Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Άγκυρα και νυν ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία Τζέιμς Τζέφρι σε εκδήλωση του Turkish Heritage Organization (πηγή: Turkish Heritage Organization)

Αποδείξεις και ονόματα για τους μεγαλύτερους φίλους της Τουρκίας στην Ουάσιγκτον

Γιώργος Σκαφιδάς

15-19 λεπτά

Γερουσιαστές και ακαδημαϊκοί, εν ενεργεία κυβερνητικοί αξιωματούχοι, πρώην διπλωμάτες, στρατιωτικοί και επικεφαλής -υποτίθεται ανεξάρτητων- ερευνητικών κέντρων επιμένουν, από τις ΗΠΑ όπου βρίσκονται, να βαφτίζουν το κρέας ψάρι και τον Ερντογάν… αξιόπιστο σύμμαχο
Ακόμη και τώρα, έπειτα από όσα - κατά συρροή επεισοδιακά – έχουν προηγηθεί τα τελευταία περίπου… 60 χρόνια, παρά τις απανωτές διαψεύσεις (προσδοκιών) και τις αρνήσεις (συνεργασίας), παρά τα πισώπλατα μαχαιρώματα, τις αυθαίρετες διώξεις-ομηρείες σε βάρος συνολικά δεκάδων Αμερικανών πολιτών και την άφθονη αντιδυτική λάσπη, υπάρχουν κύκλοι στην Ουάσιγκτον που επιμένουν να επενδύουν στο αφήγημα μιας «στρατηγικά πολύτιμης» και «απαραίτητης για τα δυτικά συμφέροντα» Τουρκίας, μιας Τουρκίας που θα πρέπει να κρατηθεί ικανοποιημένη… με κάθε κόστος.
Τουρκία και ΗΠΑ «δεν μοιράζονται κοινά συμφέροντα ή αξίες», έγραφε στον αντίποδα ο Στίβεν Κουκ, senior fellow (ανώτερος επιστημονικός συνεργάτης) του αμερικανικού Council on Foreign Relations, πίσω στα τέλη του 2018, στον απόηχο τότε της απελευθέρωσης του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον, περιγράφοντας την Τουρκία ως δύναμη «ανταγωνιστική» στις ΗΠΑ και τους Τούρκους ηγέτες ως πολιτικούς που «απεχθάνονται την αμερικανική ηγεμονία».
Αρχές Μαρτίου του 2003, με το ισλαμοσυντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) τότε ακόμη «φρέσκο» στην εξουσία της γείτονος, η τουρκική βουλή αποφασίζει να μην επιτρέψει στους Αμερικανούς να χρησιμοποιήσουν το τουρκικό έδαφος ως «βάση» διέλευσης για τις επικείμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις τους ενάντια στο Ιράκ. Το τουρκικό «όχι» φέρεται να «προκαλεί σοκ» στην κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους του νεότερου, όχι μόνο επειδή η Τουρκία τυγχάνει σύμμαχος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ αλλά και επειδή, όπως διαρρέεται, η ηγεσία του AKP φέρεται να τα είχε προηγουμένως συμφωνήσει παρασκηνιακά με την Ουάσιγκτον, προσδοκώντας μάλιστα και κάμποσα… δισεκατομμύρια δολάρια από τις ΗΠΑ ως αντάλλαγμα για τη χρήση του τουρκικού εδάφους από τα αμερικανικά στρατεύματα.

Αντιαμερικανισμός και προβοκάτσιες

Κρίνοντας εκ των υστέρων, με δεδομένο πια το φιάσκο της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ, η άρνηση εκείνη των Τούρκων μπορεί να μοιάζει σε έναν βαθμό… δικαιωμένη, αν και υποκριτική. Υποκριτική γιατί η Τουρκία από τη μία πλευρά «έριχνε πόρτα» στους Αμερικανούς ενώ από την άλλη «άνοιγε την πόρτα» στα δικά της τουρκικά στρατεύματα για να εισβάλουν στο Βόρειο Ιράκ. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός παραμένει: όταν οι Αμερικανοί την χρειάστηκαν το 2003, η Άγκυρα τους γύρισε την πλάτη.
Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούλιο του 2003, Τούρκοι στρατιώτες συλλαμβάνονται από τις δυνάμεις των ΗΠΑ στο Βόρειο Ιράκ έχοντας στην κατοχή τους όπλα, χειροβομβίδες, εκρηκτικά και χάρτες του Κιρκούκ με κυκλωμένα μάλιστα πάνω στους χάρτες σημεία κοντά στο κτήριο του τοπικού κυβερνείου. Οι Τούρκοι θα απελευθερωθούν έπειτα από περίπου τρεις ημέρες, έχοντας όμως προηγουμένως περάσει από ανάκριση ωσάν… εχθροί. Οι «κακές γλώσσες» λένε ότι αποστολή των Τούρκων ενόπλων που συνελήφθησαν ήταν να προκαλέσουν… χάος στην περιοχή, δολοφονώντας τον νεοεκλεγέντα κυβερνήτη… για να δώσουν έτσι την αφορμή στην τουρκική κυβέρνηση να επέμβει με πρόσχημα την αποκατάσταση της τάξης.
Ακριβώς δέκα χρόνια μετά, το 2013, το ισλαμοσυντηρητικό τουρκικό κατεστημένο βρίσκεται, συνεπικουρούμενο από τους εθνικιστές, να αναζητά στην άλλη άκρη του Ατλαντικού τους «υποκινητές» πίσω από το αντικυβερνητικό Κίνημα του Γκεζί και τις αποκαλύψεις για τα σκάνδαλα της οικογένειας Ερντογάν. Η πλευρά Ερντογάν θα φτάσει μάλιστα στο σημείο να φωτογραφίσει ως πιθανό «προβοκάτορα» ακόμη και τον τότε πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Άγκυρα, Φράνσις Ρικιαρντόνε.
Το καλοκαίρι του 2016 ο τουρκικός αντιαμερικανισμός πραγματοποιεί δυναμική επιστροφή στο προσκήνιο, με αφορμή την απόπειρα πραξικοπήματος της 15^ης Ιουλίου, μια απόπειρα την οποία στελέχη της τουρκικής κυβέρνησης σπεύδουν να «χρεώσουν» στις ΗΠΑ.

Αυθαίρετες διώξεις και ομηρείες

Σε αυτό το πλαίσιο, τον Οκτώβριο του 2016, η Τουρκία στέλνει στη φυλακή ως «τρομοκράτη» έναν Αμερικανό πάστορα ονόματι Άντριου Μπράνσον. Ο ίδιος ο Ερντογάν θα καλέσει στην πορεία τους Αμερικανούς να «ανταλλάξουν» τον Μπράνσον με τον εξόριστο στις ΗΠΑ Τούρκο ιμάμη Φετουλάχ Γκιούλεν, επιβεβαιώνοντας έτσι ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για μια υπόθεση ομηρίας με εκβιαστική πολιτική στόχευση. «Έχετε έναν Τούρκο πάστορα στα χέρια σας. Εμείς έχουμε τον δικό σας πάστορα. Ας τους ανταλλάξουμε», θα πει ο Ερντογάν… ανοιχτά. Ο Μπράνσον τελικώς θα απελευθερωθεί τον Οκτώβριο του 2018, έπειτα από δύο χρόνια. Εν τω μεταξύ οι ΗΠΑ θα έχουν επιβάλει κυρώσεις για τη συγκεκριμένη υπόθεση στην Τουρκία αλλά και σε εν ενεργεία Τούρκους υπουργούς ειδικότερα (όπως ήταν οι Δικαιοσύνης Αμπντουλχαμίτ Γκιουλ και Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού), πράγμα που είχαν να κάνουν από τη δεκαετία του 1970. Η περίπτωσή του Μπράνσον, ωστόσο, είναι μόνο μία μεταξύ πολλών.
Ο επίσης Αμερικανός Σερκάν Γκιολγκέ θα περάσει σχεδόν τρία χρόνια στις τουρκικές φυλακές, από το 2016 έως και το 2019, κατηγορούμενος και εκείνος ως «τρομοκράτης». Ο λόγος για έναν άνθρωπο, πατέρα δύο παιδιών, που εργαζόταν ως επιστήμονας στη NASA στις ΗΠΑ, προτού συλληφθεί ως «τρομοκράτης» κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών του διακοπών στην Τουρκία.
Όσο για τον Μετίν Τοπούζ, τον Τούρκο εργαζόμενο στο προξενείο των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη που βρίσκεται προφυλακισμένος στην Τουρκία ήδη από το 2017, εκείνος καταδικάστηκε μόλις πριν από ολίγες ημέρες σε φυλάκιση 8 ετών και 9 μηνών. Και να σκεφτεί κανείς ότι οι Μπράνσον, Γκιολγκέ και Τοπούζ είναι μόνο κάποιοι από τους συνολικά δεκάδες Αμερικανούς, Τουρκο-Αμερικανούς και Τούρκους υπαλλήλους αμερικανικών αποστολών που έχουν συλληφθεί τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία ως «τρομοκράτες».
Αλλά και ευρύτερα, εάν ανατρέξει κανείς στις εξελίξεις των τελευταίων επεισοδιακών ετών, θα δει τους Τούρκους:

Να κάνουν μπίζνες με τη Ρωσία, σε πείσμα των αμερικανικών αντιδράσεων (βλέπε αγορά ρωσικών S-400).
Να συμπρωταγωνιστούν σε δίκτυα που παραβιάζουν τις αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράν (βλέπε υποθέσεις Halkbank και Μεχμέτ Χακάν Ατίλα), υπονομεύοντας έτσι συνολικά την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Τεχεράνη. «Το Ιράν και η Τουρκία συντονίζουν ολοένα και περισσότερο τις πολιτικές τους στη Μέση Ανατολή καθώς συνεργάζονται σε πολλά θέματα», γράφει ο Σεθ Φράντζμαν στην Jerusalem Post.
Να ξυλοκοπούν ειρηνικούς Αμερικανούς πολίτες έξω από την οικία του Τούρκου πρέσβη στην Ουάσιγκτον το 2017.
Να ενισχύουν τους δεσμούς τους με την Χαμάς.
Να αναβαθμίζουν τις προκλήσεις τους κατά των γειτόνων (Ελλάδας, Κύπρου) και να απειλούν να μετατρέψουν την Αγία Σοφία σε τέμενος, αψηφώντας τις επίσημες αμερικανικές ενστάσεις.
Να στηρίζουν τους τζιχαντιστές στη Συρία (την εποχή που η Δύση πολεμούσε ενάντια στους τζιχαντιστές).
Nα πολεμούν τους Κούρδους (την εποχή που η Δύση βασιζόταν στους Κούρδους για να ανακόψει την προέλαση των τζιχαντιστών).
Και να επιτίθενται κατά τρόπο δριμύ στα σχέδια της κυβέρνησης Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, είτε πρόκειται για το ειρηνευτικό «όραμα» Peace to Prosperity, είτε για τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ.

Σημαντική σημείωση: Το παρόν κείμενο δεν εξετάζει το περιεχόμενο των αμερικανικών επιλογών παρά μόνο το γεγονός ότι η τουρκική ηγεσία έχει κατ’ επανάληψη βρεθεί απέναντι από τις ΗΠΑ σε σειρά ανοιχτών μετώπων.[..............................................]

ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ