Οι ιεροεξεταστές της Δεξιάς στο ελληνικό σινεμά
«Συνοικία το Ονειρο»
Καθώς βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, θυμηθήκαμε τις μέρες και τα έργα της Δεξιάς σε προηγούμενες εποχές, σε παλιότερες εκλογικές αναμετρήσεις, όταν αποσπούσε την κυβερνητική εξουσία όχι μόνο με την τρομοκρατία και τις δολοφονίες Βελδεμίρη και Κερπενιώτη, όπως συνέβη στις εκλογές βίας και νοθείας του 1961, αλλά και με το καθεστώς της στυγνής λογοκρισίας που είχε επιβάλει στην πολιτιστική δημιουργία.
Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Την απαγόρευση των παραστάσεων για τους «Ορνιθες» του Αριστοφάνη το καλοκαίρι του 1959 από το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν, με προσωπική απόφαση του τότε υπουργού Προεδρίας των κυβερνήσεων της ΕΡΕ, Κωνσταντίνου Τσάτσου, με το αιτιολογικό της «προσβολής του θρησκευτικού αισθήματος»; Το κόψιμο σκηνών από κινηματογραφικές ταινίες ή την καθολική τους απαγόρευση, αλλά και τις επεμβάσεις προκειμένου να μη βραβευτούν στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φιλμ οι δημιουργοί των οποίων δεν ήταν αρεστοί στο καθεστώς της Δεξιάς;
«Οι παράνομοι»
Το άχαρο έργο της λογοκρισίας σε έργα της 7ης τέχνης είχε ανατεθεί στην περιβόητη Επιτροπή Οπτικής Διαφωτίσεως, που είχε συσταθεί στο υπουργείο Προεδρίας της ΕΡΕ και της οποίας το ιεροεξεταστικό έργο εκτεινόταν όχι μόνο στο θέατρο και τον κινηματογράφο, αλλά ακόμη και στους στίχους των τραγουδιών που θα μπορούσαν να θεωρηθούν «επιλήψιμοι» επειδή δεν βόλευαν τους προπαγανδιστικούς στόχους της Δεξιάς.
Στο πυρ το εξώτερον το «Σαββατόβραδο»
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της ταινίας του Πάνου Παπακυριακόπουλου «Σαββατόβραδο», που ήταν βασισμένη στο ομώνυμο τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη, σε στίχους του Τάσου Λειβαδίτη και με ερμηνευτές τον Στέλιο Καζαντζίδη και τη Μαρινέλα. Το φιλμ όχι μόνο αποκλείστηκε λίγο πριν από τις εκλογές του 1961 από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, αλλά απαγορεύτηκε για τους «επαναστατικούς στίχους του» η προβολή του στις κινηματογραφικές αίθουσες όλης της χώρας. Ποιους στίχους;
«Πάει κι απόψε τ’ όμορφο
τ’ όμορφο τ’ απόβραδο,
από Δευτέρα πάλι
πίκρα και σκοτάδι». -
Πέρα από τις συνεχείς αναφορές στο ανυπέρβλητο έργο του μεγάλου μας Μίκη, ήταν και μια σκηνή της ταινίας που δεν μπορούσαν να χωνέψουν οι λογοκριτές της Δεξιάς: σε ένα καφενείο κάθεται ένας νέος και διαβάζει την εφημερίδα «Καθημερινή» και σε λίγο μπαίνει ένας νεαρός εργάτης, κάθεται κι αυτός στο ίδιο τραπέζι και ανοίγει με τη σειρά του την εφημερίδα «Αυγή».
Κάτι τέτοιο αποτελούσε φαίνεται έγκλημα καθοσιώσεως για τη Δεξιά, που επιθυμούσε να επιβάλει τη διαιώνιση της εμφύλιας διαμάχης. Ακούς εκεί να κάθονται μαζί και να μη μαλλιοτραβιούνται, να μη σκοτώνονται οι αναγνώστες των διαφορετικών εφημερίδων σε μια εποχή μάλιστα που οργίαζαν οι παρακρατικές συμμορίες τύπου «Καρφίτσα»; Επομένως, «τσεκούρι» και απαγόρευση προβολής της ταινίας.
Τα «ματόκλαδα» που δεν έλαμπαν
Η ίδια επιτροπή απέρριψε από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου εκείνης της χρονιάς και η ίδια απαγόρευσε την προβολή της σε όλα τα σινεμά της χώρας της ταινίας «Τα ματόκλαδά σου λάμπουν» του πρωτοεμφανιζόμενου τότε σκηνοθέτη Κώστα Φέρρη με πρωταγωνιστές τους Ανέστη Βλάχο και Σοφία Φέρρη, μουσική Μάρκου Βαμβακάρη, τραγούδι από τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και διευθυντή φωτογραφίας τον Μάκη Ανδρεόπουλο. Ο λόγος;
Η Επιτροπή Οπτικής Διαφωτίσεως της κυβέρνησης της Δεξιάς ενοχλήθηκε που η ταινία έδειχνε τις παράγκες των φτωχογειτονιών της Αθήνας και του Πειραιά και τα παιδιά να παίζουν ανάμεσα στις τρώγλες. Γι’ αυτό και έστειλε στο πυρ το εξώτερον τις δημιουργίες του Κώστα Φέρρη και του Πάνου Παπακυριακόπουλου με το αιτιολογικό «της τουριστικής δυσφημήσεως της χώρας διά της συστηματικής παρουσιάσεως της χειροτέρας μορφής κοινωνικής αθλιότητος διά της απεικονίσεως τρωγλών συνοικισμών» (Επιθεώρηση Τέχνης, τεύχος 81, 1961, σ. 82). Βλέπετε η Δεξιά και τότε και τώρα διακινούσε τον μύθο της «ευημερούσης Ελλάδος», κρύβοντας κάτω από το χάλι τα τεράστια προβλήματα της συντριπτικής πλειονότητας της ελληνικής κοινωνίας.[.........................................]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου