ΥΠΑΡΧΕΙ ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΛΙΓΝΙΤΗ;

Είναι εύκολο να κατηγορήσει κανείς τα αρνητικά του λιγνίτη: το τεράστιο κόστος που έχει για το περιβάλλον και την υγεία μας. Οι περισσότεροι συμφωνούμε πως πρέπει να μειώσουμε τη χρήση του. Πώς όμως θα ένιωθα αν ζούσα στη Δυτική Μακεδονία, όπου ο λιγνίτης δίνει δουλειές;

Δεν είναι βέβαια μυστικό ότι όσες δίνει, ίσως άλλες τόσες και παραπάνω παίρνει, αφού ο μαρασμός των άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων έχει οδηγήσει το ποσοστό ανεργίας στην περιοχή στο 28%, ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Μήπως όμως η μείωση στη χρήση του λιγνίτη τώρα, θα έκανε τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα;
Στη νέα μελέτη που μόλις ολοκληρώσαμε ρίξαμε φως στο μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας, ανακαλύπτοντας δυο νέα στοιχεία:

1. Για τη Δυτική Μακεδονία, ο γνωστός δρόμος είναι και ο πιο επικίνδυνος.

Με το υπάρχον πλάνο απόσυρσης λιγνιτικών μονάδων, η περιοχή μες στα επόμενα 15 χρόνια, θα χάσει πάνω από 6128 θέσεις εργασίας και €1,14 δις σε τοπικό εισόδημα. Ακόμα κι αν κατασκευαστούν οι 2 νέες λιγνιτικές μονάδες που σχεδιάζει η ΔΕΗ, θα καλυφθεί μόλις το 30% της απώλειας.
Βλέποντας αυτό το αδιέξοδο, θέσαμε το καίριο δεύτερο ερώτημα: θα μπορούσε η Δυτική Μακεδονία να απεξαρτηθεί από τον λιγνίτη; Ή θα πρέπει να συμφωνήσουμε με τη (σιωπηλή) παραδοχή του κράτους και της ΔΕΗ ότι η μοίρα της περιοχής θα καθορίζεται για πάντα από αυτόν; Εξετάζοντας κοστολογημένα σενάρια επενδύσεων και ανάπτυξης για διαφορετικούς οικονομικούς τομείς της Δυτικής Μακεδονίας, ανακαλύψαμε ότι:

2. Η Δυτική Μακεδονία μπορεί να σταθεί στα δικά της πόδια.

Επενδύοντας σε τομείς όπως οι ΑΠΕ, η εξοικονόμηση ενέργειας, η κροκοπαραγωγή, η δασοπονία, η βιώσιμη διαχείριση απορριμμάτων, ο οικοτουρισμός, και άλλους, η περιοχή μπορεί να αφήσει πίσω της την εποχή του λιγνίτη, καλύπτοντας την απώλεια σε θέσεις εργασίας και τοπικό εισόδημα. Μάλιστα, στο σενάριο ισχυρής ανάπτυξης που εξετάσαμε, η περιοχή μπορεί να κερδίσει 11.600 θέσεις εργασίας και €2,5 δις στα επόμενα 15 χρόνια με επενδύσεις €2,35 δις (όσο δηλαδή θα κοστίσουν οι 2 νέες λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ).

Δικαίωμα σε ένα διαφορετικό μέλλον;
Με δεδομένα αυτά τα νέα στοιχεία, θα στηρίξουμε το δικαίωμα της Δυτικής Μακεδονίας να χτίσει ένα διαφορετικό μέλλον ή θα επιμείνουμε στην αδιέξοδη «μονοκαλλιέργεια» του λιγνίτη; Ως τώρα δυστυχώς, κυβέρνηση και ΔΕΗ δεν φαίνεται να ακούνε καθώς οι προσπάθειές τους επικεντρώνονται στο να «γυρίσουν πίσω τον χρόνο» (σας γράφω λεπτομέρειες παρακάτω).
Όμως, αισθάνομαι πως το σημαντικότερο, σήμερα, είναι ότι έχει ανοίξει ένας γενναίος τοπικός διάλογος για το θέμα, για ένα θέμα σχεδόν ‘τρομακτικό’ για την περιοχή, καθώς αντιπροσωπεύει μια μεγάλη ρήξη με το παρελθόν. Χαίρομαι επίσης που αρκετά τοπικά και εθνικά ΜΜΕ έδειξαν ενδιαφέρον και στη δική μας οπτική.

Εδώ μπορείτε να δείτε τη συζήτησή μας στο kozani.tv και στο Εconews.

Εσείς πιστεύετε πως η Δυτική Μακεδονία πρέπει και μπορεί να αλλάξει μονοπάτι; Θα λάβω με πολύ ενδιαφέρον τις σκέψεις σας στο nick.mantzaris@wwf.gr.
Με εκτίμηση,
Νίκος Μάντζαρης, υπεύθυνος τομέα ενέργειας και κλιματικής αλλαγής WWF Ελλάς

ΥΓ: Περισσότερα για το οικονομικό αδιέξοδο του λιγνίτη:

Οι νέες σχεδιαζόμενες λιγνιτικές μονάδες δεν βγαίνουν οικονομικά (επιβεβαιώνοντας τις μελέτες μας) λόγω του κόστους των δικαιωμάτων ρύπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα «δικαιώματα εκπομπών ρύπων» είναι ένα «πρόστιμο» που επιβάλλεται σε όλες τις βιομηχανίες που ρυπαίνουν, ώστε η τιμή της ενέργειας να περιλαμβάνει και το κόστος για το περιβάλλον. Τι προτείνει τώρα η ΔΕΗ, η κυβέρνηση αλλά και ορισμένοι Έλληνες πολιτικοί για να ξεπεράσουμε αυτό το «εμπόδιο»; Η Ελλάδα να απαλλαγεί από το κόστος των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων! Με ποια λογική; Λόγω του πολύ χαμηλού εθνικού εισοδήματός μας. Με άλλα λόγια: «επειδή είμαστε φτωχοί, αφήστε μας να συνεχίσουμε να ρυπαίνουμε ελεύθερα, να καταστρέφουμε το περιβάλλον και την υγεία μας, και να διαιωνίζουμε τον μονόδρομο του λιγνίτη». Όλα αυτά φαντάζουν ακόμα πιο παράλογα, αν σκεφτεί κανείς ότι δωρεάν δικαιώματα εκπομπών για τη ΔΕΗ σημαίνει λιγότερα δημόσια έσοδα, τα οποία θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν τη μετάβαση στη «μετά τον λιγνίτη» περίοδο, όπως προτείνουμε και στη μελέτη μας. Κι όχι μόνο αυτό. Αν λάβει κανείς υπόψη τα στοιχεία που έχουμε φέρει στο φως τα δυο τελευταία χρόνια, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μπορούν να καλύψουν τις ίδιες ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια με τη νέα λιγνιτική μονάδα «Πτολεμαΐδα V», και μάλιστα με χαμηλότερο σταθμισμένο κόστος ενέργειας.

Νίκος Μάντζαρης, WWF Greece