Έλληνες

*Αναδρομική του ζωγράφου Δημήτρη Τζαμουράνη στο Φρυσίρα

 *

O "Νάρκισσος" και ο Βεστερβέλε

 [Συνέντευξη]

Του ΓΙΑΝΝΗ Ε. ΣΤΑΜΟΥ

Πηγή: Ελευθεροτυπία, 18/10/13

Πριν από ένα χρόνο, όταν ο πρόεδρος του κόμματος των φιλελευθέρων στη Γερμανία, Γκουίντο Βεστερβέλε, ρωτήθηκε από Γερμανό δημοσιογράφο να ξεχωρίσει έναν πίνακα σύγχρονου καλλιτέχνη, η απάντησή του ήταν κατηγορηματική: «Ο Νάρκισσος» του Δημήτρη Τζαμουράνη.

Triumphzug - Thanatos (2011 Triumphzug - Thanatos (2011 

Οι καμβάδες του Καλαματιανού ζωγράφου Δημήτρη Τζαμουράνη μοιάζουν να φιλοξενούν χρόνους, τόπους, τάσεις και καλλιτεχνικά ρεύματα που στο σύνολό τους συνιστούν ένα προσωπικό καλλιτεχνικό ιδίωμα που εντυπωσιάζει. Φωτορεαλιστικά ζωγραφισμένες μορφές που συνυπάρχουν ή έρχονται σε αντιπαράσταση με αφαιρετικά - εξπρεσιονιστικά ταμπλό. Σύγχρονες μορφές που εντάσσονται σε ένα αναγεννησιακό περιβάλλον και μοιάζουν να συνοψίζουν σημαντικό μέρος από την Ιστορία της Τέχνης.

Με αφορμή την αναδρομική έκθεσή του που αναμένεται να φιλοξενηθεί στο Μουσείο Φρυσίρα (6 Νοεμβρίου - 19 Ιανουαρίου), ο ανερχόμενος ζωγράφος, που ζει μόνιμα στο Βερολίνο από το 1990, μας μίλησε για την επιρροή που του άσκησε ο επίσης ζωγράφος πατέρας του, Σωτήρης Τζαμουράνης. Για την καχυποψία που του δημιουργεί η Μοντέρνα Τέχνη και τη δυναμική της αναπαραστατικής ζωγραφικής στις μέρες μας. Για το τέλος των Μητροπόλεων Τέχνης και την αναζήτηση της οικειότητας στα πρόσωπα που ζωγραφίζει.

 Στα έργα σας νομίζει κανείς ότι αντικρίζει εκτενή αποσπάσματα από την Ιστορία της Τέχνης.

«Οπως είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζεις την ιστορία, όμοια και στην τέχνη οφείλεις να την προσεγγίζεις και ιστορικά. Το να προσεγγίζω τη ζωγραφική μέσα από το παρελθόν, μού προσφέρει σημαντικά ερεθίσματα προκειμένου να αντεπεξέλθω σε όσα συμβαίνουν σήμερα. Δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον να ζωγραφίζει χωρίς να έχει κατανοήσει επί παραδείγματι την Αναγέννηση».

- Είστε επιφυλακτικός με τη Μοντέρνα Τέχνη;

«Το σπάσιμο της παράδοσης που επήλθε στον 20ό αιώνα ήταν ως ένα μεγάλο βαθμό απότοκο των δύο Παγκόσμιων καθώς και του Ψυχρού πολέμου που κλόνισαν συθέμελα το χώρο της Τέχνης. Από το '47 μέχρι σήμερα η Τέχνη διαμορφώθηκε εν πολλοίς μέσα από τη σύγκρουση δύο ιδεολογιών και εκεί μπαίνουν πολλά ερωτηματικά. Είμαι αρκετά καχύποπτος ως προς το σκοπό και τη λειτουργία της Μοντέρνας Τέχνης, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι είμαι και πολέμιός της».

- Ποια ήταν τα σημαντικότερα ερεθίσματα που λάβατε από τον πατέρα σας, που είναι επίσης ζωγράφος;

«Το γεγονός και μόνο ότι μεγάλωσα μέσα σε ένα ατελιέ συνιστά σημαντικό γεγονός καθαυτό. Ο πατέρας μου ήταν το σημαντικότερο κίνητρο για να γίνω ζωγράφος. Τα εφόδια που πήρα από αυτή τη σχέση με βοηθούν ειδικά σε δύσκολες στιγμές. Ανακαλώ αυτό το πολύτιμο παρελθόν και αντεπεξέρχομαι».

- Ποια θεωρείτε τη σημαντικότερη συμβουλή του ως προς τη ζωγραφική;

«Η παρατήρηση της εξωτερικής πραγματικότητας. Το να περνάω την καθημερινότητα στην τέχνη μου».

- Πώς αποφασίσατε να μείνετε μόνιμα στο Βερολίνο; Ηταν εύκολη επιλογή;

«Εγινε εντελώς τυχαία. Τον Αύγουστο του 1990 ταξίδεψα μαζί με δύο συμφοιτητές μου στο Βερολίνο για να δούμε τη συναυλία των Pink Floyd που συνέπεσε με την πτώση του τείχους. Αυτή η πόλη μού προκάλεσε πρωτόγνωρη έλξη, ίσως εξαιτίας και των ιστορικών γεγονότων».

- Θεωρείτε ότι αν μένατε στην Ελλάδα η πορεία σας θα είχε ανακοπεί;

«Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω. Θα μπορούσε να έχει ανακοπεί και στο Βερολίνο. Ζωγραφική μπορείς να κάνεις παντού, το θέμα είναι πώς ανταποκρίνεσαι στην ίδια τη ζωή και τι αποφάσεις παίρνεις».

- Είναι τελικά το Βερολίνο η Μητρόπολη της Μοντέρνας Τέχνης στην Ευρώπη;

«Δεν υπάρχουν πλέον μητροπόλεις. Αυτό το φαινόμενο ανήκει σε μια περασμένη εποχή που ήταν ιδεολογικά φορτισμένη. Αποτελεί γεγονός όμως ότι το Βερολίνο, συγκριτικά με το Παρίσι ή το Λονδίνο, ξεχωρίζει για τη δυναμική του, καθώς συγκεντρώνει τους νεαρότερους καλλιτέχνες εξαιτίας των φτηνών στούντιο που διαθέτει. Είναι σίγουρα η πιο νεανική καλλιτεχνική σκηνή».

- Πώς προσεγγίζετε το γυμνό σώμα μετά από αιώνες καθαρής αναπαράστασης αλλά και αποδόμησής του τον 20ό αιώνα;

«Σε όλη την ιστορία της Τέχνης η παρατήρηση του γυμνού σώματος ταυτιζόταν με την αλήθεια της ανθρώπινης φύσης. Είτε αυτή ήταν ερωτική, πορνογραφική ή βαθιά φιλοσοφική. Στο γυμνό σώμα με ενδιαφέρει η οντότητα μιας ανθρώπινης προσωπικότητας που σε μια δεδομένη χρονική στιγμή αποφασίζει να εμφανιστεί μπροστά μου γυμνή. Εκείνη τη στιγμή βιώνεις μία στιγμή δραματική, που φέρει ταυτόχρονα ψυχική ένταση».

- Γιατί επιλέγετε συνήθως για μοντέλα οικεία σας πρόσωπα;

«Αναζητώ την οικειότητα των ανθρώπων που ζωγραφίζω. Η παρατήρησή μου στους οικείους μου, μού προσφέρει την έμπνευση ώστε να δημιουργήσω τον επόμενό μου πίνακα και ως εκ τούτου κρίνεται μία σημαντική στιγμή για τη δημιουργικότητά μου».

- Οι πίνακές σας είναι έμπλεοι μελαγχολίας.

«Από τους πίνακες του Αλμπρεχτ Ντίρερ μέχρι τον Οτο Ντιξ, το στοιχείο της μελαγχολίας απασχόλησε αναρίθμητους ζωγράφους. Ειδικότερα την τελευταία δεκαετία η μελαγχολία μάς απασχολεί ιδιαίτερα σε κοινωνικό επίπεδο. Ολοι μας έχουμε τρομακτικές εμπειρίες. Η μελαγχολία όμως δεν είναι πάντα αρνητική, μπορεί να μετατραπεί σε πηγή έμπνευσης και δημιουργικής ενδοσκόπησης».

- Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο καλλιτέχνη που μόλις έχει αποφοιτήσει από τη Σχολή Καλών Τεχνών;

«Να απομυθοποιήσει την εύκολη χρήση υλικών, ιδεών και αισθητικής που παρουσιάζεται στις σπουδές του, αλλά και το σύγχρονο τρόπο παρουσίασης της Τέχνης. Κυρίως όμως να προσπαθήσει να συγκροτήσει τη δική του γλώσσα, καθώς όσο πιο κατακερματισμένη είναι η γλώσσα ενός καλλιτέχνη τόσο περισσότερα προβλήματα του δημιουργεί»