Γίγαντες του χρωστήρα

Βατό, Ζαν Αντουάν (Jean Antoine Watteau, Βαλανσιέν 1684 – Νοζάν-σιρ-Μαρν 1721). Γάλλος ζωγράφος. Η περίφημη σειρά των έργων του Αβρές γιορτές (Fêtes galantes) αποτελεί την τελειότερη έκφραση του λεπτού γαλλικού πνεύματος των αρχών του 18ου αι. Λίγες πληροφορίες υπάρχουν για τη σύντομη ζωή του, που ήταν ολοκληρωτικά αφιερωμένη στη ζωγραφική. Οι πρόσφατες κριτικές έρευνες κατόρθωσαν να χρονολογήσουν κατά προσέγγιση το πλήθος των ελαιογραφιών του και των θαυμάσιων σχεδίων που εκτελούσε μελετώντας τα τοπία εκ του φυσικού. 
Υπάρχουν περισσότερα από τριακόσια έργα του, χωρίς να περιλαμβάνεται σε αυτά η αβέβαιη νεανική του παραγωγή στη Βαλανσιέν και στο Παρίσι, όταν συνεργαζόταν με τον Ζιγιό ως σκηνογράφος. Από τη μετέπειτα εργασία του κοντά στον Κλοντ Οντράν για την εξωτική διακόσμηση του πύργου της Μιέτ (κατεστραμμένου σήμερα) σώζεται μόνο ένα γρήγορο πλαστικό σχέδιο (Βιέννη). Το 1712, ύστερα από μια περίοδο οπότε ζωγράφιζε θέματα της στρατιωτικής ζωής, ο Β. αρχίζει με τους Ζηλιάρηδες να αναπτύσσει το προσωπικό του ύφος και να εκμεταλλεύεται τις αξίες του φωτός μετατρέποντας τα τοπία σε λυρικούς χώρους κατοικημένους από μορφές ελαφρές και λεπτά χρωματισμένες που περιορίζονται όμως ακόμα μέσα σε μια γενική διακοσμητική πλαισίωση του πίνακα. Όταν γνώρισε τον μεγάλο συλλέκτη Κροζά, εγκατέλειψε αυτή την τυποποιημένη έκφραση και άρχισε νέα σειρά έργων σε πιο συγχρονισμένη αντίληψη, με μορφές αυθόρμητες και φυσικές, μέσα σε μια αρμονική αλλά ήρεμη και αληθινή φύση. Τότε δημιούργησε έργα όπως τα Συνομιλία, Αδιάφορος, Μνηστευμένη χωρική, Αγροτικές γιορτές, και η φήμη του μεγάλωσε τόσο ώστε πιεζόμενος από τις απαιτήσεις των πελατών αναγκάστηκε να εμπιστευτεί σε φίλους την κατασκευή αντιγράφων ή παραλλαγών των έργων του. Το αριστούργημα της σειράς των πινάκων με χορευτικές, μουσικές ή ερωτικές συγκεντρώσεις κομψών ευγενών είναι Η επιβίβαση για τα Κύθηρα (Μουσείο Βερολίνου). Η ελαιογραφία παρουσιάστηκε το 1717 στην Ακαδημία και επηρέασε σημαντικά τη ζωγραφική του 18ου αι. Πολλοί τη μιμήθηκαν, όπως και τις πολυάριθμες σπουδές που προαναγγέλλουν τον ποιητικό της χαρακτήρα (Αβρή συγκέντρωση σε ένα πάρκο, Αβρό διάλειμμα κ.ά.).
Η ανάγκη να συμβουλευτεί έναν διάσημο γιατρό, έφερε τον Β. για ένα σύντομο διάστημα στο Λονδίνο. Πέθανε λίγο μετά την επιστροφή του στη Γαλλία. Η πνευματική διαθήκη του είναι ο πίνακας-έμβλημα του καταστήματος Ζερσέν στη γέφυρα της Παναγίας του Παρισιού. Στη μεγάλη αυτή ελαιογραφία (σήμερα στην κρατική Πινακοθήκη του Βερολίνου) απεικονίζεται το κατάστημα ενός εμπόρου ζωγραφικών έργων και με τη γοργή και ζεστή πινελιά του ανοίγει τον δρόμο στη μοντέρνα ζωγραφική. Γενικά, το έργο του Β. στην περίοδο της ωριμότητάς του χαρακτηρίζεται από ένα βαθύ ποιητικό αίσθημα ανάμεικτο με μια ελαφρά μελαγχολική διάθεση που διαποτίζει ακόμα και τις γενικά χαρούμενες Αβρές γιορτές. Η σειρά αυτή (Αβρή συγκέντρωση σε ένα πάρκο, Η κρήνη στον κήπο, Ραντεβού για κυνήγι κ.ά.) αποτελεί ένα πολύτιμο ντοκουμέντο που απεικονίζει τα ήθη ενός κόσμου βυθισμένου στην κενότητα, στη μετριότητα και στην ελευθεριότητα, με εμφανή τα σημάδια της φθοράς.

Πηγή:   ΔΟΜΗ