«Το όνομά μου είναι Ντόρα Μάαρ. Ανάμεσα στους φίλους μου, τον Ζορζ
Μπατάιγ, τον Πολ Ελυάρ, τον Μαν Ρέι, τον Μπρασαϊ, είχα μια κάποια φήμη
ως φωτογράφος. Συνάντησα έναν άντρα. Ήταν η μεγαλοφυΐα. Ήταν η ζωή. Ήταν
ο σπαραγμός. Μου ζήτησε να τον ακολουθήσω χωρίς να κοιτάξω πίσω μου, κι
αν σήμερα επιστρέφω σ' αυτό που υπήρξε ο έρωτάς μας, το κάνω γιατί
εκείνος έχει μόλις πεθάνει. Τον έλεγαν Πάμπλο Πικάσο.
Ήταν ένας έρωτας τρελός. Κι όταν ο έρωτας ξεθώριασε, απέμεινε μονάχα
η τρέλα. Ο Πικάσο με σχεδίασε με μια τρυφερότητα σαν να έπλεκε δαντέλα,
και με ζωγράφισε σε όλες μου τις φάσεις. Έβαλε τον αιώνα να κλαίει μέσα
από τα μάτια του. Μ' έριξε μέσα στην Γκερνίκα. Με ώθησε να βγάλω τη
γλώσσα σ' όλη τη φρίκη του πολέμου. Μου έδωσε την αθάνατη ομορφιά που
έχουν οι εικόνες στα μουσεία μας. Μου χάρισε την ηδονή και την
καταστροφή. Λένε πως με άκουσαν να ισχυρίζομαι πως μετά τον Πικάσο δεν
υπήρχε πια παρά μόνο ο Θεός. Δεν θυμάμαι να το είπα ποτέ, αλλά δεν έπαψα
ούτε στιγμή να το σκέφτομαι... »*Dora Maar Biography
**Ντόρα Μάαρ -- Το Βήμα
Το Ζορζ Πομπιντού αποτίει φόρο τιμής στη Ντόρα Μάαρ
Εύη Τσιριγωτάκη
Τη μεγαλύτερη αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στο έργο της φωτογράφου και καλλιτέχνη της πρωτοπορίας του ’30 και του σουρεαλισμού Ντόρα Μάαρ (1907-1997), παρουσιάζει το Κέντρο Ζορζ Πομπιντού από τις 5 Ιουνίου έως τις 29 Ιουλίου 2019.
Η έκθεση έχει ως στόχο να αναδείξει όλες τις πτυχές του έργου του της Μάαρ και να «αποκαταστήσει» την καλλιτεχνική της φήμη, καθώς πολλοί εστιάζουν στο γεγονός ότι ήταν η μούσα του Πάμπλο Πικάσο. Μέσα από σχεδόν 400 έργα και έγγραφα, η έκθεση ανιχνεύει το συναρπαστικό ταξίδι μιας ελεύθερης κι ανεξάρτητης γυναίκας. Καλύπτει την καριέρα της από το άνοιγμα του φωτογραφικού ατελιέ της ενώ παράλληλα εστιάζει στις κοινωνικές και πολιτικές πεποιθήσεις της όπως αυτές αποτυπώνονται στις φωτογραφίες δρόμου, τη συμμετοχή της στο σουρεαλιστικό κίνημα και τη γνωριμία της με τον Πικάσο την εποχή της Γκερνίκα, καθώς και την σχέση της με τη ζωγραφική με την οποία ασχολήθηκε σε μεγαλύτερη ηλικία.
Ποια ήταν η Ντόρα Μάαρ;
Η Ντόρα Μάαρ ανήκει στη γενιά των γυναικών που είχαν καλλιτεχνικές φιλοδοξίες και που χειραφετήθηκαν επαγγελματικά μέσω της φωτογραφίας, χάρη στην ανάπτυξη του εντύπου και της διαφήμισης τη δεκαετία του 1930. H Ενριέτ Θεοδώρα Μάρκοβιτς όπως ήταν το όνομά της, γεννήθηκε το 1907 στο Παρίσι. Το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Ντόρα Μάαρ προέκυψε όταν αποφάσισε να πάρει μαθήματα στη Σχολή Φωτογραφίας του Παρισιού, ενώ είχε ήδη γραφτεί στη Σχολή Καλών Τεχνών και την Académie Julian.
Αρχίζει να συχνάζει στα στέκια των σουρεαλιστών, όπως το cafe de la Place Blanche και ταξιδεύει στο Λονδίνο και τη Βαρκελώνη για να φωτογραφίσει τις οικονομικές επιπτώσεις του αμερικάνικου κραχ του 1929 στην Ευρώπη. Το 1931 ανοίγει το δικό της φωτογραφικό στούντιο με τον Πιέρ Κέφερ και οι δυο τους συνεργάζονται με περιοδικά και διαφημιστικές εταιρίες. Η Μάαρ ανέρχεται στην παριζιάνικη φωτογραφική σκηνή και διακρίνεται για το στυλ της και τον τρόπο με τον οποίο παίζει με τα φώτα και τις σκιές.
Το 1936 γνωρίζει τον Πάμπλο Πικάσο και σύντομα γίνεται η μούσα του. Ένα χρόνο μετά ο Πικάσο ξεκινά να ζωγραφίζει την Γκερνίκα και η Μάαρ απαθανατίζει τα διάφορα στάδια της δημιουργίας του διάσημου πίνακα. Αυτή η συνεργασία τη βοηθά να εξελιχθεί ως καλλιτέχνης. Αν κι εξακολουθεί να εκθέτει φωτογραφίες, ασχολείται όλο και περισσότερο με τη ζωγραφική. Αρχικά εμπνέεται από τον Πικάσο, αλλά σταδιακά βρίσκει το ύφος της και κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, ζωγραφίζει έργα σκοτεινά τα οποία αποπνέουν ένα βαρύ αίσθημα μοναξιάς. Η Ντόρα Μάαρ γίνεται μοντέλο του σε εμβληματικά έργα όπως: «Η Ντόρα Μάαρ και ο μινώταυρος» (1936), «Η Ντόρα Μάαρ με πράσινα νύχια» (1936), «Πορτρέτο της Ντόρας με στεφάνι από λουλούδια» (1937) και άλλα.
Μεγάλο μέρος του έργου της επηρεάζεται έντονα από την αριστερή πολιτική της εποχής. Συμμετέχει στην ομάδα Contre-attaque που συγκεντρώνει διανοούμενους και αριστερούς αντιφασιστές καλλιτέχνες και το 1935 παίρνει μέρος στην έκθεση «Ντοκουμέντα της κοινωνικής ζωής».
Η έκθεση έχει ως στόχο να αναδείξει όλες τις πτυχές του έργου του της Μάαρ και να «αποκαταστήσει» την καλλιτεχνική της φήμη, καθώς πολλοί εστιάζουν στο γεγονός ότι ήταν η μούσα του Πάμπλο Πικάσο. Μέσα από σχεδόν 400 έργα και έγγραφα, η έκθεση ανιχνεύει το συναρπαστικό ταξίδι μιας ελεύθερης κι ανεξάρτητης γυναίκας. Καλύπτει την καριέρα της από το άνοιγμα του φωτογραφικού ατελιέ της ενώ παράλληλα εστιάζει στις κοινωνικές και πολιτικές πεποιθήσεις της όπως αυτές αποτυπώνονται στις φωτογραφίες δρόμου, τη συμμετοχή της στο σουρεαλιστικό κίνημα και τη γνωριμία της με τον Πικάσο την εποχή της Γκερνίκα, καθώς και την σχέση της με τη ζωγραφική με την οποία ασχολήθηκε σε μεγαλύτερη ηλικία.
Ποια ήταν η Ντόρα Μάαρ;
Η Ντόρα Μάαρ ανήκει στη γενιά των γυναικών που είχαν καλλιτεχνικές φιλοδοξίες και που χειραφετήθηκαν επαγγελματικά μέσω της φωτογραφίας, χάρη στην ανάπτυξη του εντύπου και της διαφήμισης τη δεκαετία του 1930. H Ενριέτ Θεοδώρα Μάρκοβιτς όπως ήταν το όνομά της, γεννήθηκε το 1907 στο Παρίσι. Το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Ντόρα Μάαρ προέκυψε όταν αποφάσισε να πάρει μαθήματα στη Σχολή Φωτογραφίας του Παρισιού, ενώ είχε ήδη γραφτεί στη Σχολή Καλών Τεχνών και την Académie Julian.
Αρχίζει να συχνάζει στα στέκια των σουρεαλιστών, όπως το cafe de la Place Blanche και ταξιδεύει στο Λονδίνο και τη Βαρκελώνη για να φωτογραφίσει τις οικονομικές επιπτώσεις του αμερικάνικου κραχ του 1929 στην Ευρώπη. Το 1931 ανοίγει το δικό της φωτογραφικό στούντιο με τον Πιέρ Κέφερ και οι δυο τους συνεργάζονται με περιοδικά και διαφημιστικές εταιρίες. Η Μάαρ ανέρχεται στην παριζιάνικη φωτογραφική σκηνή και διακρίνεται για το στυλ της και τον τρόπο με τον οποίο παίζει με τα φώτα και τις σκιές.
Το 1936 γνωρίζει τον Πάμπλο Πικάσο και σύντομα γίνεται η μούσα του. Ένα χρόνο μετά ο Πικάσο ξεκινά να ζωγραφίζει την Γκερνίκα και η Μάαρ απαθανατίζει τα διάφορα στάδια της δημιουργίας του διάσημου πίνακα. Αυτή η συνεργασία τη βοηθά να εξελιχθεί ως καλλιτέχνης. Αν κι εξακολουθεί να εκθέτει φωτογραφίες, ασχολείται όλο και περισσότερο με τη ζωγραφική. Αρχικά εμπνέεται από τον Πικάσο, αλλά σταδιακά βρίσκει το ύφος της και κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, ζωγραφίζει έργα σκοτεινά τα οποία αποπνέουν ένα βαρύ αίσθημα μοναξιάς. Η Ντόρα Μάαρ γίνεται μοντέλο του σε εμβληματικά έργα όπως: «Η Ντόρα Μάαρ και ο μινώταυρος» (1936), «Η Ντόρα Μάαρ με πράσινα νύχια» (1936), «Πορτρέτο της Ντόρας με στεφάνι από λουλούδια» (1937) και άλλα.
Μεγάλο μέρος του έργου της επηρεάζεται έντονα από την αριστερή πολιτική της εποχής. Συμμετέχει στην ομάδα Contre-attaque που συγκεντρώνει διανοούμενους και αριστερούς αντιφασιστές καλλιτέχνες και το 1935 παίρνει μέρος στην έκθεση «Ντοκουμέντα της κοινωνικής ζωής».
From the time of their auspicious meeting in 1935 to the dissolution of their relationship some 10 years later, Surrealist photographer and painter Dora Maar inspired some of the greatest portraits of Pablo Picasso’s career.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου