Η πιο μύχια πλευρά της δημιουργίας
Η απεικόνιση του γυμνού σώματος συχνά ενοχλεί ή σοκάρει, πάντοτε όμως είναι μια συναρπαστική αφήγηση που αγγίζει την ψυχή
Ας ξεκινήσουμε από τον ορισμό. «Υπάρχει το γυμνό και το ξεγυμνωμένο», έγραφε ο ιστορικός τέχνης και τέως διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου, Κένεθ Κλαρκ. Στην πρώτη περίπτωση το μοντέλο στέκεται μπροστά στον ζωγράφο ή τον φωτογράφο σαν να είναι ο τελευταίος αόρατος μάρτυρας. Δεν του δίνει καμιά σημασία. Στη δεύτερη περίπτωση, όμως, η πόζα και το βλέμμα αποκαλύπτουν τη συναίσθηση ότι είναι αντικείμενο πόθου, θαυμασμού, έμπνευσης.
Από την αρχαιότητα ώς τις ημέρες μας, η ιστορία της τέχνης εμπλουτίζεται διαρκώς από παραστάσεις γυμνών –ή και ξεγυμνωμένων– σωμάτων. Το τοπίο του ανθρώπινου σώματος έχει υμνηθεί σε θρησκευτικές, μυθολογικές, ιστορικές, ερωτικές απεικονίσεις.
Ασημοι και διάσημοι καλλιτέχνες έχουν συναντηθεί κάποτε στον ίδιο υψηλό σφυγμό, που παράγει η εικόνα ενός οικείου ή ξένου γυμνού σώματος. Αν είναι έτσι, τότε γιατί μέχρι σήμερα η τετριμμένη πλέον θέα του μπορεί να ενοχλεί ή να σοκάρει κάποιους, δοκιμάζοντας τα όρια του πουριτανισμού μας; Γιατί παραμένει ένα από τα αγαπημένα θέματα των δημιουργών, πέραν του ότι αποτελεί το πρώτο μάθημα που διδάσκεται στις Σχολές Καλών Τεχνών; Πώς οι θεατές προσλαμβάνουν σε κάθε εποχή το γυμνό και ειδικότερα στη δική μας, που είναι όλα στο φως της ήλιου (ή της οθόνης του υπολογιστή);
Με αφορμή την επικείμενη έκθεση «Γυμνή Αλήθεια» στο Μουσείο Φρυσίρα, η «Κ» συνομιλεί με τον οργανωτή της έκθεσης, συλλέκτη Βλάση Φρυσίρα, τον συμμετέχοντα ζωγράφο Χρόνη Μπότσογλου, πρώην πρύτανη της Σχολής Καλών Τεχνών, τον γιατρό και τεχνοκριτικό Σταύρο Τσιγκόγλου, αλλά και τον φωτογράφο Παναγιώτη Λάμπρου.
Ο Π. Λάμπρου βρέθηκε στο προσκήνιο των ξένων και των ελληνικών ΜΜΕ για το φωτογραφικό του έργο My British wife με θέμα τη γυμνή σύζυγό του, το οποίο συμμετέχει με αξιώσεις για βράβευση σε διαγωνισμό της National Portrait Gallery στο Λονδίνο (http://bit.ly/cqBiLh). «Ο θόρυβος που δημιουργήθηκε ήταν τόσο μεγάλος», μας είπε, «που η καλλιτεχνική αξία της φωτογραφίας μάλλον ήρθε σε δεύτερη μοίρα. Εφτασαν να μου τηλεφωνήσουν από πρωινή τηλεοπτική εκπομπή, που δεν έχει καμιά σχέση με τον πολιτισμό».
Η αλήθεια της ζωγραφικής
Στο αφιέρωμα, που φιλοξενεί το Μουσείο της Πλάκας και εγκαινιάζεται στις 13 Οκτωβρίου, παρουσιάζονται 150 ζωγραφικά έργα από τη συλλογή, με άξονα το γυμνό σώμα. Από τον Βλαντιμίρ Βελίτσκοβιτς και τον Πατ Αντρέα μέχρι τον Εδουάρδο Σακαγιάν και τον Αλέξη Βερούκα, οι Ελληνες και ξένοι καλλιτέχνες διηγούνται διαφορετικές ιστορίες. «Είναι μια αφήγηση με συναρπαστική κάθε φορά πλοκή», λέει ο Βλάσης Φρυσίρας. «Ο Ρουστέν μέσα από τη γύμνια μιλάει για την εγκατάλειψη, τον πόνο, την παραμόρφωση, την κοινωνική απόρριψη. Ο Ντίνο Βαλς, που εγκατέλειψε την ψυχιατρική για τη ζωγραφική, έχει το δικό του ύφος, την τέλεια ανατομία, όταν αποτυπώνει τα κορμιά. Ο Πατ Αντρέα κρύβει και υπονοεί, παίζει με τις εικόνες. Μέσα στα 40 χρόνια της συλλεκτικής μου πορείας, έχω συναναστραφεί δεκάδες καλλιτέχνες και ξέρω ότι τα γυμνά έργα συνήθως τα κρατούν για τον εαυτό τους. Είναι η πιο μύχια πλευρά της δημιουργικότητάς τους. Είναι έργα που αγγίζουν την ψυχή, έχουν φόρτιση», λέει ο συλλέκτης που ταύτισε τη συλλογή του με την ανθρωποκεντρική ζωγραφική.
Μοντέλο, ο εαυτός μου
Στην έκθεση συμμετέχει και ο Χρόνης Μπότσογλου. Μερικά από τα ωραιότερα έργα του είναι εκείνα που ζωγραφίζει τον εαυτό του σε ηλικία 40 ετών: «Συχνά έκανα και το μοντέλο και τον ζωγράφο. Είναι πάγια τακτική όλων των καλλιτεχνών. Είχα ένα μικρό καθρεπτάκι και έβλεπα κατακερματισμένη τη γυμνή εικόνα μου. Κακώς οι φοιτητές των σχολών μαθαίνουν να κάνουν γυμνά. Δεν είναι πια αναγκαίο. Πάντως, το γυμνό έργο δεν αποτυπώνει το σώμα, αλλά τον ψυχισμό. Εχει φορτίο υπαρξιακό. Σε μια εποχή που βλέπουμε παντού σάρκα, η ζωγραφική είναι ένα βάλσαμο για τα μάτια μας».[............]
Απόσπασμα από άρθρο της Μαργαρίτας Πουρνάρα αφιερωμένο στο γυμνό στην Τέχνη,
που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή (26/9/2010)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου