Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης

και οι Εκδόσεις Άγρα

σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου

 

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

 

ΚΟΚΚΙΝ’ ΑΧΕΙΛΙ ΕΦΙΛΗΣΑ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΦΙΛΙΟΥ ΚΑΙ

Ο ΕΡΩΤΑΣ ΣΑΝ ΥΠΕΡΒΟΛΗ

ΠΙΑΝΩ ΓΡΑΦΗ ΝΑ ΓΡΑΨΩ...

ΔΟΚΙΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ — 3

 

που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα

 

Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ,

Τσιμισκή 11, Θεσσαλονίκη,

Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2020 στις 19:30

 

 

 

Θα μιλήσουν οι:

Αντώνης Κωτίδης, ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ

Θωμάς Κοροβίνης, συγγραφέας, τραγουδοποιός

Μάνος Αχαλινωτόπουλος, μουσικός, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης

και ο συγγραφέας

 

Φοιτητές του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας θα παίξουν δημοτικά τραγούδια, μαζί με τον δάσκαλό τους Μάνο Αχαλινωτόπουλο.

 

 

 

ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Ένα από τα πιο αγαπημένα δημοτικά τραγούδια εξεικονίζει με τρόπο συναρπαστικό το ταχύτατο ταξίδι του φιλιού, του κόκκινου φιλιού, από τα χείλη που σμίγουν στην πλάση που φιλοξενεί τους ερωτευμένους και πανηγυρίζει μαζί τους: Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα κι έβαψε το δικό μου, / και στο μαντίλι το ’συρα κι έβαψε το μαντίλι, / και στο ποτάμι το ’πλυνα κι έβαψε το ποτάμι, / κι έβαψε η άκρη του γιαλού κι η μέση του πελάγου. / Κατέβη ο αιτός να πιεί νερό κι έβαψε τα φτερά του, / κι έβαψε ο ήλιος ο μισός και το φεγγάρι ακέριο.

Οι έξι στίχοι, που διασώθηκαν σε ποικίλες παραλλαγές, έχουν μακρά φιλολογική, λαογραφική και λογοτεχνική ιστορία, στην οποία εμπλέκονται μεγάλα ονόματα της λογιοσύνης και της ποίησης. Ανάμεσά τους ο Κοραής, ο Φωριέλ, ο Ν. Γ. Πολίτης, ο Κρυστάλλης, ο Ψυχάρης, ο Αποστολάκης, ο Σεφέρης, ο Τσάτσος, ο Φώτος Πολίτης, ο Βρεττάκος.

Στο επίκεντρο του διαλόγου βρέθηκαν ζητήματα που μας απασχολούν και σήμερα: η ιδιαιτερότητα της δημοτικής ποίησης, η στάθμιση της αξίας της με ζύγια αμιγώς λογοτεχνικά και το δικαίωμα της ποίησης εν γένει, ανώνυμης και προσωπικής, να ιστορεί τα αισθήματα και τις ιδέες της ανοίγοντας δρόμους που την απομακρύνουν από την ασφάλεια της «λογικής» πεπατημένης. Η φυσικότητα με την οποία ο λαϊκός δημιουργός εμπιστεύτηκε την υπερβολή, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το τραγούδι του ακάθεκτου κόκκινου φιλιού, ετοίμασε τραγούδια που πιθανόν θα σαγήνευαν τους υπερρεαλιστές, Έλληνες και ξένους, αν τα γνώριζαν έγκαιρα σε όλη την έκτασή τους.

Κάποια άλλης κατηγορίας δημοτικά τραγούδια, στα οποία επίσης αναφέρεται ο ανά χείρας τόμος, θα μπορούσαν να προκαλέσουν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των πρωτοπόρων της ψυχανάλυσης, αν –και πάλι– τα γνώριζαν έγκαιρα. Αίφνης, ο Ζίγμουντ Φρόυντ, που γνώριζε τον Οιδίποδα τύραννο του Σοφοκλή, ίσως σκεφτόταν ότι ο όρος «οιδιπόδειο σύμπλεγμα» δεν καλύπτει με πληρότητα και διαύγεια τις σκέψεις του. Ο Οιδίποδας και η Ιοκάστη δεν γνωρίζονταν. Αντίθετα, σε ολόκληρο κύκλο δημοτικών το «οιδιπόδειο» είναι ενεπίγνωστο, εκδηλώνεται δε με τέτοια επιθετικότητα από τη μητρική πλευ­ρά ώστε συνταράζονται τα ιερά, ο ουρανός κι η θάλασσα. Αποκαλυπτικές για το βάρος που αποδίδει η λαϊκή σκέψη στο «οιδιπόδειο» κρίμα είναι οι παραλλαγές όπου η πραγμάτωση της μητρο-υιικής σχέσης απολήγει με τριπλό θάνατο (άλλη κάθαρση δεν προβλέπεται), αλλά και οι παραδόσεις στις οποίες Οιδίποδας, ενσυνείδητος, είναι ο Ιούδας.

Το Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα είναι το τρίτο βιβλίο της σειράς Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι, μετά την Αγαπώ (2016, Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου και Κριτικής 2017) και το Αίμα της αγάπης (2017).

 

 

ΓΙΑ ΤΟN ΣΥΓΓΡΑΦΕA

 

 

Ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ γεννήθηκε το 1957 στο Λεσίνι του Μεσολογγίου. Αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Σχολή Αθηνών. Την τριετία 1987-1990 είχε την επιμέλεια βιβλιοκριτικής σελίδας στην εφημερίδα Η Πρώτη. Από τον Δεκέμβριο του 1990 και για τα επόμενα είκοσι χρόνια επιμελούνταν την ανά Τρίτη σελίδα του βιβλίου στην Καθημερινή, στην οποία αρθρογραφεί καθημερινά.

Είναι διορθωτής και επιμελητής εκδόσεων. Υπήρξε μόνιμος συνεργάτης του περιοδικού Ο Πολίτης (καθώς και του Δεκαπενθήμερου Πολίτη) από το 1978 και έως την παύση της έκδοσής του. Άρθρα και μεταφράσεις του αρχαίων ελληνικών ποιημάτων έχουν δημοσιευτεί και στα περιοδικά Η λέξη, Το δέντρο, Νέο Επίπεδο, Τεχνοπαίγνιο, Γαλέρα, The Books’ Journal, Ποιητική κ.α.

Από το 1980 έχει δημοσιεύσει στις Εκδόσεις Άγρα τα βιβλία ποίησης: Αλγόρυθμος, Η εκδρομή της ευδοκίας, Ο μέσα πάνθηρας, Σήματα λυγρά, Ο μάντης, Οπόταν πλάτανος, Ρήματα (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2010) και Μηλιά μου αμίλητη, έναν τόμο δοκιμίων και βιβλιοκριτικών υπό τον τίτλο Ενδεχομένως – Στάσεις στην ελληνική και ξένη τέχνη του λόγου και δύο τόμους υπό τον τίτλο Υποθέσεις, με τις επιφυλλίδες του στην Καθημερινή της Κυριακής

Μετέφρασε τον ελληνιστικό Επιτάφιο Αδώνιδος του Βίωνος του Σμυρναίου, τα ποιήματα του τόμου Επιτάφιος λόγος – Αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα και τα Συμποτικά επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας, που έχουν εκδοθεί όλα από την «Άγρα».

Έχει επίσης μεταφράσει τους Αχαρνείς του Αριστοφάνη για το Εθνικό Θέατρο (2005), τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου για το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου (2005), τις Τρωάδες του Ευριπίδη για το Θέατρο του Νέου Κόσμου (2010), τον Κύκλωπα του Ευριπίδη και τον Κύκλωπα του Θεόκριτου για το Φεστιβάλ Αθηνών (2017), τις Θεσμοφοριάζουσες του Αριστοφάνη για το Φεστιβάλ Αθηνών (2018) και την Ιφιγένεια την εν Αυλίδι του Ευριπίδη για το ΚΘΒΕ (2019).

Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά (σε σχετικό αφιέρωμα του περιοδικού Poesia του Μιλάνου, τον Νοέμβριο του 2014), τα ισπανικά, τα γαλλικά, τα πολωνικά (η μετάφραση των Ρημάτων εκδόθηκε στο Γκντανσκ το 2014), τα αγγλικά, τα αλβανικά και τα αραβικά.

Το 2014, στο πλαίσιο της σειράς «Έλληνες ποιητές» της Καθημερινής, είχε την εκδοτική ευθύνη για τους τόμους με το έργο του Κ. Π. Καβάφη, του Γιώργου Σεφέρη, του Μανόλη Αναγνωστάκη, του Ανδρέα Εμπειρίκου και του Νίκου Εγγoνόπουλου (εισαγωγή και ανθολόγηση).

Το 2018 έγινε διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου.

 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

ΜΙΕΤ: Τσιμισκή 11,  546 24 Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 288036,

email: bookstore-thessaloniki@miet.gr

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ: Ζωοδόχου Πηγής 99, 114 73 Αθήνα, τηλ. 210.7011.461,

email: info@agra.gr