«Παρακαταθήκη» : το πολυβραβευμένο μυθιστόρημα του Ερνάν Ντίαζ για τους ανθρώπους που κινούν το χρήμα

 

«Παρακαταθήκη» του Ερνάν Ντίαζ  – Η ψευδαίσθηση του χρόνου και του χρήματος

11 Απριλίου 2023

3989

Για το μυθιστόρημα του Ερνάν Ντίαζ «Παρακαταθήκη» (μτφρ. Κάλλια Παπαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο). Στρέφοντας το βλέμμα στον κόσμο των χρηματιστών, από τα χρόνια του μεγάλου κραχ του 1929.

Kριτική

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Αποφάνσεις ανδρών που μέσα στη μακρόσυρτη ρευστότητα αυτού του μάταιου κόσμου, κατάφεραν να μετατρέψουν το χρήμα (εν προκειμένω: το πάρα πολύ χρήμα) σε κοιτίδα ευημερίας. Ο Αμερικανός ολιγάρχης Γουόρεν Μπάφετ μας… ανοίγει τα μάτια: «Θα σας πω πώς να γίνετε πλούσιοι. Κλείστε τις πόρτες. Να φοβάστε όταν οι άλλοι είναι άπληστοι και να είστε άπληστοι όταν οι άλλοι φοβούνται». Σοφιστεία; Στη δική του περίπτωση λειτούργησε, μακροημερεύοντας και μεγιστοποιώντας τον πλούτο του.

Για τους μη μυημένους στο ποικιλόμορφο κυνήγι του άυλου χρήματος μέσα στις αίθουσες των χρηματιστηρίων, οι ιέρακες του κέρδους έχουν την όψη ενός Τζόρνταν Μπέλφορτ (ο πραγματικός, αλλά και ο κινηματογραφικός έτσι όπως τον υποδύθηκε ο Λεονάρντο ΝτιΚάπριο στον Λύκο της Γουόλτ Στριτ). Ολότελα ανήθικοι, πορωμένοι, επώδυνα σαφείς, πρωτογενώς αποφασιστικοί να φτάσουν έως τα άκρα για να αγοράσουν φτηνά και να πουλήσουν ακριβά.

Ο πρώτος συγγραφέας που αποτυπώνει με ενάργεια τον σκοτεινό κόσμο των καθημερινών συναλλαγών στο χρηματιστήριο, παραδίδοντάς μας έναν ήρωα που κουβαλάει μια αξιοσημείωτη τραγική ποιότητα, είναι ο Θίοντορ Ντράιζερ με τον Χρηματιστή (μτφρ. Κώστας Αλάτσης, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, ). Μυθιστόρημα που εκδόθηκε το 1912 και έκτοτε θεωρείται αυτό που έδωσε έναυσμα στη συγγραφική καριέρα του Ντράιζερ.

Πάντα παραφυλάει στη γωνία η κατακρήμνιση.

Μπορεί ο κεντρικός ήρωάς του να μην εγγράφηκε στη χορεία των αξεπέραστων ηρώων, εντούτοις ο Φρανκ Άλτζερνον Κάουπεργουντ (όπως λεγόταν) είναι το γέννημα μια εποχής που πρόσφερε πλούσιες ευκαιρίες ανέλιξης σε λογής τυχοκυνηγούς σαν κι αυτόν, δίχως να τους εγγυάται καθολική ευτυχία. Πάντα παραφυλάει στη γωνία η κατακρήμνιση.

Εντούτοις, αυτό που περισσότερο σου μένει από τον Κάουπεργουντ είναι ότι ο χαρακτήρας του συγκεντρώνει –με διαβολικό τρόπο– την αδίστακτη ηδονή του χρήματος. Όχι απαραίτητα ως ένδειξη κατίσχυσης, αλλά για την αδρεναλίνη που προσφέρει και την αυταξία που προσδίδει στον κάτοχό του.

Όπως γράφει και ο Ντράιζερ στο επιλογικό κεφάλαιο του βιβλίου του: «Χαίρε, Φρανκ Κάουπεργουντ, αφέντη και μη αφέντη, πρίγκιπα ενός κόσμου ονείρων που πραγματικότητά του είναι το χάσιμο των ψευδαισθήσεων!».

Αυτοί είναι, λοιπόν, οι άνθρωποι που κινούν το χρήμα; Ποια είναι η φόδρα της προσωπικότητάς τους; Διαθέτουν κάποιο ηθικό έρμα; Είναι ο χαρακτήρας τους ένα πυκνό πλέγμα άμετρων φιλοδοξιών;

Ο φιλόδοξος Άντριου Μπέβελ

Έναν αιώνα μετά, ο Αργεντινός συγγραφέας Ερνάν Ντίαζ γράφει την Παρακαταθήκη που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση της Κάλλιας Παπαδάκη στρέφοντας το βλέμμα του σ’ αυτή την αποικία των χρηματιστών και εστιάζοντας σ’ έναν, ίσως τον πιο φιλόδοξο και τετραπέρατο όλων, τον επινοημένο Άντριου Μπέβελ.

Δεν είναι συγκαιρινός μας ο Μπέβελ, καίτοι θα μπορούσε. Άλλωστε, από την κατάρρευση της Lehman Brothers και τα ακρασφαλή παιχνίδια που παίχθηκαν στα παγκόσμια χρηματιστήρια, αποδείχθηκε πως μια δράκα αετονύχηδων φτάνει για να βυθίσει στο χάος τις οικονομίες των δυτικών χωρών ρίχνοντάς τους σε ένα σπιράλ κρίσης.

Ο Ντίαζ, όμως, μας μεταφέρει στο «μυθικό» Κραχ του ’29 στις ΗΠΑ, λίγο και λίγο μετά, τότε που ο Μπέβελ έχτισε τον μύθο του προσπερνώντας με χαρακτηριστική ευκολία τα ερείπια των άλλων, δημιουργώντας τη δική του αυτοκρατορία. Η βιρτουοζιτέ του ήταν σχεδόν μεφιστοφελική. Ακούγεται σαν γραμμική πορεία όλο αυτό, σχεδόν ανέφελη για τον πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος, αλλά ο Ντίαζ έχει σχεδιάσει αλλιώς να μας εκθέσει την ιστορία του.[.........................................]

«Παρακαταθήκη» του Ερνάν Ντίαζ (κριτική)

«Παρακαταθήκη» του Ερνάν Ντίαζ (Διαβάστε σελίδες από το βιβλίο)

******************************* 

Kώστας Κατσουλάρης: Να ένα βιβλίο (Podcast)

 

Ερνάν Ντιάζ: «Παρακαταθήκη»

Trust, είναι ο τίτλος του στα αγγλικά, μια λέξη που τα πολλαπλά της νοήματα (παρακαταθήκη, εμπιστοσύνη, μονοπώλιο) συμπλέκονται όλα διαδοχικά σε αυτό το περίτεχνα κατασκευασμένο μυθιστόρημα, που ξεκινά από την ψυχρή επιφάνεια του χρήματος, στα χρόνια του Κραχ του '29, για να καταλήξει στον καυτό πυρήνα του ανθρώπινου δράματος. Στοιχεία που εκτιμήθηκαν δεόντως και του χάρισαν, μεταξύ άλλων διακρίσεων, υποψηφιότητα για Booker και το ζηλευτό Πούλιτζερ μυθιστορήματος για το 2022. Αποσπάσματα διαβάζει ο Στέλιος Μάινας.