμοποιώντας ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς, αλλά και σωματική βία, η αστυνομία συλλαμβάνει έναν από τους εργάτες, τον Ραμόν κι ύστερα τον κατηγορεί για αντίσταση κατά της αρχής. Καθώς η απεργία συνεχίζεται, διώχνει τους εργάτες από τα σπίτια τους και καταστρέφει τις περιουσίες τους. Οι διαπραγματεύσεις με τη διεύθυνση αποτυγχάνουν, ένας εργάτης τραυματίζεται κι οι απεργοί αποχωρούν και αναδιοργανώνονται. Είναι η σειρά των γυναικών να αναλάβουν δράση. Οι γυναίκες παρατάσσονται ως ανταπεργοσπάστριες και διεκδικούν, εκτός των άλλων, ισότητα και ίση αντιμετώπιση από τους άνδρες. Μεγάλη νίκη αποτελεί η συνειδητοποίηση ότι η προκατάληψη και η κακή μεταχείριση είναι συνθήκες που δεν επιβάλλονται πάντα και μόνο από εξωτερικούς παράγοντες

Η μόνη κινηματογραφική ταινία που μπήκε στη Μακαρθική "μαύρη λίστα"

Το αλάτι της γης - The Salt Of The Earth (1954)

Η συγκλονιστική ταινία που στηρίχθηκε σε μια πραγματική δίχρονη απεργία ανθρακωρύχων μεξικανο-αμερικανικής καταγωγής , λόγω των απάνθρωπων συνθηκών εργασίας και διαβίωσης αυτών και των οικογενειών τους  στο Νέο Μεξικό.  
Οι ιδιοκτήτες και η αστυνομία δοκίμασαν τα πιο άγρια κατασταλτικά μέτρα για να σπάσουν την απεργία και , όταν αυτή σταμάτησε , ακολούθησαν εκδικητικές διώξεις (τραμπουκισμοί , φυλακίσεις και απελάσεις)  σε πολλούς  από τους πρωτεργάτες της  αλλά και στους  βασικούς συντελεστές της ταινίας (σκηνοθέτη , σεναριογράφο και ηθοποιούς) , που αποδίδει με ιδιαίτερη συναισθηματική ένταση τον μεγαλειώδη αγώνα τους  από το Μακαρθικό κράτος.
Η ανάρτηση της ταινίας αποτελεί επίσης  φόρο τιμής στην πολιτική χειραφέτηση των γυναικών των ανθρακωρύχων, που πολέμησαν με απίστευτο κουράγιο στο πλάι των  ανδρών τους για την επιτυχία του αγώνα τους .    


Η Κριτική του Σταύρου Γανωτή στο  cine.gr,  o οποίος της δίνει τέσσερα άστρα
  Βαθμολογία: (4/5)
 

Αν ο Herbert J. Biberman είχε επιπλέον δυνατότητες πέρα της αγωνιστικότητας του και του πάθους του, θα είχαμε ένα ασύλληπτο αριστούργημα. Όπως και να ‘χει είναι φάρος του αριστερού σινεμά των ΗΠΑ και πρωτοπόρος μιας άλλης σκέψης, όχι απαραίτητα κομουνιστικής. Γιατί αυτό που στην ΕΣΣΔ ήταν κατεστημένο, στις ΗΠΑ αφορούσε την απαγόρευση της ελευθερίας τού λόγου και συγκεκριμένα την γενική «απόκρυψη» ενός εργαζόμενου που δεν έχει ακόμα ούτε τα βασικά δικαιώματα, εν μέσο της ευτυχισμένης εποχής τού Άικ. Αν αυτά τα δύο είναι κατοχυρωμένα ως αυστηρώς κομουνιστικά, θα ήμουν κομουνιστής. Όμως, δεν είμαι…

Εύκολα θα μπορούσαμε να έχουμε μια ηθικοπλαστική ή προπαγανδιστική ταινία. Του εναντίον. Ο Biberman, πέρα από την σοσιαλιστική του τεχνική στην κάμερα, είναι επηρεασμένος άμεσα από τον ιταλικό νεορεαλισμό και το μεξικανικό δράμα. Υπάρχει και βαρύ δράμα, αλλά η ουσία βγαίνει από την αλήθεια κι όχι την επιτήδευση. Οι πολιτικοποιημένες του προθέσεις δεν αποκλίνουν για χάρη της τραγικότητας. Οι εργάτες της ταινίας δεν εκλιπαρούν, διεκδικούν με αστείρευτο πάθος και το δίκιο με το μέρος τους. Μάλιστα, είναι πολύ εύστοχη και ιστορικά ακριβής η αμφισβήτηση του μέσου εργάτη της εποχης προς την γυναίκα του. Αν ο Biberman ήθελε να μας πείσει με προπαγανδιστικά μέσα, θα έπλαθε «λευκούς αγγέλους» κι όχι άτομα με προκαταλήψεις.

Κάτι που δεν θα συναντήσουμε άλλη φορά στον αμερικανικό κινηματογράφο είναι η τόσο σαφή παραπομπή στο σινεμά της ΕΣΣΔ των πρώιμων χρόνων. Πλάνα του Sergei Eisenstein και του Aleksandr Dovzhenko αναπαρίστανται ατόφια στην ταινία, ακόμα και που κάποια άλλα είναι σαφώς ερασιτεχνικά. Κι ενώ είναι φανερή η δυσκολία της παραγωγής, οι δημιουργοί και οι ερασιτέχνες ηθοποιοί έχουν «κέφια». Αλλά πώς να μην έχουν; Αυτό παραπέμπει στα διάσημα λόγια του Orson Welles στον Τρίτο Άνθρωπο. Μιλάμε για ανθρώπους κυνηγημένους που, ως φυσικόν, έχουν αναγάγει τον πόλεμο τους σε αυθεντικό πάθος. Πάθος στον αγώνα τους, πάθος στην ταινία τους.

Μην μείνετε στο στείρο «αυτή η ταινία είναι για τους άλλους», το έργο δεν απευθύνεται μονοδιάστατα σε μία ιδεολογία. Είναι ένας «πρωτόγονος» Ken Loach που συνάντησε τον Roberto Rossellini στα γυρίσματα της Γης.