Από τον «Μικρό Ήρωα» μέχρι τον «Αστερίξ» του Γκοσινί
Σαράντα τέσσερα χρόνια συμπληρώθηκαν αυτές τις ημέρες από τις 5 Νοεμβρίου 1977 όταν φεύγει από τη ζωή σε ηλικία μόλις 51 ετών ο κορυφαίος συγγραφέας και δημιουργός παιδικών βιβλίων Ρενέ Γκοσινί, αφήνοντας “κληρονομιά” κάποιες από τις καλύτερες αναμνήσεις εκατομμυρίων παιδιών σε όλο τον κόσμο. Ο δημιουργός του “Μικρού Νικόλα”, “Αστερίξ”, “Ιζνογκούντ” καθώς και άλλων χαρακτήρων γαλλικών κόμιξ, αλλά και αναδημιουργός του “Λούκυ Λούκ” που τον μετατρέπει από αδιάφορα ήρωα σε διεθνές brant name, “φτάνει” στην Ελλάδα το 1968 από τον νεαρό τότε εκδότη Κώστα Σπανό.
Ο συγγραφέας και λογοτέχνης Κυριάκος Κάσσης περιγράφει τον χαρακτήρα του “Αστερίξ” ως: “Θρεμμένο με το μαγικό ποτό, αλλά και με πλήθος ιδέες από εκείνες που γέννησαν τον Γαλλικό Μάη του 1968, παρά τον φαινομενικό νασιοναλισμό του, είναι ένα φωτεινό δείγμα δημοκρατικής αίσθησης της ζωής, αντιμιλιταρισμού ανακατεμένου με ανθρωπισμό και φυσιολατρία”. Οι ιστορίες του μοναχικού και ανυπότακτου γαλατικού χωριού έναντι της ιμπεριαλιστικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας γίνονται ανάρπαστες στη διάρκεια της δικτατορίας και ακολουθούν συνεχείς επανεκδόσεις μέχρι σήμερα.
Όταν ο Μορίς δημιουργεί τον χαρακτήρα του “Λούκυ Λουκ” το κόμιξ περνά απαρατήρητο και πιθανότατα έτσι θα παρέμενε αν δεν μεσολαβούσε η καθοριστική σεναριακή παρέμβαση του Γκοσινί που απογειώνει διεθνώς την ιστορία. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ελλάδα όπου οι περιπέτειες του αντισυμβατικού καουμπόι που πυροβολώντας “πιο γρήγορα από τη σκιά του” υπερασπίζεται με ανιδιοτέλεια το δίκαιο και τους αδυνάτους κάνουν πέντε διαφορετικές εκδόσεις από το 1968 μέχρι σήμερα.
Οι ξεχωριστές ιστορίες του Γκοσινί αποτελούν μόνο ένα μικρό τμήμα της “εισβολής” που δέχεται η χώρα από την δεκαετία του 50 στον τομέα της παιδικής παραλογοτεχνίας. Μέχρι τότε στην μικρή τοπική αγορά κυριαρχούν οι ιστορίες Καραγκιόζη, μυστηρίου και αγάπης, ληστρικά μυθιστορήματα, και περιπέτειες Ελλήνων ηρώων. Η δεκαετία του 50 αποτελεί την χρυσή εποχή της ελληνικής παραλογοτεχνίας, με έντυπα και αναγνώστες να πολλαπλασιάζονται αφού τα παιδιά με τα κοντά παντελονάκια αφήνοντας πίσω τους μια δεκαετία φρίκης έχουν ανάγκη νέων ηρώων και ταξιδιών σε άλλους κόσμους.
Τα πάντα αλλάζουν τον Μάρτιο του 1951 όταν οι εκδόσεις Πεχλιβανίδη εκδίδουν στα ελληνικά τα “Κλασικά Εικονογραφημένα» όπου η μετατροπή των σημαντικότερων έργων της παγκόσμιας λογοτεχνίας σε κόμιξ, προκαλεί πραγματική «επανάσταση», αφού πρωταγωνιστής δεν είναι πλέον το κείμενο αλλά η εικόνα. Στα πρώτα τεύχη μάλιστα δημοσιεύονται αναλυτικές περιγραφές για το πως πρέπει να διαβάζεται το περιοδικό και διευκρινήσεις ότι τα «συννεφάκια» στις εικόνες αντιστοιχούν σε λόγια ή σκέψεις του πρωταγωνιστή. Από τον πρώτο κιόλας χρόνο έκδοσής τους στα «Κλασικά Εικονογραφημένα» συνεργάζονται σημαντικοί Έλληνες μεταφραστές, λογοτέχνες και ζωγράφοι (Βασίλης Ρώτας, Σοφία Μαυροειδή- Παπαδάκη, Βασίλης Ζήσης, Γιώργος Βακαλό, Κώστας Γραμματόπουλος, Μέντης Μποσταντζόγλου και άλλοι) οι οποίοι μεταφέρουν στο περιοδικό δεκάδες ελληνικά θέματα (μυθολογία, αρχαιότητα, Βυζάντιο, Επανάσταση του 1821).
Παρά την, απόλυτα επιτυχημένη, «εισβολή» των αμερικάνικων κόμιξ στην χώρα, η μικρή ελληνική παραγωγή όχι μόνο αντέχει αλλά και «αντεπιτίθεται» τον Φεβρουάριο του 1953 με την έκδοση του «Μικρός Ήρως» του Στέλιου Ανεμοδουρά. Πρωταγωνιστής ο ατρόμητος έφηβος πράκτορας της Ελληνικής Αντίστασης Γιώργος Θαλάσσης -ή Παιδί Φάντασμα- που προκαλεί τρόμο σε Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους εισβολείς, η ισάξια πολεμίστρια και ανεκπλήρωτος έρωτας του Κατερίνα, ο αιώνια πεινασμένος Σπίθας, ο Διαβολάκος, ο Τζάγκουαρ, η Μιμόζα, ο Σαΐτας, ο Χαζούλης, ο Κεραυνός και άλλοι μαχητές της ελευθερίας. Ο «Μικρός Ήρως» συντροφεύει την παιδική φαντασία μέχρι το 1968, ενώ στη συνέχεια γίνονται αρκετές ανατυπώσεις του.
Τη δεκαετία του 60 τα αμερικάνικα κόμιξ έχουν κυριαρχήσει στην ελληνική αγορά αρχικά με την σειρά «Διαπλανητικά», «Παράξενα», «Δυναμικά», «Εκπληκτικά», το «Γέλιο και Χαρά» και, φυσικά, τον παγκόσμιο «βασιλιά» «Μίκυ Μάους», που το όνομα του ταυτίζεται από τον Μεσοπόλεμο, και στην Ελλάδα, με την ίδια την έννοια των κινουμένων σχεδίων και των κόμιξ αφού κάθε αντίστοιχη προσπάθεια βαφτίζεται ως «Μίκυ Μάους». Στην πραγματικότητα ο δαιμόνιος ποντικός, αποκτά το πρώτο ...ιδιόκτητο περιοδικό στη χώρα μόλις το 1966 από τις εκδόσεις Τερζόπουλου, αφού μέχρι τότε ζει …φιλοξενούμενος σε σειρές άλλων εκδόσεων, όπως το “Γέλιο και Χαρά”. Σε κάθε περίπτωση ο Μίκυ με τη παρέα του (Μίνι, Πλούτο, Μαύρος Πητ) και οι άλλοι ήρωες του Ουώλτ Ντίσνευ (Ντόναλντ, Σκρούντζ κλπ) γοητεύουν με τις περιπέτειες τους τα ελληνόπουλα που σπεύδουν κατά χιλιάδες να δώσουν τρεις δραχμές από το χαρτζιλίκι τους για να τον αποκτήσουν.
Η δεκαετία του 70 βρίσκει την ελληνική αγορά παραλογοτεχνίας με διευρυμένο αναγνωστικό κοινό και τίτλους, και διαφοροποιημένη θεματολογία. Ήδη έχουν ξεκινήσει περιοδικά ιστοριών γουέστερν («Μικρός Σερίφης», «Μικρός Κάου μπόυ, «Μικρός Αρχηγός» κλπ), πολεμικά δράσης («Έφοδος», «Δράσις», «Πόλεμος» «Αστραπή», «Κράνος» κλπ) ο μόνιμα πεινασμένος «Σεραφίνο» και ο λαστιχάνθρωπος «Τιραμόλα», οι διαχρονικοί «Λούκυ Λουκ» και «Αστερίξ», οι πολεμιστές «Μπλέκ», «Ζαγκόρ» και «Όμπραξ», το «Αγόρι» και ο «Τρουένο». Εκτός των αγοριών, έχουν πλέον και τα κορίτσια τις «Κατερίνα», «Μανίνα», «Πάττυ» και «Μαριλένα». Με την έκδοση των ηρώων της Μάρβελ, («Κάπτεν Αμέρικα», «Χούλκ», «Σπάιντερμαν» κλπ), ολοκληρώνεται η απόλυτη κυριαρχία του εισαγόμενου κόμιξ στην Ελλάδα, και οι ντόπιοι δημιουργοί περιορίζονται σε ηρωικές προσπάθειες όπως η «Κολούμπρα» και το «Σκαθάρι» από τους Πάνο Κουτρουλάρη και Κάρολο Μπρούσαλη.
Φυσικά οι εκδόσεις των κόμιξ δεν σταματούν στα τέλη της δεκαετίας του 70 όπως εμείς. Δεν είμαστε στην πλευρά όσων πιστεύουν ότι διαβάζουν σήμερα τα παιδιά είναι «επικίνδυνα» σε αντίθεση με τα δικά μας, αφού δεν υπάρχουν «αθώα» έντυπα, αλλά αθώες ματιές και αυτές τις έχουν μόνο τα παιδιά…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου