gerontakos: ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΜΑΣ

Σάββατο, Φεβρουαρίου 08, 2014

ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΜΑΣ

Ντάνιελ Κέλμαν: Τα μίντια είναι σχεδόν σαν θρησκεία σήμερα

ΟΛΓΑ ΣΕΛΛΑ

Η πλειονότητα των ανθρώπων δεν έχει διαβρωθεί από τη διαφθορά και την απατεωνιά, λέει ο Γερμανός συγγραφέας Ντάνιελ Κέλμαν.

Είχε πάντα «baby face» ο Γερμανός συγγραφέας Ντάνιελ Κέλμαν. Και σήμερα, στα 39 του, μοιάζει πολύ νεότερος. Ευδιάθετος μπήκε στο εστιατόριο, συνοδευόμενος από τον μεταφραστή των βιβλίων του Κώστα Κοσμά, που ανέλαβε το βάρος της διερμηνείας. Αντιμετώπισε τη συνομιλία μας εξαρχής με υπευθυνότητα επαγγελματία, δεν ζήτησε ούτε μία στιγμή να διακόψουμε για να φάει με την ησυχία του και απαντούσε άμεσα σε όλες τις ερωτήσεις. Επισήμανε ένα μόνο θέμα το οποίο μάλλον τον έφερνε σε δύσκολη θέση: ότι όλοι οι Ελληνες δημοσιογράφοι τον ρωτούν για τη σχέση της Γερμανίας με την Ελλάδα το τελευταίο διάστημα. Και ο ίδιος έδειχνε ότι ένιωθε πολύ άβολα να βρίσκεται στη μέση αυτής της αντιπαράθεσης, παρότι θεωρεί ότι οι λογοτέχνες έχουν άποψη αλλά δεν είναι πάντα έγκυρη. Ετσι, η συζήτηση ξεκίνησε από τα «εύκολα» για τον Ντάνιελ Κέλμαν, τη διαδικασία της γραφής δηλαδή...

– Ξεκινήσατε να γράφετε στα 22 σας. Ξυπνήσατε ένα πρωί και είπατε ότι θα γίνετε συγγραφέας;

– Ετυχε, γιατί αυτό που ήθελα ήταν οπωσδήποτε να γράψω. Το πρώτο μου βιβλίο δεν το σχεδίασα για μυθιστόρημα. Αρχισα να το γράφω, αλλά διαπίστωσα ότι γίνεται διαρκώς μεγαλύτερο και κατέληξε να γίνει το πρώτο μου μυθιστόρημα.

– Είχατε όμως επιτυχία. Αρα είπατε κάποια στιγμή ότι αυτό θα είναι το επάγγελμά μου γιατί μπορώ να βγάζω και χρήματα;

Σ’ αυτή την ερώτηση, στην οποία ενδεχομένως άλλοι συγγραφείς θα προέτασσαν την αξία της τέχνης, ο Κέλμαν, με πολύ ειλικρίνεια απάντησε ευθέως: «Ακριβώς έτσι έγινε. Οταν είδα ότι είχα επιτυχία, σκέφτηκα ότι αυτό θα ήταν η δουλειά μου». Ομως, αυτό θα το έκανε και χωρίς να υπήρχε η επιτυχία. «Γιατί, πώς την ορίζεις την επιτυχία; Επιτυχία είναι να βλέπεις ότι τα έργα σου τυπώνονται. Αργότερα έγραψα το “Εγώ και ο Καμίνσκι” που ήταν πολύ επιτυχημένο και είπα ότι αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία. Μετά όμως ήρθε το “Η μέτρηση του κόσμου” που ήταν ακόμα πιο επιτυχημένο, άρα πρέπει να ορίσεις τι πάει να πει επιτυχία. Γιατί στη Γερμανία το να ζεις από τη δουλειά του συγγραφέα είναι κάτι πολύ φυσικό. Γράφω βιβλία, κάνω παρουσιάσεις και στη Γερμανία πληρώνονται οι συγγραφείς στις παρουσιάσεις, γράφω άρθρα σε εφημερίδες και είναι ένα ικανοποιητικό εισόδημα. Δεν είναι καμιά δραματική απόφαση».

– Μήπως αυτή η επιτυχία λειτούργησε αυτοπαγιδευτικά; Δηλαδή ξεκινώντας το επόμενο βιβλίο σας σκέφτεστε πώς θα ξεπεράσετε την επιτυχία του προηγούμενου; Εστω και ασυνείδητα...

– Δεν αισθάνομαι ότι με περιορίζει αυτό, ίσα ίσα το αισθάνομαι απελευθερωτικά γιατί μου δίνει τη δυνατότητα να γράψω κάθε φορά κάτι διαφορετικό. Μετά τη «Μέτρηση του κόσμου» έγραψα τη «Φήμη» που ήταν εντελώς διαφορετικό βιβλίο. Οχι, η επιτυχία μου δίνει ελευθερία και όχι περιορισμό.

Προσωπικό στοίχημα

– Εχετε γράψει βιβλία που εκτυλίσσονται στο σήμερα, όπως το καινούργιο, το «F», και βιβλία που η δράση τους εντάσσεται σε άλλη χρονική στιγμή. Είναι πιο εύκολο ή πιο δύσκολο να γράφεται αντλώντας έμπνευση από το τώρα;

– Είναι διαφορετική η δυσκολία για το ένα ή το άλλο. Η κανονική κατάσταση για έναν συγγραφέα πιστεύω ότι είναι να γράφει για το τώρα. Για μένα το πείραμα ήταν να γράψω ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Εβαλα στοίχημα με τον εαυτό μου να γράψω ένα μυθιστόρημα που συνδέεται με τη φτηνή λογοτεχνία αλλά που να είναι απαιτητικό και καλή λογοτεχνία. Γράφοντας για το τώρα, η μεγάλη δυσκολία είναι να καταλάβεις ποιες δυνάμεις καθοδηγούν και καθορίζουν τις ζωές μας, γιατί πολλές από αυτές δεν τις βλέπουμε ή δεν τις κατανοούμε. Και η δυσκολία είναι να σηκώσουμε αυτό το πέπλο και να δούμε πράγματα που δεν φαίνονται, αλλά καθορίζουν τη ζωή μας.

– Μιλήσατε για φτηνή λογοτεχνία. Μπορεί να επιλέξετε τη θεματολογία σας ανάλογα με το τι θέλει το ευρύ κοινό;

– Παίζει φυσικά μεγάλο ρόλο, αλλά δεν επιτρέπεται να το αφήσεις να σε καθορίσει. Το ερώτημα που προκύπτει όταν γράφεις είναι να βρω τι ενδιαφέρει εμένα ως αναγνώστη και ως συγγραφέα και τι ανταποκρίνεται στις δυνατότητές μου. Προτιμώ να βλέπω το κοινό ως ανθρώπους που τους αρέσει να διαβάζουν ό,τι αρέσει και σε μένα και όχι ως πλήθος που το ταΐζεις με ό,τι γυρεύει. Για μένα η απελευθέρωση είναι να μην ανταποκριθώ σ’ αυτό που προσμένει το κοινό.

Ο Φίλιπ Ροθ, η Ρόουλινγκ και το κυνήγι των παπαράτσι

Ο Ντάνιελ Κέλμαν ανήκει στη νεότερη γενιά δημιουργών που πιστεύει ότι δεν είναι δουλειά των συγγραφέων να παρεμβαίνουν διαρκώς στα δημόσια πράγματα. Ο ίδιος λέει πως όταν κάτι γίνεται με μέτρο έχει μεγαλύτερο αποτέλεσμα και μας παραπέμπει σ’ ένα πρόσφατο παράδειγμα: συγγραφείς απ’ όλο τον κόσμο υπέγραψαν ένα κείμενο διαμαρτυρίας κατά των παρακολουθήσεων από τη NSA. «Αυτό ήταν τόσο δραστικό επειδή συμμετείχαν συγγραφείς που δεν βγαίνουν κάθε τόσο να πουν τη γνώμη τους. Δεν είχαν ξοδευτεί», τονίζει ο Ντάνιελ Κέλμαν. Πόσο θεωρεί ότι είναι απαραίτητοι οι διανοούμενοι να παρεμβαίνουν σε ό,τι συμβαίνει στις σύγχρονες κοινωνίες;

«Αν κοιτάξουμε την ιστορία του εικοστού αιώνα θα μας θεραπεύσει από αυτή την ιδεοληψία, διότι δεν έχει υπάρξει κάποια δικτατορία ή ολοκληρωτικό καθεστώς που να μην έχουν βρει τους υμνητές τους ανάμεσα στους διανοούμενους. Και αν αυτό δεν το δούμε και δεν μας διδάξει λίγη περισσότερη ταπεινότητα, τότε δεν μας έχει διδάξει τίποτα η ιστορία», λέει μ’ έναν πολύ ξεκάθαρο τρόπο.

Ο Κέλμαν έχει επίσης μια διαφορετική συμπεριφορά και άποψη και σε ό,τι αφορά την προσωπική του ζωή. Εχει την άποψη ότι πρέπει να περιφρουρεί την προσωπική του ζωή;

«Φυσικά πιστεύω ότι η προσωπική μου ζωή δεν είναι υπόθεση που αφορά τους πάντες, αλλά δεν έχω και κάποια υστερία μ’ αυτό. Δεν κρύβω ότι έχω έναν γιο, αλλά δεν θα δημοσίευα ποτέ τις φωτογραφίες του στον Τύπο».

– Πόσο δύσκολο είναι για τους συγγραφείς της γενιάς σας να προφυλαχθούν από οτιδήποτε σημαίνει lifestyle;

– Δεν είναι πολύ δύσκολο να κρατήσεις μακριά από την κουτσομπολίστικη δημοσιότητα την προσωπική σου ζωή, γιατί τα μέσα που ενδιαφέρονται για τους σοβαρούς συγγραφείς είναι τα σοβαρά μέσα που δεν θα φωτίσουν τη lifestyle πλευρά μας. Δεν νομίζω ότι έχω μεγάλη δυσκολία να διώξω τους παπαράτσι από το σπίτι μου.

Του επισημαίνω ότι παρ’ όλα αυτά υπάρχουν συγγραφείς που χτίζουν έναν μύθο γύρω τους, π.χ. ο Φίλιπ Ροθ ή η Ρόουλινγκ και πολλά μέσα θα ενδιαφέρονταν για μια καθημερινή στιγμή τους. «Η Ρόουλινγκ είναι ίσως μια εξαίρεση, αλλά ακόμα και για συγγραφείς όπως ο Φίλιπ Ροθ το ενδιαφέρον δεν είναι τόσο μεγάλο από τα σκανδαλοθηρικά μέσα, γιατί απλούστατα το κοινό τους δεν γνωρίζει τον Φίλιπ Ροθ».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ