«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας
Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία Ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σελέστ Ινγκ.
Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης
Την σαραντατριάχρονη Σελέστ Ινγκ τη γνωρίσαμε με το δεύτερο βιβλίο της, Μικρές Φωτιές Παντού (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Μεταίχμιο), ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται σε μια μικρή κοινότητα του Οχάιο και που θέτει ζητήματα που έχουν να κάνουν με την πατρότητα και τη μητρότητα, την υιοθεσία παιδιών διαφορετικής φυλής, και με το ζήτημα της φυλής εν γένει, στον σύγχρονο πολύχρωμο κόσμο μας.
Παρόμοιες θεματικές, αλλά σε διαφορετικό κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον τίθενται, και μάλιστα επιτακτικά, και σε τούτο το τρίτο μυθιστόρημά της, που τοποθετείται σε μια Αμερική που μοιάζει σε πολλά με τη σημερινή, αλλά στην πιο εφιαλτική εκδοχή της.
Ο υπερπατριωτισμός και η κουλτούρα της δήθεν λευκής υπεροχής, ο ρατσισμός, ιδιαίτερα απέναντι στους Ασιάτες, που φούντωσε στη διάρκεια της πανδημίας, ο χωρισμός μικρών παιδιών από την οικογένειά τους για πολιτικούς ή κοινωνικούς λόγους, πρακτική που εντάθηκε στα χρόνια της Προεδρίας του Τραμπ, όλα αυτά συναποτελούν τα υλικά με τα οποία χτίζεται ο σκοτεινός κόσμος τούτου του μυθιστορήματος.
Στο κέντρο του, ο 12χρονος Μπερντ, ο οποίος βασανίζεται από την απουσία της μητέρας του, που φαίνεται να τους εγκατέλειψε, αυτόν και τον πατέρα του, τρία χρόνια πριν. Η ιστορία όμως ξεκινά με μια ανατροπή: Η χαμένη εδώ και καιρό μητέρα, η Μάργκαρετ, δίνει επιτέλους ένα σήμα ζωής. Αποκλειστικά σε εκείνον. Το σήμα αυτό έχει τη μορφή μιας κάρτας.
Μια εφιαλτική εκδοχή της σημερινής Αμερικής
Είπαμε πριν ότι η Αμερική του βιβλίου θυμίζει σε πολλά τη σημερινή Αμερική, αλλά στην πιο εφιαλτική της εκδοχή. Πράγματι, η χώρα που έχει γνωρίσει ο μικρός Μπερντ κανοναρχείται από έναν πανίσχυρο πατριωτικό Νόμο που τιτλοφορείται PACT, και που περιορίζει τις ζωές των ανθρώπων, χαρακτηρίζοντας εσωτερικούς εχθρούς και προδότες καθέναν που εναντιώνεται σε ένα σύστημα διακρίσεων και αστυνόμευσης, έχοντας κηρύξει πόλεμο στα βιβλία και στην ελεύθερη σκέψη – τα δύο αυτά είναι άλλωστε αλληλένδετα.
Τα μαθήματα στο σχολείο είναι κυρίως προπαγάνδα υπέρ του καθεστώτος, ενώ τα παιδιά, που έχουν μεγαλώσει μέσα σε αυτόν τον ζόφο, δεν μπορούν να φανταστούν εύκολα μια διαφορετική πραγματικότητα.
Ο πατέρας του Μπερντ, εργαζόμενος σε βιβλιοθήκη, κυριαρχείται από τον φόβο, που ενισχύεται από το γεγονός ότι ο γιος του έχει ασιατικά χαρακτηριστικά (από τη μητέρα του), κάτι που τον καθιστά εύκολο στόχο σε κάθε ξέσπασμα ρατσισμού στο σχολείο ή αλλού. Και πράγματι, ο Μπερντ υφίσταται διαρκείς ταπεινώσεις και εκφοβισμό από τους συμμαθητές του.
 |
|
Η Σελέστ Ινγκ μεγάλωσε στο Πίτσμπουργκ της Πενσιλβάνια και στο Σέικερ Χάιτς του Οχάιο. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ενώ έλαβε το μεταπτυχιακό της στη δημιουργική γραφή από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, στο πλαίσιο του οποίου τιμήθηκε με το Hopwood Award. To Όσα δεν σου είπα ποτέ (2014) είναι το πρώτο της μυθιστόρημα, το οποίο απέσπασε μια πληθώρα βραβείων (Massachusetts Book Award, Asian/Pacific American Award for Literature, ALA’s Alex Award, Medici Book Club Prize), μεταφράστηκε σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες σε όλο τον κόσμο και της χάρισε διεθνή αναγνώριση. Το δεύτερο βιβλίο της Μικρές φωτιές παντού (2017) θεωρείται ένα παγκόσμιο εκδοτικό φαινόμενο, καθώς έχει παραμείνει στην κορυφή των ευπώλητων των New York Times για περισσότερες από σαράντα εβδομάδες, έχει σαρώσει στις ψηφοφορίες των αναγνωστών (Goodreads) και έχει συμπεριληφθεί σε όλες τις λίστες με τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς για το 2017 (Amazon, Barnes and Noble, Guardian, LA Times, Washington Post, Esquire κ.ά.). Η συγγραφέας ζει στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης. Διαβάστε περισσότερα για το βιβλίο και την ίδια ΕΔΩ. |
Φωτεινή εξαίρεση σε αυτήν την ατμόσφαιρα θα αποτελέσει ένα κορίτσι, η Σέιντι, που είναι η μόνη που βλέπει κριτικά το σύστημα που τους έχει επιβληθεί, μια και η ίδια είναι θύμα του: Η Σέιντι έχει αποσπαστεί βιαίως από τους βιολογικούς γονείς της και έχει δοθεί σε ανάδοχη οικογένεια.
Αυτή πρώτη δίνει στον Μπερντ να αντιληφθεί ότι πίσω από την εικόνα μιας κοινωνίας του νόμου και της τάξης, υπάρχει μια άλλη, ζοφερή πραγματικότητα. Η αιφνίδια εξαφάνισή της θα κλονίσει τον Μπερντ, που βλέπει ακόμη ένα μυστήριο να προστίθεται στη ζωή του.
Προσπαθεί να καταλάβει τη συμβολική δράση μιας αντιστασιακής ομάδας, που χρησιμοποιεί ως σύνθημα τη φράση «Οι χαμένες μας καρδιές» – που ήταν τίτλος ενός ποιήματος της μητέρας του.
Αρχίζει λοιπόν να ψάχνει, να ερευνά, να αναζητά στοιχεία που θα τον φέρουν πιο κοντά στον κόσμο της μητέρας του, καθώς παράλληλα προσπαθεί να καταλάβει τη συμβολική δράση μιας αντιστασιακής ομάδας, που χρησιμοποιεί ως σύνθημα τη φράση «Οι χαμένες μας καρδιές» – που ήταν τίτλος ενός ποιήματος της μητέρας του.
Ο μίτος που θα τον βοηθήσει να αρχίσει να ξετυλίγει το κουβάρι βρίσκεται βέβαια στην κάρτα με τις γάτες που του έχει στείλει η μητέρα του, κι από εκεί, σε ένα παραμύθι με γάτες που του διάβαζε όταν ήταν μικρός, και που αναδίνεται ξανά στη μνήμη του, με ορμή και διαύγεια.
«Ήταν κάποτε, πολύ καιρό πριν, ένα αγόρι που του άρεσε να ζωγραφίζει γάτες. Ήταν ένα αγόρι φτωχό, που δούλευε τον περισσότερο καιρό στα χωράφια...»
Απειλή για το σύστημα
Κι όμως, ακόμη κι ένα αθώο παραμύθι, από τη στιγμή που φέρει μαζί του στοιχεία μιας ασιατικής κουλτούρας, στην προκείμενη περίπτωση, της ιαπωνικής, συνιστά απειλή για το σύστημα του PACT. Καθετί ασιατικό, από την Κίνα, την Ιαπωνία ή την Κορέα, αντιμετωπίζεται με καχυποψία, ενώ βιβλία και άλλα πολιτιστικά προϊόντα που σχετίζονται με αυτές τις κουλτούρες, εξαφανίζονται και καταστρέφονται.
Ο Μπερντ αναζητά τρόπο να βρει το βιβλίο που περιέχει αυτούσιο το Παραμύθι με τις γάτες, με την πίστη ότι εκεί θα βρει το κλειδί που θα τον οδηγήσει στη μητέρα του, αλλά πέφτει συνεχώς σε τοίχο. Όπως όμως συμβαίνει συχνά στις ιστορίες, και γιατί όχι και στη ζωή, ένα βοηθητικό πρόσωπο δεν θα αργήσει να εμφανιστεί, και θα έχει τη μορφή μιας βιβλιοθηκάριου, η οποία αποτελεί μέλος ενός κυκλώματος που αναζητά παιδιά που έχουν αποσπαστεί βιαίως από τους γονείς τους και η οποία συναισθάνεται την ανάγκη του Μπερντ να βρει ίχνη της αγαπημένης του μητέρας.
Το ένα φέρνει το άλλο, και σαν καλός λύτης ενός περίπλοκου προβλήματος με ενδείξεις και υποδείξεις, ο Μπερντ καταφέρνει να εντοπίσει το κρυφό μήνυμα που του έχει αφήσει η μητέρα του, σε ένα μέρος που μονάχα εκείνος θα μπορούσε να σκεφτεί: Ένα σημείωμά της με μια διεύθυνση στη Νέα Υόρκη δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για δισταγμούς. Η ώρα για την αληθινή περιπέτεια της ενηλικίωσης έχει σημάνει.
Πολιτική αλληγορία
Όπως έχει γίνει φανερό, οι Χαμένες μας καρδιές είναι καταρχάς μια πολιτική αλληγορία για τις απειλές που αντιμετωπίζουν, τώρα, οι δημοκρατίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα στις κοινωνίες μας, με τα μισαλλόδοξα και ξενοφοβικά αισθήματα πολλών ανθρώπων να βρίσκουν όλο και συχνότερα ισχυρή πολιτική έκφραση.
Είναι ιδανικό ανάγνωσμα για εφήβους και νέους αναγνώστες – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και μεγαλύτεροι δεν θα το απολαύσουν και δεν θα ωφεληθούν από την ανάγνωσή του.
Είναι
όμως ταυτόχρονα και ένα βιβλίο για τους στενούς οικογενειακούς δεσμούς,
για το πέρασμα από την ηλικία της αθωότητας στην ηλικία της γνώσης και
της υπευθυνότητας. Από αυτήν την άποψη, είναι ιδανικό ανάγνωσμα για
εφήβους και νέους αναγνώστες – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και
μεγαλύτεροι δεν θα το απολαύσουν και δεν θα ωφεληθούν από την ανάγνωσή
του.
Είναι ένα μυθιστόρημα μαχητικό και αφυπνιστικό, που μας τοποθετεί απέναντι στον καθρέφτη μας, και μας κάνει να αναρωτηθούμε για το τι είδος κοινωνία θέλουμε να αφήσουμε στα παιδιά μας.
➨ Αποσπάσματα στο podcast που ακολουθεί διαβάζει ο Στέλιος Μάινας.
＊Ο Κ.Β. ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, η αποτύπωση μιας σειράς συζητήσεων με τον Δημοσθένη Κούρτοβικ με τίτλο «Σκοντάφτοντας σε ανοιχτά σύνορα»
ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΙ ΕΧΕΙ ΝΑ ΣΑΣ ΠΕΙ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΙΔΙΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟ PODCAST ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ
(εκδ. Πατάκη
Οι Χαμένες μας καρδιές (εκδ. Μεταίχμιο) είναι μια πολιτική αλληγορία για τις απειλές που αντιμετωπίζουν οι δημοκρατίες μας, καθώς τα μισαλλόδοξα και ξενοφοβικά αισθήματα βρίσκουν ισχυρή πολιτική έκφραση. Είναι όμως κι ένα βιβλίο για τους βαθείς οικογενειακούς δεσμούς, για το πέρασμα από την ηλικία της αθωότητας στην ηλικία της γνώσης και της υπευθυνότητας. Είναι ένα μυθιστόρημα μαχητικό και αφυπνιστικό, που μας τοποθετεί απέναντι στον καθρέφτη μας, και μας κάνει να αναρωτηθούμε για το τι είδους κοινωνία θέλουμε να αφήσουμε πίσω μας. Αποσπάσματα διαβάζει ο Στέλιος Μάινας.
Episode Notes
Οι Χαμένες μας καρδιές (εκδ. Μεταίχμιο) είναι μια πολιτική αλληγορία για τις απειλές που αντιμετωπίζουν οι δημοκρατίες μας, καθώς τα μισαλλόδοξα και ξενοφοβικά αισθήματα βρίσκουν ισχυρή πολιτική έκφραση. Είναι όμως κι ένα βιβλίο για τους βαθείς οικογενειακούς δεσμούς, για το πέρασμα από την ηλικία της αθωότητας στην ηλικία της γνώσης και της υπευθυνότητας. Είναι ένα μυθιστόρημα μαχητικό και αφυπνιστικό, που μας τοποθετεί απέναντι στον καθρέφτη μας, και μας κάνει να αναρωτηθούμε για το τι είδους κοινωνία θέλουμε να αφήσουμε πίσω μας. Αποσπάσματα διαβάζει ο Στέλιος Μάινας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου