ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΡΚΑΡΗΣ, Ο ΑΝΑΤΟΜΟΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑΣ

 "Offshore", το νέο αστυνομικό θρίλερ 

του Πέτρου Μάρκαρη

 1

Πώς θα είναι η Ελλάδα μετά την κρίση; Η απάντηση του αστυνόμου Κώστα Χαρίτου, του Τμήματος Ανθρωποκτονιών, δεν είναι και πολύ αισιόδοξη.  Στο νέο του βιβλίο ο Πέτρος Μάρκαρης βάζει τον Κώστα Χαρίτο, ίσως τον πιο γνωστό και αγαπητό αστυνόμο της χώρας,  να αναζητήσει τις σκοτεινές διαδρομές του νέου βρώμικου χρήματος.
Ο Πέτρος Μάρκαρης, μετά την «Τριλογία της Κρίσεως» και το «Τίτλοι τέλους» που κατά κάποιο τρόπο επισφράγιζε την Τριλογία, ξαναβρίσκει τον Χαρίτο σε μια Αθήνα πολύ διαφορετική. Η χώρα έχει αποχαιρετίσει μια για πάντα τα Μνημόνια  κι ένα νέο κόμμα έχει έρθει στην εξουσία, ένα κόμμα που δεν περιλαμβάνει παλαιάς κοπής μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς. Η έξοδος από τα Μνημόνια βρίσκει τους Έλληνες ζαλισμένους κι  εξαντλημένους, αλλά επικρατεί αισιοδοξία. Η νέα κυβέρνηση «των 40άρηδων», ρίχνοντας το βάρος στις επενδύσεις και στην ιδιωτική οικονομία, καταφέρνει να φέρει την πολυπόθητη ανάπτυξη. Και ξαφνικά, εκεί που επικρατούσε η απελπισία και η αγορά είχε «στεγνώσει», το χρήμα αρχίζει να ρέει άφθονο. Οι Έλληνες ξεπερνούν πολύ γρήγορα το πρώτο σοκ και επιστρέφουν στις παλιές καλές συνήθειες, με ταχύτητα μεγαλύτερη  από όση θα περίμενε ο αστυνόμος.

Ο Κώστας Χαρίτος δεν σταματά να σχολιάζει, με τον τόσο ιδιαίτερο τρόπο του, τα όσα συμβαίνουν γύρω του, καθώς διαπιστώνει ότι ουσιαστικά τίποτε δεν έχει αλλάξει, οι συμπολίτες του δεν φαίνεται να έχουν πάρει το μάθημά τους. Την ίδια στιγμή, η πάντα αγχωμένη  Αδριανή ανησυχεί ότι όλα θα πάνε τόσο στραβά που οι Έλληνες θα αρχίσουν να νοσταλγούν τα χρόνια της κρίσης. Ο φόνος ενός υψηλόβαθμου στελέχους του ΕΟΤ, ενός εφοπλιστή και ενός δημοσιογράφου θα κάνουν τον Χαρίτο να αρχίσει να ψάχνει, σε έναν σκοτεινό λαβύρινθο, τις μπερδεμένες διαδρομές που ακολουθεί το νέο χρήμα που κυλάει στη χώρα, επειδή υποψιάζεται ότι εκεί βρίσκονται κρυμμένες οι απαντήσεις.
Το «Offshore» είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα στο οποίο μικρή σημασία έχει ποιος ακριβώς είναι ο δολοφόνος. Ο αστυνόμος Χαρίτος, που δεν ησυχάζει ποτέ και δεν πείθεται από τις ομολογίες των ανακρίσεων, εστιάζει την ερευνά του στα χρήματα. «Από πού έρχονται τα λεφτά;» αναρωτιέται.  Για τον Χαρίτο, το σύγχρονο έγκλημα είναι οικονομικό. Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος ο Μάρκαρης  σε παλαιότερη συνέντευξή του στη Μικέλα Χαρτουλάρη: «Οι σημερινοί εγκληματίες δεν είναι πιστολέρο. Κάθονται στα γραφεία τους με κοστούμια και τρώνε σε ακριβά εστιατόρια. Η γλώσσα που μιλούν δεν διαφοροποιείται σε τίποτα από εκείνη των νόμιμων επιχειρηματιών. Μόνο η δραστηριότητά τους είναι παράνομη. Αλλά και πάλι, τα όρια μεταξύ της νόμιμης και της παράνομης απόκτησης χρημάτων είναι ασαφή, αφού χρήματα που κερδίζονται παράνομα επενδύονται νόμιμα, οπότε η ανακύκλωση θολώνει τα νερά».
Ο πολύ αγαπητός στο αναγνωστικό κοινό συγγραφέας, πάντα πιστός στον ήρωά του, ίσως τον πιο γνωστό αστυνομικό ήρωα μετά τον περίφημο Μπέκα του Γιάννη Μαρή, γράφει για την Ελλάδα του σήμερα, στήνοντας, για άλλη μια φορά,  έναν μεγεθυντικό καθρέφτη μπροστά στην ελληνική κοινωνία για να καταδείξει όλα τα προβλήματα, τις παθογένειες και τα αδιέξοδα που ξεκινούν από τους ίδιους τους πολίτες. Ο αστυνόμος Χαρίτος είναι ο ήρωας που αγαπάμε γιατί έχει την τιμιότητα, την καθαρή ματιά και τον κοινό νου που τόσο πολύ μας έχουν λείψει.

Πηγή: Νέο βιβλίο από τον Πέτρο Μάρκαρη -Μια Offshore για τον αστυνόμο Χαρίτο | iefimerida.gr http://www.iefimerida.gr/

 *****************************

2

Πέτρος Μάρκαρης «Αντί να ελπίζουμε στο μέλλον νοσταλγούμε το παρελθόν» (Συνέντευξη στον Γ.Ν. Μπασκόζο)

ΠΗΓΗ: Ο Αναγνώστης, 10/07/2016

Ο Πέτρος Μάρκαρης με το νέο του μυθιστόρημα « Offshore» (εκδόσεις Γαβριηλίδης) μας πάει στο μέλλον, προσφέροντας ένα νέο βήμα στην αστυνομική λογοτεχνία. Ένα νέο κόμμα διαχειριστών της εξουσίας έχει αποκαθάρει το παλιό σύστημα και έχει προσελκύσει επενδυτικό χρήμα στην χώρα μας. Οι κάτοικοι της χώρας ζουν μια νέα περίοδο ευδαιμονίας.  Τρεις θάνατοι όμως, κυρίως,  από το εφοπλιστικό περιβάλλον θα βάλλουν ψύλλους στα αυτιά του αστυνόμου Χαρίτου που θα αναζητήσει τους δολοφόνους αλλά και τι κρύβεται πίσω από τον πακτωλό χρημάτων που έρχονται αδιαφανώς στην Ελλάδα για να στηρίξουν την ανάκαμψη. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που διαφέρει από την προηγούμενη τετραλογία της κρίσης, πιο ώριμο, πιο στοχαστικό χωρίς να χάνει το σασπένς και το ρυθμό του αστυνομικού μυθιστορήματος. Πρωταγωνιστεί φυσικά ο ήρεμος και σκεπτικιστής αστυνόμος Χαρίτος.
Ο Πέτρος Μάρκαρης συμφωνεί ότι πρόκειται για ένα διαφορετικό μυθιστόρημα και μας επισημαίνει : «Έγραψα 4 μυθιστορήματα που αφορούσαν  τα αίτια της κρίσης αλλά περιείχαν και μια ματιά πάνω στους Έλληνες . Παρατηρούσα, μέσω της οικογένειας του ήρωα μου αστυνόμου Χαρίτου, πώς από μυθιστόρημα σε μυθιστόρημα η κρίση επιδείνωνε την καθημερινότητα των Ελλήνων  και πώς αντιδρούσαν σε αυτήν. Αποφάσισα, λοιπόν, να κάνω μια ανατροπή. Επειδή  είμαι βουτηγμένος  μέσα σε ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα αλλά και τον κόσμο όλο  σκέφτηκα να κάνω , όπως είχα κάνει και στο «Ψωμί,παιδεία, ελευθερία», μια υπόθεση εργασίας:  Τι θα γινόταν αν αύριο το πρωί το χρήμα άρχιζε να ρέει στη χώρα μας;».
Ο Πέτρος Μάρκαρης τονίζει ότι δύο πράγματα τον καθοδηγούσαν στη διάρκεια της γραφής: «Το βασικό ερώτημα του μυθιστορήματος δεν είναι «ποιος σκοτώνει» αλλά το «από πού έρχονται τα λεφτά;». Το δεύτερο που ανακάλυψα κατά τη γραφή είναι η αδιαφάνεια του χρήματος. Παλιότερα ξέραμε πώς δημιουργούνταν τα χρήματα, μέσω της παραγωγής, γνωρίζαμε αυτό που οι μαρξιστές ονόμαζαν υπεραξία, ξέραμε ποιος και πώς το εκμεταλλευόταν. Σήμερα υπάρχει ένα σύστημα απόλυτης αδιαφάνειας και δεν μιλάω μόνον για το μαύρο χρήμα».  Του επισημαίνω ότι το χρήμα είναι άυλο πια και υπογραμμίζει ότι, ίσως, ζούμε μια δικτατορία του άυλου χρήματος. «Το βάρος, λεέι, έχει πάψει πια να πέφτει στο παραγωγικό χρήμα και αυτό το κάνει πιο αδιαφανές. Οι απλοί άνθρωποι προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τι γίνεται πίσω από αυτό , αλλά ακόμα κι αν ανακαλύψουμε κάποιο σκάνδαλο, όπως τα panama papers, το χρήμα θα εξακολουθήσει να είναι αδιαφανές».
Μαθαίνουμε τελικά από την κρίση; Μου εξομολογείται ότι στο μυθιστόρημα υπάρχει κάτι που τον βασανίζει χρόνια: «Στη δεκαετία 50 και 60 που τις έζησα οι άνθρωποι στην Ελλάδα ήταν φτωχότεροι από ότι σήμερα, μη γελιόμαστε. Είχαν όμως μια ματιά προς το μέλλον, έλπιζαν σε ένα καλύτερο αύριο. Σήμερα οι άνθρωποι δεν βλέπουν στο μέλλον αλλά στο παρελθόν. Προσδοκούν το πώς θα ξαναγίνουμε όπως ήμασταν. Είναι για μένα τεράστιο πρόβλημα και όχι μόνον οικονομικό. Οι ήρωες μου, όπως και οι έλληνες σήμερα που γνώρισαν μια κάποια, έστω επίπλαστη ευημερία, νοσταλγούν αυτήν την ευημερία. Ο Έλληνας του 50 ζούσε με την προσμονή του αύριο ενώ ο σημερινός με τη νοσταλγία του χθες. Τεράστια διαφορά”.
Τον ρωτάω για τον λαϊκισμό.  Είναι κατηγορηματικός. «Ο λαϊκισμός εξελίσσεται παγκοσμίως σε ένα τέρας, όχι μόνον στη χώρα μας. Είχα γράψει κάποτε ότι ο ελληνικός λαός ήταν φτωχός αλλά με πολύ υψηλό επίπεδο πολιτισμού. Το είχα ονομάσει «πολιτισμό της φτώχειας» γιατί τότε η φτώχεια είχε ένα πολιτιστικό επίπεδο. Και δεν εννοώ τις τέχνες και τα καλλιτεχνικά γεγονότα.  Ο μέσος Έλληνας κι όταν πήγαινε να ακούσει τα ρεμπέτικα είχε ένα επίπεδο πολιτισμού. Σήμερα δεν υπάρχει αυτό πια. Δεν υπάρχει και στον υπόλοιπο κόσμο. Δεν είμαστε οι μοναδικοί σε αυτό. Σε όλο τον κόσμο κάτι πάει στραβά και εμείς ακολουθούμε».
Τον ρωτάω πώς εννοεί το σύστημα πολιτισμού. «Εννοώ ένα σύστημα αξιών που σήμερα δεν υπάρχει. O λαϊκισμός έχει την γενεσιουργό  αιτία του στην κατάρρευση  των αξιών του δυτικού πολιτισμού, όπως τις ξέραμε μέχρι πρότινος.   Έχω πει ότι ο πολιτισμός είναι ένα κύριο πιάτο που όμως οι πολιτικοί τον σερβίρουν ως επιδόρπιο. Η υποχώρηση των πολιτιστικών αξιών ενισχύει πάρα πολύ την ανάπτυξη του λαϊκισμού και το πληρώνουν όλες οι χώρες, και οι βόρειες και οι νότιες, καθώς αυτός απλώνεται σα λαίλαπα με καταστροφικές επιπτώσεις».
Αναρωτιέμαι αν θα  βγούμε εύκολα και πότε από αυτή την κατάσταση.  «Θα μας πάρει πολύ χρόνο”, λέει, “ γιατί το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι πρωτίστως  σύστημα ισορροπιών. Σε μας έπαψαν τα βασικά πολιτικά κόμματα να πείθουν και αναδύονται αντι-συστημικά κόμματα , τα οποία γοητεύουν τον κόσμο, μιας και ο κόσμος έχει απογοητευθεί και παραιτηθεί από το να ελπίζει στο σύστημα. Είναι πρόβλημα που δεν θα τελειώσει αύριο. Το ίδιο βλέπω στη Γερμανία όπου οι χριστιανοδημοκράτες  και οι σοσιαλδημοκράτες πέφτουν διψήφια νούμερα από τα ποσοστά τους ενώ ανεβαίνει το αντισυστημικό AFD, στην Ιταλία  προηγείται το κίνημα των 5 αστέρων κ.τ.λ. Γι αυτό και δεν είμαι αισιόδοξος”.
Σημειώνω ότι στο «Offshore» με εντυπωσίασε το τέλος του, καθώς διαφέρει από το τέλος ενός κλασικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Το επιβεβαιώνει: «Ναι, είναι μυθιστόρημα που ξεκινάει ανάλαφρα και τελειώνει πικρά».
Θα μπορούσε κάποιος να το χαρακτηρίσει μυθιστόρημα φαντασίας αλλά δεν είναι καθώς το μέλλον στο οποίο παραπέμπει είναι φτιαγμένο από τα υλικά του πρόσφατου παρελθόντος. Ο Μάρκαρης δικαιώνει τον πολιτικό του χαρακτήρα, την ικανότητά στην αστυνομική ίντριγκα, την απλή όσο και σπουδαία χαρακτηριολογία των ηρώων του δίνοντας ,ίσως, το πιο ώριμο, δείγμα της δουλειάς του.