Συζητώντας για τον Χαφτάρ στα Χαυτεία
Η
μη συμμετοχή της Ελλάδας στην σύνοδο του Βερολίνου για τη Λιβύη είναι
μία κραυγαλέα αποτυχία της Νέας Δημοκρατίας. Η εγκατάλειψη της
πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής Τσίπρα-Κοτζιά που εισέφερε την
επαναπροσέγγιση με τη Βόρεια Μακεδονία, την επανέναρξη του διαλόγου με
την Αλβανία για την υφαλοκρηπίδα και κάποια σημαντικά βήματα στο
Κυπριακό, είναι μία εγκληματική απόφαση.
Η δε άνευ όρων
αποδοχή της δολοφονίας Σολεϊμανί που πόρρω απέχει από τις νατοϊκές ή
άλλες διακυβερνητικές υποχρεώσεις της χώρας, θα γραφτεί στη γεωπολιτική
και διπλωματική ιστορία ως μία από τις μεγαλύτερες γκάφες.
Ωστόσο, η αλλαγή ή μάλλον η απουσία δόγματος στην εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης δεν μπορεί να αποστρέφει το βλέμμα της αντιπολίτευσης αλλά και όλων των νηφάλιων πολιτών από το μέτωπο που σχηματίζεται εδώ και 3-4 χρόνια στο μαλακό μας υπογάστριο. Η Ελλάδα και η Τουρκία βρίσκονται προ των πυλών μίας σοβαρής σύγκρουσης με άγνωστο αποτέλεσμα.
Και ο λόγος δεν είναι per se ούτε ο East Med ούτε η συμφωνία της γείτονος με την αναγνωρισμένη λιβυκή κυβέρνηση. Ο λόγος για τον οποίο Ελλάδα και Τουρκία σύρονται σε σύγκρουση είναι το νεοθωμανικό δόγμα που από το 2002 η δεύτερη υπηρετεί ευλαβικά. Έχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες για το ''Στρατηγικό Βάθος'' του Νταβούτογλου. Ωστόσο αμφιβάλλω κατά πόσο οι επιτελάρχες του βαθέος διπλωματικού κατεστημένου έχουν διαβάσει έστω και τμήμα του περιβόητου βιβλίου.
Πολλοί κάνουν λόγο για μια νέα Συρία. Όμως, η Λιβύη, για την Ελλάδα, δεν μπορεί να συγκρίνεται με την Συρία. Η Συρία βρίσκεται σε ένα γεωπολιτικό επέκεινα και επηρεάζει μόνο δευτερογενώς την εθνική σταθερότητα και κυριαρχία μας. Με την Λιβύη έχουμε ανταγωνιστικά συμφέροντα επί θαλασσίων ορίων που οι κυβερνήσεις Ερντογάν και Σάρατζ αποφάσισαν να επανοριοθετήσουν μονομερώς σε βάρος της Ελλάδας. Η Γαλλία στηρίζει υπογείως τον Χαφτάρ, η Τουρκία στέλνει ενισχύσεις στον Σάρατζ και η Ελλάδα βρίσκεται -από δικιά της ολιγωρία- εκτός του διαπραγματευτικού τραπεζιού. Η συνάντηση Δένδια-Χαφτάρ λοιπόν, έστω υπό αυτές τις απαράδεκτες συνθήκες για κυρίαρχο κράτος και μια περιφερειακή δύναμη, όπως η Ελλάδα, δεν μπορεί να κατακεραυνώνεται αδιακρίτως.
Αυτές τις μέρες, στη χώρα μας εκτυλίσσεται και μια άλλη σύγκρουση. Αυτή των επιστημόνων (νομικών, γεωπολιτικών αναλυτών, διεθνολόγων και άλλων) που μιλούν γεωπολιτικά και πραγματιστικά και αυτών που επιμένουν να μιλούν νομικά σαν μόλις να υπεγράφη η Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας. Η Χάγη αναδεικνύεται από τους τελευταίους σαν ένα άλλο μαντείο των Δελφών που τυγχάνει του σεβασμού αντίπαλων παρατάξεων.
Η νέα κυβερνητική γραμμή ακολουθεί απαθώς τον ολισθηρό δρόμο των δεύτερων, των αορίστως νομικολογούντων. Ωστόσο, μιλώντας για τις διαφορές μας με την Τουρκία, το ελληνικό δόγμα της μέσης γραμμής για τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας παραγνωρίζει ή και αποκρύπτει και μία άλλη προσέγγιση του διεθνούς εθιμικού δικαίου αυτή της “επιείκειας” (corrective equity approach) την οποία η Χάγη έχει πολλάκις εφαρμόσει για να περιορίσει την καταφανή αδικία που μπορεί να επιφέρει η αποκλειστική εφαρμογή της αρχής της μέσης γραμμής. Αν η προσέγγιση της “επιείκειας’’ εφαρμοστεί, η Τουρκία θα έχει σαφές πάτημα να επικαλεστεί αξιώσεις στο Αιγαίο, κατά πάσα πιθανότητα εντός υδάτων όπου αυτή τη στιγμή η Ελλάδα ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα. Άρα το ενδεχόμενο η Τουρκία να υπογράψει το συνυποσχετικό για να πάμε μονιασμένοι στη Χάγη και να λύσουμε τα θέματα αιγιαλίτιδας ζώνης και υφαλοκρηπίδας δεν είναι πανάκεια. Αντίθετα ίσως να συνιστά ένα ναρκοθετημένο μονοπάτι.
Στην εποχή της επαναφοράς του δικαίου των κανονιοφόρων, η συζήτηση δεν μπορεί να εξελίσσεται νομικίστικα. Οφείλει η Ελλάδα να επιλέξει στρατόπεδο ή - έτι καλύτερα - στρατόπεδα και να λάβει μέτρα αποτροπής της παραβίασης της εθνικής της κυριαρχίας που απ' ό,τι φαίνεται ίσως σύντομα να κληθεί να περιφρουρήσει; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι που πρέπει να οδηγήσει συμπολίτευση και σύσσωμη την αντιπολίτευση σε μία συμπόρευση με άξονα την αποτροπή και όχι την πρόκληση πολέμου.
Ούτε οι εξορύξεις, που δεν πρόκειται να γίνουν άμεσα για πολλούς λόγους, ούτε το σύμφωνο Τουρκίας - Λιβύης είναι τα πρωτογενή και σοβαρά ερωτήματα. Στην Λιβύη θα διαμορφωθεί ένα πλαίσιο που θα κατατάξει την Ελλάδα είτε στους αποφασιστικούς παράγοντες των τεκταινομένων της περιοχής της Βαλκανικής και της Ανατολικής Μεσογείου είτε στους επαίτες αβέβαιων λυκοσυμμαχιών (βλ. ανανέωση συμφωνίας αμερικανικών βάσεων και συμμαχία με Ισραήλ).
Έτσι, π.χ. το ερώτημα της αποστολής ελληνικών στρατευμάτων στη Λιβύη δεν μπορεί να τελεί υπό συναισθηματισμούς και κούφιες πασιφιστικές ρητορείες. Το ρωμαϊκό αμυντικό δόγμα δυστυχώς ενεργοποιείται και πάλι, όχι με ευθύνη της Ελλάδας: δεν μπορείς να ζητάς ειρήνη χωρίς να ετοιμάζεσαι να αντιμετωπίσεις όποιους την απειλούν. Το να επικαλείσαι γενικά την αρχή της μη αποστολής στρατευμάτων στο εξωτερικό πρώτον είναι ανιστόρητο: με αυτή τη λογική, η ΕΛΔΥΚ οφείλει να αποχωρήσει αύριο το πρωί από την Κύπρο σε μια περίοδο που η Τουρκία επεκτείνει σημειωτά τη γραμμή του Αττίλα, αμφισβητώντας σε καθημερινή βάση περιουσίες Ελληνοκυπρίων εντός της νεκρής ζώνης. Δεύτερον συνιστά μια αξιωματική θέση που στον πολυπολικό κόσμο του σήμερα καταντά θεολογικό δόγμα. Οι εποχές της απαράδεκτης και δουλοπρεπούς εμπλοκής μας στο Αφγανιστάν και στο Κόσοβο δεν έχουν καμία σχέση με την ενδεχόμενη απειλή της κυριαρχίας μας που θα εξαρτηθεί από το ποιος τελικά και με ποιους όρους θα κυβερνήσει τη Λιβύη.
Το μάρμαρο, σε περίπτωση σύρραξης βεβαίως και θα το πληρώσουν οι λαοί. Αλλά η εθνική κυριαρχία δεν ανήκει στις πολυεθνικές ούτε στις εξορυκτικές κοινοπραξίες. Ανήκει στον ελληνικό λαό που τη διασφάλισε με το αίμα του. Συνεπώς, ας μην επιδοθούμε σε αριστερίστικες υστερίες και κοντόφθαλμες σοφιστείες, καφενειακές αναλύσεις και κουβέντες στο όρθιο σαν να περιμένουμε το τρόλεϊ στα Χαυτεία. Αντιθέτως ας δούμε που θέλουμε να βρεθούμε όχι σε 10 χρόνια, αλλά σε 6 μήνες από σήμερα.
Ωστόσο, η αλλαγή ή μάλλον η απουσία δόγματος στην εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης δεν μπορεί να αποστρέφει το βλέμμα της αντιπολίτευσης αλλά και όλων των νηφάλιων πολιτών από το μέτωπο που σχηματίζεται εδώ και 3-4 χρόνια στο μαλακό μας υπογάστριο. Η Ελλάδα και η Τουρκία βρίσκονται προ των πυλών μίας σοβαρής σύγκρουσης με άγνωστο αποτέλεσμα.
Και ο λόγος δεν είναι per se ούτε ο East Med ούτε η συμφωνία της γείτονος με την αναγνωρισμένη λιβυκή κυβέρνηση. Ο λόγος για τον οποίο Ελλάδα και Τουρκία σύρονται σε σύγκρουση είναι το νεοθωμανικό δόγμα που από το 2002 η δεύτερη υπηρετεί ευλαβικά. Έχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες για το ''Στρατηγικό Βάθος'' του Νταβούτογλου. Ωστόσο αμφιβάλλω κατά πόσο οι επιτελάρχες του βαθέος διπλωματικού κατεστημένου έχουν διαβάσει έστω και τμήμα του περιβόητου βιβλίου.
Πολλοί κάνουν λόγο για μια νέα Συρία. Όμως, η Λιβύη, για την Ελλάδα, δεν μπορεί να συγκρίνεται με την Συρία. Η Συρία βρίσκεται σε ένα γεωπολιτικό επέκεινα και επηρεάζει μόνο δευτερογενώς την εθνική σταθερότητα και κυριαρχία μας. Με την Λιβύη έχουμε ανταγωνιστικά συμφέροντα επί θαλασσίων ορίων που οι κυβερνήσεις Ερντογάν και Σάρατζ αποφάσισαν να επανοριοθετήσουν μονομερώς σε βάρος της Ελλάδας. Η Γαλλία στηρίζει υπογείως τον Χαφτάρ, η Τουρκία στέλνει ενισχύσεις στον Σάρατζ και η Ελλάδα βρίσκεται -από δικιά της ολιγωρία- εκτός του διαπραγματευτικού τραπεζιού. Η συνάντηση Δένδια-Χαφτάρ λοιπόν, έστω υπό αυτές τις απαράδεκτες συνθήκες για κυρίαρχο κράτος και μια περιφερειακή δύναμη, όπως η Ελλάδα, δεν μπορεί να κατακεραυνώνεται αδιακρίτως.
Αυτές τις μέρες, στη χώρα μας εκτυλίσσεται και μια άλλη σύγκρουση. Αυτή των επιστημόνων (νομικών, γεωπολιτικών αναλυτών, διεθνολόγων και άλλων) που μιλούν γεωπολιτικά και πραγματιστικά και αυτών που επιμένουν να μιλούν νομικά σαν μόλις να υπεγράφη η Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας. Η Χάγη αναδεικνύεται από τους τελευταίους σαν ένα άλλο μαντείο των Δελφών που τυγχάνει του σεβασμού αντίπαλων παρατάξεων.
Η νέα κυβερνητική γραμμή ακολουθεί απαθώς τον ολισθηρό δρόμο των δεύτερων, των αορίστως νομικολογούντων. Ωστόσο, μιλώντας για τις διαφορές μας με την Τουρκία, το ελληνικό δόγμα της μέσης γραμμής για τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας παραγνωρίζει ή και αποκρύπτει και μία άλλη προσέγγιση του διεθνούς εθιμικού δικαίου αυτή της “επιείκειας” (corrective equity approach) την οποία η Χάγη έχει πολλάκις εφαρμόσει για να περιορίσει την καταφανή αδικία που μπορεί να επιφέρει η αποκλειστική εφαρμογή της αρχής της μέσης γραμμής. Αν η προσέγγιση της “επιείκειας’’ εφαρμοστεί, η Τουρκία θα έχει σαφές πάτημα να επικαλεστεί αξιώσεις στο Αιγαίο, κατά πάσα πιθανότητα εντός υδάτων όπου αυτή τη στιγμή η Ελλάδα ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα. Άρα το ενδεχόμενο η Τουρκία να υπογράψει το συνυποσχετικό για να πάμε μονιασμένοι στη Χάγη και να λύσουμε τα θέματα αιγιαλίτιδας ζώνης και υφαλοκρηπίδας δεν είναι πανάκεια. Αντίθετα ίσως να συνιστά ένα ναρκοθετημένο μονοπάτι.
Στην εποχή της επαναφοράς του δικαίου των κανονιοφόρων, η συζήτηση δεν μπορεί να εξελίσσεται νομικίστικα. Οφείλει η Ελλάδα να επιλέξει στρατόπεδο ή - έτι καλύτερα - στρατόπεδα και να λάβει μέτρα αποτροπής της παραβίασης της εθνικής της κυριαρχίας που απ' ό,τι φαίνεται ίσως σύντομα να κληθεί να περιφρουρήσει; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι που πρέπει να οδηγήσει συμπολίτευση και σύσσωμη την αντιπολίτευση σε μία συμπόρευση με άξονα την αποτροπή και όχι την πρόκληση πολέμου.
Ούτε οι εξορύξεις, που δεν πρόκειται να γίνουν άμεσα για πολλούς λόγους, ούτε το σύμφωνο Τουρκίας - Λιβύης είναι τα πρωτογενή και σοβαρά ερωτήματα. Στην Λιβύη θα διαμορφωθεί ένα πλαίσιο που θα κατατάξει την Ελλάδα είτε στους αποφασιστικούς παράγοντες των τεκταινομένων της περιοχής της Βαλκανικής και της Ανατολικής Μεσογείου είτε στους επαίτες αβέβαιων λυκοσυμμαχιών (βλ. ανανέωση συμφωνίας αμερικανικών βάσεων και συμμαχία με Ισραήλ).
Έτσι, π.χ. το ερώτημα της αποστολής ελληνικών στρατευμάτων στη Λιβύη δεν μπορεί να τελεί υπό συναισθηματισμούς και κούφιες πασιφιστικές ρητορείες. Το ρωμαϊκό αμυντικό δόγμα δυστυχώς ενεργοποιείται και πάλι, όχι με ευθύνη της Ελλάδας: δεν μπορείς να ζητάς ειρήνη χωρίς να ετοιμάζεσαι να αντιμετωπίσεις όποιους την απειλούν. Το να επικαλείσαι γενικά την αρχή της μη αποστολής στρατευμάτων στο εξωτερικό πρώτον είναι ανιστόρητο: με αυτή τη λογική, η ΕΛΔΥΚ οφείλει να αποχωρήσει αύριο το πρωί από την Κύπρο σε μια περίοδο που η Τουρκία επεκτείνει σημειωτά τη γραμμή του Αττίλα, αμφισβητώντας σε καθημερινή βάση περιουσίες Ελληνοκυπρίων εντός της νεκρής ζώνης. Δεύτερον συνιστά μια αξιωματική θέση που στον πολυπολικό κόσμο του σήμερα καταντά θεολογικό δόγμα. Οι εποχές της απαράδεκτης και δουλοπρεπούς εμπλοκής μας στο Αφγανιστάν και στο Κόσοβο δεν έχουν καμία σχέση με την ενδεχόμενη απειλή της κυριαρχίας μας που θα εξαρτηθεί από το ποιος τελικά και με ποιους όρους θα κυβερνήσει τη Λιβύη.
Το μάρμαρο, σε περίπτωση σύρραξης βεβαίως και θα το πληρώσουν οι λαοί. Αλλά η εθνική κυριαρχία δεν ανήκει στις πολυεθνικές ούτε στις εξορυκτικές κοινοπραξίες. Ανήκει στον ελληνικό λαό που τη διασφάλισε με το αίμα του. Συνεπώς, ας μην επιδοθούμε σε αριστερίστικες υστερίες και κοντόφθαλμες σοφιστείες, καφενειακές αναλύσεις και κουβέντες στο όρθιο σαν να περιμένουμε το τρόλεϊ στα Χαυτεία. Αντιθέτως ας δούμε που θέλουμε να βρεθούμε όχι σε 10 χρόνια, αλλά σε 6 μήνες από σήμερα.
*Βαγγέλης Γέττος - 3pointmagaz
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου