Ανεμογεννήτριες φυτρώνουν στα καμένα
Το 2001 στην απόρρητη έκθεση της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού (ΔΑΕΕ) προς την ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος για τα αίτια της πρόκλησης πυρκαγιών στη Ν. Εύβοια, υπογραμμιζόταν ότι υπάρχουν σαφείς ενδείξεις πως αυτές οφείλονται στην εγκατάσταση και λειτουργία των ανεμογεννητριών στην περιοχή. Όπως χαρακτηριστικά σημειωνόταν, η θέση αυτή «ενισχύεται από το γεγονός ότι αρκετές πυρκαγιές εξ αυτών εμφανίζονται είτε με τη διαδικασία της έγκρισης εγκατάστασης ή της έναρξης των εργασιών τους».
Την εν λόγω έκθεση υπέγραφε ο επικεφαλής της νεοσύστατης τότε ΔΑΕΕ Ανδριανός Γκουρμπάτσης. Είκοσι ένα χρόνια μετά, ο υπαρχηγός ε.α του Π.Σ. και πραγματογνώμονας διερεύνησης εγκλημάτων εμπρησμού κ. Γκουρμπάτσης επανέρχεται με πολυσέλιδη και εξαιρετικά αναλυτική μελέτη του στο θέμα της διασύνδεσης ανεμογεννητριών και πυρκαγιών εστιάζοντας στην περίπτωση της Καρυστίας στη Ν. Εύβοια.
Η επιλογή της Καρυστίας μόνο τυχαία δεν είναι. Και αυτό καθώς η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας είναι πρώτη πανελλαδικά στην αιολική εγκατάσταση, με τον Δήμο Καρύστου να αναδεικνύεται σε πρωταθλητή με 829 ανεμογεννήτριες, που καλύπτουν ούτε λίγο-ούτε πολύ το 29,8% της περιοχής!
Οπως προκύπτει από τη μελέτη, μετά την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας το 2001, ο αριθμός των πυρκαγιών στην περιοχή αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο, ενώ από την αντιπαραβολή των χαρτών διαπιστώνεται ότι μετά την κατάσβεσή τους -παραδόξως- αντί για δέντρα φύτρωναν αιολικές εγκαταστάσεις. Στην περίπτωση δε της κοινότητας Καφηρέως του Δήμου Καρύστου, ο υπερκορεσμός των αιολικών πάρκων είναι τέτοιας έκτασης που η πυκνότητα των αιολικών εγκαταστάσεων έχει φτάσει σε ποσοστό κάλυψης 160,3%.
Αποκαρδιωτική είναι παράλληλα η εικόνα, όπως προκύπτει από τους χάρτες, της αραίωσης της βλάστησης και της δασικής κάλυψης στις συγκεκριμένες περιοχές σε σύγκριση με αντίστοιχους χάρτες παρελθόντων ετών, καταρρίπτοντας τη ρητορική του λόμπι της αιολικής ενέργειας περί αυξημένης προστασίας των δασών ως απότοκο των επενδύσεων για τα αιολικά πάρκα.
Στο διά ταύτα, η μελέτη καταλήγει στο αβίαστο συμπέρασμα πως «το κίνητρο του εμπρησμού δασών και δασικών εκτάσεων στην Καρυστία κατά την πρώτη δεκαετία του 2000 προφανώς συνίστατο στο κέρδος εταιρειών στον τομέα των ΑΠΕ ενώ μετά το 2006 και κυρίως τη διετία 2007-08 λόγω των θεσμικών αναδιαρθρώσεων που στο ενδιάμεσο έχουν συντελεστεί, η πρόκληση πυρκαγιών στις εκτάσεις αυτές εξυπηρετεί την αποφυγή χρονοβόρων διαδικασιών και με υψηλότερο κόστος για την αδειοδότησή τους».
Ο συγγραφέας της μελέτης διευκρινίζει πως η θέση της έρευνάς του είναι υπέρ των ΑΠΕ, όμως υπό την αυστηρή προϋπόθεση του ελέγχου, της επιλογής του κατάλληλου ενεργειακού μείγματος που θα υπηρετεί το κριτήριο της μικρότερης κάθε φορά δυνατής επέμβασης στο περιβάλλον.
Το πριν και το μετά του θεσμικού πλαισίου
Εως το 2001 η ΔΕΗ διατηρούσε το μονοπώλιο στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα, όπως υπογραμμίζεται στη μελέτη. Ακολούθως, με τη μεταφορά της οδηγίας 96/92/ΕΚ για την απελευθέρωση της ενέργειας, η ΔΕΗ μετατρέπεται σε Ανώνυμη Εταιρεία. Οι πρώτες πάντως νομοθετικές ρυθμίσεις απαντώνται στον Ν. 2244/94 με τις οποίες εισάγονται ειδικές ρυθμίσεις για την εκμετάλλευση των ΑΠΕ. Ακολούθως εκδίδεται απόφαση του υπ. Ανάπτυξης (Δ6/Φ1/ΟΙΚ.8860/1998 Β’ 502) με την πρόβλεψη διάταξης για την εγκατάσταση ΑΠΕ σε δημόσιες δασικές εκτάσεις.
Στη συνέχεια με τον νόμο 2773/99 προβλέπεται με ειδική διάταξη ότι ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υποχρεούται να δίνει προτεραιότητα στην αγορά ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ, ενώ ορίζεται ότι απαιτείται η γνωμοδότηση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για την άσκηση δραστηριότητας ηλεκτρικής ενέργειας.
Το άρθρο 24 παρ 1 του Συντάγματος κατοχυρώνει ρητά την αρχή της αειφορίας. Μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος το 2001 ορίζεται πως «απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και δασικών εκτάσεων εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία ή αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη χρήση τους που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον».
Επίσης στη διάταξη του άρθρου 117 παρ 3 του Συντάγματος ορίζεται ότι «δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλον τρόπο αποψιλώνονται...δεν αποβάλλουν τον χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν. Κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό».
Το ΣτΕ το 2012 με την απόφαση της Ολομέλειας 2499 προβαίνει σε νομολογιακή στροφή σε αντίθεση με την προ του 2011 νομολογία καθώς αποφαίνεται πως «σκοπός της διάταξης του αρ 107 παρ 3 του Συντάγματος, παρά την απόλυτη διατύπωσή της, δεν ήταν η παντελής απαγόρευση οποιασδήποτε επέμβασης σε αναδασωτέα έκταση, ακόμη και για σκοπούς ύψιστου δημοσίου συμφέροντος, για τους οποίους θα ήταν επιτρεπτή η εκτέλεση έργου σε υφιστάμενο δάσος, αλλά η προστασία των δασικών οικοσυστημάτων από την οικοπεδοποίηση...».
Κάπως έτσι με τον Ν 4280/2014 επιτρέπεται και στις αναδασωτέες εκτάσεις η χωροθέτηση και εγκατάσταση έργων ΑΠΕ «αφού δεν συνιστούν τα έργα αυτά μεταβολή της κατά προορισμό χρήσης των δασών»!
Τέλος, με την απόφαση του ΣτΕ 1429/2022 που αφορά υπόθεση χωροθέτησης αιολικών πάρκων στις Κυκλάδες επιβεβαιώθηκε ότι η εγκατάσταση ανεμογεννητριών δεν απαγορεύεται σε περιοχές Natura, με την εξαίρεση των οικοτόπων προτεραιότητας, των περιοχών απόλυτης προστασίας, των υγροτόπων Ραμσάρ, των πυρήνων των εθνικών δρυμών και των κηρυγμένων μνημείων της φύσης και αισθητικών δασών.
Πάντως το ΣτΕ το 2004 έκρινε ότι για να είναι συμβατή η εγκατάσταση Α/Γ σε δάση απαιτείται να προβλέπεται η δραστηριότητα αυτή σε χωροταξικό σχέδιο. Σε μεταβατικό στάδιο η εγκατάσταση αιολικού πάρκου ήταν επιτρεπτή μόνον αν είχε προηγηθεί σε επίπεδο περιφέρειας η συνολική μελέτη ώστε να συνεκτιμώνται οι ενεργειακές ανάγκες καθώς και οι επιπτώσεις από την εγκατάσταση των Α/Γ και να προσδιορίζεται η φέρουσα ικανότητα της περιοχής στον τομέα αυτόν... Το γεγονός ότι στη συνέχεια η περιβαλλοντική νομοθεσία και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί κονιορτοποιήθηκαν οφείλεται σε σατανική σύμπτωση...
Η περίπτωση της Καρύστου
Από τον συνολικό αριθμό εγκαταστημένης αιολικής ισχύος των 4,534 MW και τον συνολικό αριθμό ανεμογεννητριών που ανέρχονται σε 2.779 στην επικράτεια, το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος έχει εγκατασταθεί αιολική ισχύς 1.775 MW, εκ των οποίων τα 467,53 MW προέρχονται από εταιρείες αιολικής εγκατάστασης στον Δήμο Καρύστου (το 1/3της περιφέρειας και το 1/10 της επικράτειας), με αριθμό ανεμογεννητριών που ανέρχεται στις 829 (Εικόνα 1). Ακολουθεί η Πελοπόννησος με 619 MW.
Δεδομένο είναι ότι η συχνότητα των πυρκαγιών στην περιοχή κατά την περίοδο 2000-2021 πενταπλασιάστηκε
Από το 1990 έως και το 2021 εκδηλώθηκαν στην περιοχή της Καρύστου συνολικά 735 αγροτοδασικές πυρκαγιές. Οπως διαπιστώνεται, κατά τα έτη 1990-99 ο αριθμός των πυρκαγιών είναι μικρός. Στη συνέχεια σημειώνεται αυξητική τάση που συνεχίζει κυρίως κατά τα έτη 2000-2001 όπου καταγράφονται 51 και 36 πυρκαγιές αντίστοιχα. Ακολούθως, τα έτη που σημειώνεται μεγάλος αριθμός πυρκαγιών είναι το 2007 και το 2008.
Από τον συνολικό αριθμό των 628 πυρκαγιών κατά τα έτη 2000-2021 αποτεφρώθηκε αγροτοδασική έκταση 180.333 στρεμμάτων. Τα έτη που αποτεφρώθηκαν τα περισσότερα στρέμματα κατά την ίδια χρονική περίοδο είναι κατά φθίνουσα σειρά 2009, 2007, 2016, 2000 και 2001. Διευκρινίζεται πως μέχρι το 1998 η καταστολή των δασικών πυρκαγιών ήταν ευθύνη της Δασικής Υπηρεσίας.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το γεγονός ότι «στις βόρειες περιοχές του δήμου, όπου η ταχύτητα του ανέμου είναι μεγαλύτερη από άλλες περιοχές της τάξεως 9-10 m/sec και λογικά, αφού έχει το μεγαλύτερο αιολικό δυναμικό της Εύβοιας έπρεπε να υπάρχει μεγαλύτερος αριθμός αιολικών πάρκων, αυτό δεν συμβαίνει επειδή δεν υπάρχει ηλεκτρικό δίκτυο για να συνδεθούν. Ετσι εξηγείται και ο μικρότερος αριθμός πυρκαγιών στις εν λόγω βόρειες σε σχέση με τις άλλες περιοχές του δήμου».[.........................................]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου