Το ουρικό οξύ και η διατροφή που συνιστάται από τους ειδικούς

 

Διατροφή για Ουρικό Οξύ

Πηγή: foodforhealth.gr

Πίνακας Περιεχομένων

• Τι είναι το ουρικό οξύ;
• Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του ουρικού οξέος;
• Πού οφείλονται τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος;
• Ποια είναι τα συμπτώματα του αυξημένου ουρικού οξέος;
• Υπάρχει κίνδυνος για την υγεία μας;
  • Ουρική αρθρίτιδα.
  • Νεφρολιθίαση
  • Καρδιαγγειακά νοσήματα
  • Μεταβολικό σύνδρομο
• Διατροφή για ουρικό οξύ
  • 1. Διατηρήστε υγιές σωματικό βάρος.
  • 2. Ενυδατωθείτε.
  • 3. Περιορίστε την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε πουρίνες, κυρίως από κρέας, κυνήγι και θαλασσινά.
  • 4. Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
  • 5. Περιορίστε την κατανάλωση τυποποιημένων τροφίμων πλούσιων σε φρουκτόζη.
  • 6. Καταναλώστε τροφές με χαμηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες.
  • 7. Πιθανά οφέλη από την ενίσχυση της πρόσληψης καφέ.
  • 8. Πιθανά οφέλη από ενίσχυση της πρόσληψης βιταμίνης C.
• Διάφορα τρόφιμα και περιεχόμενο σε πουρίνες
• Ενδεικτικό πλάνο διατροφής για άτομα με αυξημένο ουρικό οξύ
• Συμπερασματικά
• Βιβλιογραφία
• Συχνές Ερωτήσεις
  • Τι είναι το ουρικό οξύ;
  • Τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος είναι επικίνδυνα για την υγεία μας;
  • Ποιες είναι οι διατροφικές κατευθυντήριες συστάσεις για την αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας;
  • Ποια τρόφιμα/ροφήματα θα πρέπει να περιορίσω εάν έχω αυξημένο ουρικό οξύ;
  • Ποια είναι η καλύτερη διατροφή για την υπερουριχαιμία;

Διάφορα τρόφιμα και περιεχόμενο σε πουρίνες

Ο πίνακας που ακολουθεί παραθέτει τρόφιμα με βάση το περιεχόμενο τους σε πουρίνες: υψηλής, μέτριας και χαμηλής περιεκτικότητας:

Υψηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες (150-1,000 mg/100 γρ.)	Μέτριας περιεκτικότητας σε πουρίνες (50-150 mg/ 100 γρ.)	Χαμηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες (0-50 mg/100 γρ.)
Κυνήγι (ορτύκι, κουνέλι, λαγός, ελάφι, φασιανός, πέρδικα κ.α.) Εντόσθια ζώων (μυαλό, γλυκάδια, καρδιά, συκώτι, πνευμόνια, γλώσσα, νεφροί κ.α.) Ζωμός κρέατος Εκχύλισμα μαγιάς Αυγοτάραχο, χαβιάρι, ταραμοσαλάτα Μπακαλιάρος, χτένια, ρέγκες, σκουμπρί, πέστροφα Καραβίδα, αστακός Μικρά ψάρια (σαρδέλες, γαύρος)	Κόκκινο κρέας και αλλαντικά (χοιρινό, μοσχάρι, αρνί, μπέικον κ.α.) Πουλερικά (κοτόπουλο, γαλοπούλα, πάπια, χήνα) Ψάρια (εκτός από αυτά που ανήκουν στην αριστερή στήλη) Στρείδια, μύδια, γαρίδες Ψωμί και ζυμαρικά ολικής άλεσης Βρώμη Φακές, ρεβίθια, φασόλια, φασόλια σόγιας, τόφου, hummus, αρακάς Φιστίκια, κάσιους, φυστικοβούτυρο Λαχανικά (κουνουπίδι/μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, σπανάκι, σπαράγγια, μανιτάρια, αβοκάντο)	Γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά Δημητριακά (σιτάρι, ρύζι, κριθάρι, σίκαλη, ζυμαρικά, πλιγούρι) Φρούτα Λαχανικά (μαρούλι, ρόκα, αγγούρι, ντομάτα, λάχανο, καρότο κ.α.) Αυγά Ξηροί καρποί (καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια κ.α.) Φυτικά έλαια (ελαιόλαδο, σπορέλαια κα) Ελιές

Ενδεικτικό πλάνο διατροφής για άτομα με αυξημένο ουρικό οξύ

“Τι πρέπει να φάω για να ρίξω το ανεβασμένο ουρικό οξύ;”

Στον πίνακα άνωθι ήδη παρουσιάστηκαν τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες, τα οποία θα πρέπει να αποφεύγονται. Εδώ παρουσιάζεται ένα δείγμα προγράμματος διατροφής, το οποίο θα πρέπει πάντα να είναι εξατομικευμένο και να σχεδιάζεται από την ειδικό.

Πρωινό

Porridge με: 1 ποτήρι γάλα 2%, 3 κ.σ. βρώμη*, 1 κ.σ. σπόρους chia, ¼ της κούπας cranberries

Δεκατιανό

1 φρούτο με 1 χούφτα αμύγδαλα (30 γρ.)

Μεσημεριανό

Μία μερίδα κολοκυθόσουπα βελουτέ με ψητό στήθος κοτόπουλο (120 γρ.)

1 φέτα ψωμί (30 γρ.)

Σαλάτα λάχανο/καρότο με 1 κ.σ. ελαιόλαδο

Απογευματινό

1 γιαούρτι 2% με 1 φρούτο

Βραδυνό

Μία μερίδα σαλάτα ταμπουλέ με τυρί cottage

2-3 κρίθινα παξιμάδια

* H βρώμη λόγω μέτριας περιεκτικότητας σε πουρίνες να μην ξεπερνά τα 2/3 κούπας ανά ημέρα.

Για περισσότερες διατροφικές συμβουλές μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας και να κλείσετε ραντεβού.

Επικοινωνία

Συμπερασματικά

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες κινδύνου που φαίνεται να σχετίζονται με την εμφάνιση υπερουριχαιμίας, δηλαδή αυξημένων επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα. Οι παράγοντες αυτοί είναι τόσο τροποποιήσιμοι (διατροφή, αλκοόλ κα) όσο και μη τροποποιήσιμοι (ηλικία, φύλο, γενετικοί παράγοντες).

Για τη διαχείριση των ατόμων με υπερουριχαιμία η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς οι κατευθυντήριες συστάσεις από διάφορους οργανισμούς αναφέρουν την υιοθέτηση μίας διατροφής χαμηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες ώστε να αποτρέψουμε την περαιτέρω αύξηση των επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα, κατάσταση που συνδέεται με αρκετές αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία μας (ουρική αρθρίτιδα, νεφρολιθίαση, νεφρική ανεπάρκεια, καρδιαγγειακά νοσήματα κ.α.).

Βέβαια, γενικός στόχος της διατροφής σε άτομα με υπερουριχαιμία θα πρέπει να είναι η υιοθέτηση ενός υγιεινού και ισορροπημένου πλάνου διατροφής ώστε να αποτραπεί η εμφάνιση συν-νοσηροτήτων, δεδομένου ότι η υπερουριχαιμία συνυπάρχει με άλλα προβλήματα υγείας.

Εάν έχετε αυξημένο ουρικό οξύ και θέλετε να το αντιμετωπίσετε μέσω της διατροφής σας απευθυνθείτε στου ειδικούς.

Βιβλιογραφία

1. Benn C, Dua P, Gurrell R, Loudon P, Pike A, Storer R, Vangjeli C. Physiology of Hyperuricemia and Urate-Lowering Treatments. Front Med (Lausanne). 2018 5:160. doi: 10.3389/fmed.2018.00160
2. Oliveira Ε, Burini R. High plasma uric acid concentration: causes and consequences. Diabetol Metab Syndr. 2012 4:12. doi: 10.1186/1758-5996-4-12.
3. Rock Κ, Kataoka Η, Lai J. Uric acid as a danger signal in gout and its comorbidities. Nat Rev Rheumatol. 2013 9(1): 13–23. doi: 10.1038/nrrheum.2012.143.
4. National Institutes of Health (NIH). Gout. https://www.niams.nih.gov/health-topics/gout. (Accessed at October 2022).
5. Zhang W. Why Does Hyperuricemia Not Necessarily Induce Gout? Biomolecules. 2021 11(2): 280. doi: 10.3390/biom11020280.
6. Capasso G, Jaeger P, Robertson WG, Unwin RJ. Uric acid and the kidney: urate transport, stone disease and progressive renal failure. Curr Pharm Des. 2005 11:4153–4159. doi: 10.2174/138161205774913219.
7. Yu W, C Ji-Dong. Uric acid and cardiovascular disease: an update from molecular mechanism to clinical perspective. Front Pharmacol 2020 16;11:582680. doi:10.3389/fphar.2020.582680.
8. Thornley S, Marshall RJ, Jackson R, Gentles D, Dalbeth N, Crengle S, Kerr A, Wells S. Is serum urate causally associated with incident cardiovascular disease? Rheumatology (Oxford). 2013 52:135–142.
9. Βorghi C, Agabiti-Rosei E, Johnson RJ, Kielstein JT, Lurbe E, Mancia G, Redon J, Stack AG, Tsioufis KP. Hyperuricaemia and gout in cardiovascular, metabolic and kidney disease. Eur J Intern Med. 2020 80:1-11. doi: 10.1016/j.ejim.2020.07.006
10. Li M, H Wenshang, Z Xiaowei, H Liqin, T Zhenyu . Hyperuricemia and risk of stroke: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. Atherosclerosis 2014 232(2):265-70.
11. Morikawa N, Bancks MP, Yano Y, Kuwabara M, Gaffo AL, Duprez DA et al. Serum urate trajectory in young adulthood and incident cardiovascular disease events by middle age: CARDIA study. Hypertension 2021 78:1211–1218. https://doi.org/10.1161/HYPERTENSIONAHA.121.17555
12. Chen Y, Zhu H, Chen W, Dai L, Ren J, Chen H, Chen Q, Fang LZ. Relationship between hyperuricemia and metabolic syndrome. J Zhejiang Univ Sci B. 2007 8:593–598.
13. Choi Η. A prescription for lifestyle change in patients with hyperuricemia and gout. Curr Opin Rheumatol. 2010 22(2):165-72. doi: 10.1097/BOR.0b013e328335ef38.
14. FitzGerald JD, Dalbeth Ν, Mikuls Τ, Brignardello-Petersen Ρ, Guyatt G, Abeles AM, Gelber AC et al. 2020 American College of Rheumatology Guideline for the Management of Gout. Arthritis Care Res (Hoboken) 2020 72(6):744-760. doi: 10.1002/acr.24180.
15. Hui M, Carr A, Cameron S, Davenport G, Doherty M, Forrester H, Jenkins W. The British Society for Rheumatology Guideline for the Management of Gout. Rheumatology. 2017 56 (7): e1–e20. https://doi.org/10.1093/rheumatology/kex156.
16. Grahame R, Simmonds A, Carrey E, Clarke G. Gout: The ‘At Your Fingertips Guide’. 2003. Bridgwater, United Kingdom. Class Pub.
17. Park K, Kim H, Ahn H, Kim S, Park E, Yim S, Jun J. Effects of coffee consumption on serum uric acid: systematic review and meta-analysis. Semin Arthritis Rheum. 2016, 45(5):580-6. doi: 10.1016/j.semarthrit.2016.01.003.
18. Gao X, Curhan G, Forman JP, Ascherio A, Choi HK. Vitamin C intake and serum uric acid concentration in men. J Rheumatol 2008 35(9):1853-8.
19. Liu XX, Wang XX, Cui LL. Association between Oral vitamin C supplementation and serum uric acid: A meta-analysis of randomized controlled trials Complement Ther Med 2021 60:102761.

Συχνές Ερωτήσεις

Τι είναι το ουρικό οξύ;

Το ουρικό οξύ είναι μια οργανική ουσία που παράγεται από τον οργανισμό κατά τη διάσπαση των νουκλεοτιδικών πουρινών. Οι νουκλεοτιδικές πουρίνες αποτελούν βασικό δομικό συστατικό των νουκλεϊκών οξέων (DNA και RNA).

Τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος είναι επικίνδυνα για την υγεία μας;

Τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος οδηγούν σε μία κατάσταση που ονομάζεται υπερουριχαιμία, η οποία μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την υγεία μας. Η υπερουριχαιμία μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία κρυστάλλων ουρικού οξέος. Αυτοί οι κρύσταλλοι μπορούν να εναποτεθούν στις αρθρώσεις και να προκαλέσουν ουρική αρθρίτιδα ή να εναποτεθούν στους νεφρούς και να σχηματίσουν πέτρες στα νεφρά (νεφρολιθίαση). Επίσης, η υπερουριχαιμία έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Ποιες είναι οι διατροφικές κατευθυντήριες συστάσεις για την αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας;

Στόχος της διατροφικής παρέμβασης σε άτομα με αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος θα πρέπει να είναι:

• Επίτευξη ενός υγιούς σωματικού βάρους
• Υιοθέτηση μιας ειδικής διατροφής που βασίζεται στον περιορισμό της κατανάλωσης τροφίμων και ροφημάτων υψηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες ή που αυξάνουν τα επίπεδα του ουρικού οξέος στο αίμα
• Προαγωγή μία ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής για την πρόληψη και αντιμετώπιση απειλητικών για τη ζωή συν-νοσηροτήτων

Ποια τρόφιμα/ροφήματα θα πρέπει να περιορίσω εάν έχω αυξημένο ουρικό οξύ;

Τα άτομα με αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος θα πρέπει να δίνουν προσοχή στο πουρινικό περιεχόμενο ορισμένων τροφίμων και ροφημάτων, των οποίων η κατανάλωση προκαλεί αύξηση του ουρικού οξέος στο αίμα. Ειδικότερα, αποφύγετε τρόφιμα ζωικής προέλευσης πλούσια σε πουρίνες όπως ζώα κυνηγιού (πέρδικα, χήνα), εντόσθια ζώων (καρδιά, νεφροί, εγκέφαλος) ζωμός και κιμάς κρέατος, ορισμένα οστρακοειδή και θαλασσινά (καραβίδα, αστακός, γαύρος, σαρδέλες κ.α.) και ροφήματα όπως η μπύρα. Άλλα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως κόκκινο κρέας (μοσχάρι, αρνί, κατσίκι κ.α.), πουλερικά και ψάρια θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο. Επίσης, θα πρέπει να περιορίστε την κατανάλωση τυποποιημένων τροφίμων πλούσιων σε φρουκτόζη, όπως γλυκά, σιροπιαστά γλυκά, μπισκότα, σάλτσες, δημητριακά πρωινού, μαρμελάδες, κρουασάν, αναψυκτικά κ.α.

Ποια είναι η καλύτερη διατροφή για την υπερουριχαιμία;

Δεν υπάρχει μία ιδανική δίαιτα για όλους. Ο/η ασθενής θα πρέπει να συμβουλευτεί την ειδική κλινική διαιτολόγο-διατροφολόγο, η οποία θα τον/την καθοδηγήσει μέσω ενός υγιεινού και ισορροπημένου διατροφικού πλάνου, τόσο στην απώλεια βάρους εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο, όσο και στην υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών για την αντιμετώπιση του ουρικού οξέος.