Δημοκρατία και διαφθορά
Εάν
υπάρχει ένα άτομο για το οποίο θα κατασκευαστούν μνημεία μετά από εκατό
χρόνια, έλεγε ο Γερμανός συντηρητικός φιλόσοφος Peter Sloterdijk, θα
είναι ο Lee Kuan Yew (1923-2015), 
ηγέτης της Σιγκαπούρης, που δημιούργησε και
εφάρμοσε τη θεωρία του «καπιταλισμού με ασιατικές αξίες».
Πρόκειται για την απόλυτη κυριαρχία των αγορών με τις «ασιατικές αξίες» να αναφέρονται στην αποπνικτικό έλεγχο της συμπεριφοράς του ατόμου από την οικογένεια και την κοινότητα και την επιβολή της εθνικής ασφάλειας επί της πολιτικής ελευθερίας. Όσοι βρέθηκαν στη μικρή αυτή πόλη-κράτος έχουν αισθανθεί την πανταχού παρούσα αστυνομία και τη συνεχή επιτήρηση από κάμερες. Πρόσφατα η Σιγκαπούρη έβγαλε στους δρόμους αστυνομικούς-ρομπότ που ελέγχουν αν οι πολίτες συμμορφώνονται με τους εκτεταμένους περιορισμούς στους δημόσιους χώρους.
Ο Deng Xiaoping θεωρούσε τη Σιγκαπούρη πρότυπο που έπρεπε να ακολουθήσει η Κίνα. Όπως και σε τόσα άλλα, ο Ντενγκ επέβαλε την άποψή του και δημιούργησε το παράδοξο του «καπιταλισμού με κομμουνιστικό πρόσωπο». Οι διάδοχοί του επέβαλαν τον πρόσφατο νόμο για την κρατική ασφάλεια στο Χονγκ Κονγκ που εξασφαλίζει ότι μόνο «πατριώτες» μπορούν να εκλέγονται. Οι υποψήφιοι ελέγχονται από τις αρχές και αποκλείονται όσοι δεν θεωρούνται «πατριώτες» της σοσιαλιστικής πατρίδας, αποκλείοντας έτσι το σύνολο της αντιπολίτευσης. Ταυτόχρονα οι φοιτητές που διαμαρτυρήθηκαν κατά του νέου νόμου για την κρατική ασφάλεια βρίσκονται στα δικαστήρια και καταδικάζονται σε μακρόχρονες φυλακίσεις, ενώ όσοι μπορούν έφυγαν στο εξωτερικό.
Ο Κινέζικος συνδυασμός του άκρατου, αρρύθμιστου, άπληστου καπιταλισμού με την πιο εκτεταμένη πειθάρχηση και έλεγχο της συμπεριφοράς έγινε παράδειγμα προς μίμηση στη Δύση. Κι εδώ η Σιγκαπούρη είχε πρωτοτυπήσει, ελευθερώνοντας πλήρως τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, καταργώντας τη ρύθμιση επαγγελμάτων και επιχειρήσεων και επιτρέποντας την ακραία εκμετάλλευση του εργατικού δυναμικού. Ο ιός του αυταρχικού, ανελεύθερου καπιταλισμού, που έβαλε ρίζες την περίοδο της παγκοσμιοποίησης, τώρα διαχέεται σε όλο τον κόσμο μαζί με τον ιό της πανδημίας. Οι αρρώστιες της παγκοσμιοποίησης σκοτώνουν στο έδαφος που καλλιέργησαν οι οικονομικές πολιτικές που την στήριξαν.
Καπιταλισμός με «ελληνικές» αξίες
Γράφαμε στα προηγούμενα ότι το σχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη για επιστροφή στην ημι-κανονικότητα πρόκειται στην πραγματικότητα για την επιβολή καθεστώτος αυταρχικού καπιταλισμού.
Συναντάμε τα χαρακτηριστικά του σε όλο τον κόσμο καθώς η δημοκρατία, οι πολιτικές ελευθερίες και τα δικαιώματα υποχωρούν με πρόσχημα την πανδημία. Αλλά υπάρχουν και οι «Ελληνικές αξίες» που δίνουν στο πείραμα την ιδιαιτερότητα του. Συστατικά του είναι η εκτεταμένη διαφθορά και ο «πελατειασμός», ένα κατ’ ευφημισμό «επιτελικό» κράτος που οδηγεί στην ενός ανδρός αρχή και η οργανωμένη και συστηματική «κατασκευή συναίνεσης». Ας αρχίσουμε με το θεμελιώδες πρόβλημα της διαφθοράς. Υπάρχουν δύο τύποι διαφθοράς στη δημοκρατία: η εμπειρική και η συστημική.
Η εμπειρική είναι γνωστή. Στα φιλελεύθερα πολιτεύματα, η πολιτική υποτίθεται ότι αφήνει στην άκρη τα επιμέρους συμφέροντα και υπηρετεί το κοινό καλό. Ενώ στην προ-νεωτερική εποχή πολιτική εξουσία, οικονομική δύναμη και κοινωνική θέση συμπίπτουν στην ίδια τάξη και πρόσωπα. Στην νεωτερικότητα, αφαιρείται η πολιτική από την κοινωνία και αποσυνδέεται από τις ιδιωτικές επιδιώξεις και σχέδια. Η ιδανική κυβερνητική πολιτική βάζει τους κανόνες και επιβλέπει τις διαδικασίες του ιδιωτικού ανταγωνισμού αλλά δεν υποστηρίζει συγκεκριμένα ιδιωτικά συμφέροντα. Σ’ αυτή την διάκριση κράτους και κοινωνίας, δημόσιου και ιδιωτικού στηρίζεται θεωρητικά τουλάχιστον η οργάνωση του πολιτεύματος.
Ο κ. Μητσοτάκης έχει καταργήσει αυτή την αποστασιοποίηση. Η κρατική εξουσία ασκείται άμεσα από τους καπιταλιστές που την χρησιμοποιούν αδίστακτα για να προστατεύσουν τα συμφέροντα τους. Φαίνεται με τις άμεσες αναθέσεις δημοσίων έργων, τον διορισμό σε καίριες θέσεις του κράτους πολιτικών φίλων χωρίς τα απαραίτητα προσόντα, τα συνεχή δώρα σε υποστηρικτές και χρηματοδότες του κόμματος, από τα τηλεοπτικά κανάλια μέχρι τα ιδιωτικά κολέγια και κλινικές. Το καθεστώς που επιδιώκει το πείραμα Μητσοτάκη παραβιάζει τις αρχές του φιλελεύθερου καπιταλισμού. Κινείται μεταξύ ενός γελοίου Μπερλουσκονισμού και ενός σκληρού ασιατικού μοντέλου.
Το κατάλαβαν και οι Ευρωπαίοι ιδεολογικοί συνοδοιπόροι του κ. Μητσοτάκη. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη πιο διεφθαρμένη χώρα στην Ευρώπη και κατέχει την 59η θέση παγκοσμίως. Οι Financial Times έγραφαν στις 14 Νοεμβρίου 2020 ότι η κυβέρνηση απορρίπτει «τα διεθνή πρότυπα για την καταπολέμηση της διαφθοράς και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.» Αναφέρονταν μεταξύ άλλων σε νόμο που εξασφάλισε την ατιμωρησία τραπεζικών που διώκονται για επισφαλή δάνεια δισεκατομμυρίων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε στις 30 Σεπτεμβρίου πέρσι προβλήματα στην απονομή δικαιοσύνης, την αντιμετώπιση της διαφθοράς, τη διασφάλιση της πολυφωνίας των ΜΜΕ και τη διαφάνεια της ιδιοκτησίας τους. Η επιτροπή GRECO του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση της διαφθοράς δήλωνε στις 27 Νοεμβρίου ότι η κυβέρνηση δεν προώθησε τις υποδείξεις της για την αποδυνάμωση του ρόλου των εισαγγελέων σε υποθέσεις διαφθοράς, τα «παραθυράκια» για ήπια μεταχείριση ατόμων που εμπλέκονται σε υποθέσεις δωροδοκίας ή τις απαραίτητες παρεμβάσεις στη νομοθεσία για ξέπλυμα χρήματος.
Πρόσφατα, οι ευρωβουλευτές της Νέας ∆ημοκρατίας ψήφισαν λευκό στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε πρόταση να γίνει έλεγχος για τις αποκαλύψεις των αρχείων Pandora Papers. Η πιο εμβληματική δήλωση της «καθημερινής» διαφθοράς με την στενή αλληλεξάρτηση πολιτικής, καπιταλισμού και ΜΜΕ είναι ότι ο πρώην διευθυντής του συνδικάτου των βιομηχάνων διευθύνει το γραφείο του Πρωθυπουργού και ο πρώην διευθυντής επικοινωνίας της Νέας Δημοκρατίας προεδρεύει στην ΕΡΤ.
Αλλά υπάρχει και μια δεύτερη συστημική και πολύ πιο επικίνδυνη διαφθορά της κοινοβουλευτικής. Στη σημερινή φιλελεύθερη δημοκρατία επιτρέπεται ένα μόνο σχέδιο για την κοινωνική και οικονομική ζωή του τόπου. Μόνο οι «πατριώτες» που αποδέχονται τις βασικές αξίες και θεσμούς του καπιταλισμού γίνονται αποδεκτοί. Τα κόμματα μπορεί να ανταγωνίζονται. Αλλά δεν επιτρέπεται να υποστηρίζουν τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Αν το κάνουν αποκλείονται από την κατασκευασμένη συναίνεση. Φανταστείτε ένα κομματικό σύστημα όπου μόνη αντιπολίτευση στον Σαμαρά είναι ο Βενιζέλος, στον Μητσοτάκη ο Λοβέρδος.
Αυτή είναι η μεγαλύτερη διαφθορά της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας: υπάρχουν κόμματα, υπάρχει ανταγωνισμός, υπάρχει εναλλαγή όσων δίνουν τις άμεσες αναθέσεις δημοσίων έργων. Αλλά το σύστημα εξουσίας - πολιτικοί, τράπεζες, μεγαλοεπιχειρηματίες, ΜΜΕ – επιδιώκουν την αποτροπή και κατάργηση της δυνατότητας πραγματικής αλλαγής προς ένα σύστημα κοινωνικής δικαιοσύνης, διαφάνειας και κοινωνικού μετασχηματισμού. Σ᾽ αυτό τον ρυθμό κινούνται οι σειρήνες που ζητάνε από τον ΣΥΡΙΖΑ να υιοθετήσει μια ήπια σοσιαλδημοκρατία, να εγκαταλείψει τον ριζοσπαστισμό, να γίνει κόμμα εναλλαγής στην κυβέρνηση. Έτσι θα γίνει δεκτός στο τραπέζι της εξουσίας έστω σαν επαίτης. Τότε θα έχουμε γίνει ένα δυστοπικό ημι-κανονικό καθεστώς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου