Επιστήμη των Πολιτών: Οι πολίτες παίρνουν την επιστήμη στα χέρια τους

 

H επιστήμη των πολιτών στην έρευνα για ένα βιώσιμο μέλλον

Λίτσα Λιόπα-Τσακαλίδη

epohi.gr 

6–8 λεπτά

---

Η επιστήμη των πολιτών είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη ερευνητική προσέγγιση που κερδίζει δημοτικότητα στην επιστημονική κοινότητα, την κοινωνία των πολιτών, τα μέσα ενημέρωσης και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Οι προσπάθειες για τον ορισμό της περιλαμβάνουν κυρίως την ενεργό συμμετοχή εθελοντών σε επιστημονικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της συλλογής δεδομένων, της ανάλυσης, της ερμηνείας και της συμβολής στην επίλυση προβλημάτων και τη διατύπωση ερευνητικών ερωτημάτων.

Οι ιστορικές ρίζες της επιστήμης των πολιτών χρονολογούνται αιώνες πίσω, με ορόσημα την παρατήρηση πουλιών τον 17^ο αιώνα. Ο ορνιθολόγος και καλλιτέχνης Audubon* του 19^ου αιώνα συνέβαλε στην ορνιθολογική γνώση μέσω των λεπτομερών εικονογραφήσεων και των παρατηρήσεών του. Η χριστουγεννιάτικη καταμέτρηση πουλιών της Εθνικής Εταιρείας Audubon,

National Audubon Society

 

η οποία ξεκίνησε το 1900 και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα αντιπροσωπεύει ένα από τα πρώτα και πιο σημαντικά προγράμματα της επιστήμης των πολιτών. Ο όρος «επιστήμη των πολιτών» εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1960 και η πρακτική του εξελίχθηκε με την ταχεία ανάπτυξη της τεχνολογίας, που χαρακτηρίζεται από πλατφόρμες που διευκολύνουν τη συνεργασία, την ανταλλαγή δεδομένων και την επικοινωνία μεταξύ πολιτών, ερευνητών και οργανισμών.

Ο εκδημοκρατισμός της επιστήμης μέσω της επιστήμης των πολιτών επιταχύνει την έρευνα, αντιμετωπίζει περίπλοκες προκλήσεις και εμπλέκει το κοινό στην επιστημονική ανακάλυψη. Τις τελευταίες δεκαετίες, η επιστήμη των πολιτών έχει γίνει παγκόσμιο φαινόμενο, με ενεργές πρωτοβουλίες σε πολλές χώρες. Πολλές χώρες της ΕΕ συμμετέχουν ενεργά, αντανακλώντας το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τη συμμετοχή του κοινού στην έρευνα.

Συλλογική προσέγγιση

Η επιστήμη των πολιτών έχει αποκτήσει δημοτικότητα από την αποτελεσματικότητά της στη συλλογή δεδομένων μεγάλης κλίμακας, την αυξημένη ικανότητα παρατήρησης, την οικονομική αποδοτικότητα, τη συμμετοχή της κοινότητας και την εκπαίδευση. Επιταχύνει την έρευνα, παρακολουθεί τις περιβαλλοντικές αλλαγές, ενισχύει τη συμμετοχή του κοινού, αντιμετωπίζει περίπλοκες προκλήσεις, επικυρώνει τα ευρήματα και προωθεί τη συμπερίληψη. Ο τεράστιος αριθμός των πολιτών βελτιώνει σημαντικά τις δυνατότητες παρατήρησης, ιδιαίτερα όπου οι ερευνητές μόνοι τους μπορεί να μην έχουν το ανθρώπινο δυναμικό για την καταγραφή δεδομένων σε διάφορες τοποθεσίες.

Η επιστήμη των πολιτών αναγνωρίζεται ευρέως ως ένα ισχυρό εργαλείο που συμπληρώνει τις παραδοσιακές ερευνητικές μεθοδολογίες, δημιουργώντας μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ των ερευνητών και της ευρύτερης κοινότητας. Αυτή η συλλογική προσέγγιση εμπλουτίζει το ερευνητικό τοπίο καλλιεργώντας μια συμβιωτική σχέση μεταξύ των επαγγελματιών ερευνητών και του ευρύτερου κοινού, ενισχύοντας τη συλλογική ικανότητα για μια πιο ολιστική και βαθιά κατανόηση των περίπλοκων λειτουργιών του κόσμου. Αντιπροσωπεύει μια συλλογική προσπάθεια για μια βαθύτερη κατανόηση του κόσμου, θολώνοντας τα όρια μεταξύ ερευνητών και κοινού, προωθώντας την κοινή ευθύνη για την προώθηση της συλλογικής γνώσης.

Η αύξηση των πρωτοβουλιών της επιστήμης των πολιτών συνδέεται με διάφορους παράγοντες όπως, η αυξημένη περιβαλλοντική συνείδηση, η ενδυνάμωση της κοινότητας, η ψηφιακή συνδεσιμότητα, οι ανησυχίες για τη δημόσια υγεία, η υποστήριξη πολιτικής και παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή. Αυτή η συλλογική αναγνώριση υπογραμμίζει τις δυνατότητες της επιστήμης των πολιτών να αντιμετωπίζει σύγχρονα και πιεστικά ζητήματα, συμβάλλοντας ενεργά σε επιστημονικές προσπάθειες.

Οι πλατφόρμες και τα εργαλεία ανοιχτών δεδομένων ενισχύουν την προσβασιμότητα για τους πολίτες που συμμετέχουν στην επιστημονική έρευνα. Σε τοπικό και περιφερειακό πλαίσιο, οι πολίτες μπορούν να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένες προκλήσεις ή ευκαιρίες εντός των κοινοτήτων τους. Αυτό το περιβάλλον ενθαρρύνει τη δικτύωση και τη συνεργασία μεταξύ πολιτών, ερευνητών και οργανισμών, ενισχύοντας μια συλλογική προσέγγιση για την αντιμετώπιση πολύπλοκων προκλήσεων. H επιστήμη των πολιτών, γεφυρώνοντας τα κενά και ενισχύοντας τη συνεργασία, αντιμετωπίζει τις περιβαλλοντικές προκλήσεις, εμπλουτίζει τη συμμετοχή του κοινού και συμβάλλει σε μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς και ενημέρωση. Για παράδειγμα, οι πολίτες μπορούν να παρακολουθούν ενεργά την αστική βιοποικιλότητα παρατηρώντας είδη φυτών και ζώων για να κατανοήσουν τα οικοσυστήματα, να παρακολουθούν τις αλλαγές και να συμβάλλουν στη διατήρηση εντός των ορίων της πόλης. Επίσης μπορούν να αξιολογήσουν την ποιότητα του νερού για να εξετάσουν τη ρύπανση, τη θερμοκρασία και την υδρόβια ζωή σε ποτάμια, λίμνες ή ρέματα, εντοπίζοντας πηγές ρύπανσης και υποστηρίζοντας τη βιώσιμη διαχείριση του νερού για το υδάτινο οικοσύστημα. Με την ενσωμάτωση της προσβασιμότητας, την παροχή εκπαίδευσης, την υποστήριξη και την αναγνώριση των συνεισφορών μέσω δεοντολογικών κατευθυντήριων γραμμών της επιστήμης των πολιτών, τα έργα μπορούν να γίνουν πιο περιεκτικά και αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση των τοπικών προκλήσεων και τον εμπλουτισμό της επιστημονικής έρευνας.

Δυναμική και αναστολές

Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, οι πρωτοβουλίες της επιστήμης των πολιτών έχουν αποκτήσει σημαντική δυναμική. Η Γερμανία καλύπτει ένα ευρύ φάσμα, από τη βιοποικιλότητα έως την περιβαλλοντική παρακολούθηση. Το Ηνωμένο Βασίλειο συμβάλλει ενεργά σε έργα που σχετίζονται με την άγρια ζωή, την αστρονομία, το κλίμα και την υγεία. Η Ιρλανδία και η Γαλλία συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες παρακολούθησης της βιοποικιλότητας και του περιβάλλοντος.

Στον ελληνικό πληθυσμό υπάρχει έλλειψη κατανόησης των αρχών της επιστήμης των πολιτών. Η οικοδόμηση συνεργασιών μεταξύ ελληνικών ιδρυμάτων, ερευνητών και διεθνών οργανισμών με εμπειρία στην επιστήμη των πολιτών μπορεί να δημιουργήσει ένα περιβάλλον που ευνοεί την ανάπτυξη της επιστήμης των πολιτών, συμβάλλοντας στην εφαρμογή επιτυχημένων μοντέλων. Τέτοια μοντέλα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν έργα παρακολούθησης και αποκατάστασης της βιοποικιλότητας, τοπικά δίκτυα βιώσιμης γεωργίας και διαφανείς αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων. Επιπλέον, η προώθηση τοπικών και παραδοσιακών προϊόντων διατροφής, καθώς και οι επιστημονικές πρωτοβουλίες των πολιτών για την ποιότητα του νερού, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των προσπαθειών.

Αγλαΐα (Λίτσα) Λιόπα-Τσακαλίδη

******************

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΙΔΙΟ ΘΕΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ=>Επιστήμη των Πολιτών: Οι πολίτες παίρνουν την επιστήμη στα χέρια τους ...