Η ΑΤΑΚΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Τα ανθρωπάκια

Tου Αλέξη Παπαχελά

Η Καθημερινή, 30/02/2011

Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματά μας είναι το γεγονός ότι ανθρωπάκια, πολύ μικρά ανθρωπάκια βρέθηκαν σε κρίσιμες θέσεις ευθύνης στην ελληνική κοινωνία. Μετριότατοι ακαδημαϊκοί έγιναν πρυτάνεις. Οχι λόγω λαμπρής ακαδημαϊκής καριέρας, αλλά λόγω της υποστήριξης φοιτητικών παρατάξεων, συνδικαλιστών «μονιμάδων» και δημοσίων σχέσεων. Ανθρωποι φοβισμένοι, θέλουν να περάσει η θητεία τους χωρίς μπελάδες, χωρίς αντιπαραθέσεις και, ει δυνατόν, χωρίς να αλλάξει τίποτα στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Μετριότατοι δικηγορίσκοι ή άνθρωποι που δεν είχαν κολλήσει ούτε ένα ένσημο, εκτός από παρουσίες σε φοιτητικά αμφιθέατρα, βρέθηκαν επίσης σε υπουργικές καρέκλες. Το μόνο που τους ένοιαζε ήταν να διορίζουν κανένα δικό τους, να τα έχουν καλά με τους συνδικαλιστές, να μοιράζουν κανένα παραπολιτικό σε καμιά φυλλάδα και να προσεύχονται μην τους τύχει καμιά στραβή.

Τα ανθρωπάκια βρέθηκαν σε ανώτατες θέσεις όμως και στον στρατό και την αστυνομία, στην καρδιά, δηλαδή, του κράτους όπου, θεωρητικά, δεν χωρούν εκπτώσεις. Θυμάμαι ακόμη και ανατριχιάζω έναν ανώτατο αξιωματικό του στρατού που έπαιξε κάποιον ρόλο στα Ιμια να τρέμει και να μου λέει: «Kι εγώ δεν ξέρω πώς έφτασα στη θέση που είχα τότε, αλλά καλά να ’ναι το ΠΑΣΟΚ...». Η ξεφτίλα ήταν τέτοια, που στις προαγωγές δεν είχε σημασία αν ήξερες αγγλικά ή αν είχες σπουδάσει κάτι παραπάνω, αλλά το αν ήσουν του Σκουλαρίκη ή του Γκελεστάθη.

Τα ανθρωπάκια έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Είναι όλοι «καλοί άνθρωποι» και δεν νιώθουν ότι είναι τόσο μικρά σε σχέση με τις προσδοκίες του θεσμού που υπηρετούν. Υποθέτω, είναι σαν να είναι κάποιος ο έκτος από τους επτά νάνους· δεν νιώθει ιδιαίτερα κοντός...

Το άλλο τους χαρακτηριστικό είναι πως όταν έρχονται τα δύσκολα, καταρρέουν. Δεν ξέρουν τι να κάνουν, δεν θέλουν μπελάδες, θέλουν την ησυχία τους. Τους είναι αδύνατον να πάρουν μιαν απόφαση με κόστος, να βρουν το θάρρος και να κάνουν αυτό που απαιτεί η θέση τους. Τα ανθρωπάκια είναι τόσο εθισμένα στην ίντριγκα, στη διαπλοκή και στις δημόσιες σχέσεις, που αδυνατούν να σκεφθούν, έστω και για ένα δευτερόλεπτο, σαν ηγέτες ενός συγκροτημένου κράτους.

Από την άλλη μεριά έχεις τις φωτεινές εξαιρέσεις, τους πολλούς ανώνυμους λεβέντες του χρέους, που κάνουν τη δουλειά, τιμούν τη θέση τους και κρατούν αυτήν τη χώρα όρθια ακόμη. Μπορεί να είναι πιλότοι που πετούν στις πιο αντίξοες συνθήκες, με λίγα λεφτά, πάνω από το Φαρμακονήσι όταν εμφανίζονται προκλητικά τα τουρκικά αεροσκάφη. Μπορεί να είναι πρυτάνεις και καθηγητές σε διάφορα πανεπιστήμια, που τα προστατεύουν από τις μαφίες και τις συμμορίες χωρίς να κάνουν πολλή φασαρία. Μπορεί να είναι ένας αξιωματικός της αστυνομίας που κοιμάται στο γραφείο του, παίρνει 1.300 ευρώ τον μήνα, αλλά προστατεύει την κοινωνία από βαρεμένους, παράφρονες που θέλουν να τα κάψουν όλα αν μπορούν. Μπορεί, τέλος, να είναι ένας ικανός, έντιμος δημόσιος υπάλληλος που κρατάει μια ολόκληρη υπηρεσία, ενώ γύρω του η πλειοψηφία... πλέκει ή παίζει τέτρις και η πολιτική ηγεσία ασχολείται με ρουσφέτια.

Είναι πολλοί οι άνθρωποι που κάνουν τη δουλειά τους, πληρώνονται λίγο και μας επιτρέπουν ακόμη να λέμε ότι υπάρχει κράτος στην Ελλάδα. Το πρόβλημα είναι πώς θα αλλάξουμε οριστικά και αμετάκλητα τους μηχανισμούς και θεσμούς που επιτρέπουν σε «νούμερα», σε ανθρωπάκια, να φτάνουν στην κορυφή διαφόρων θεσμών του δημοσίου βίου. Η αλήθεια είναι πως σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως π. χ. στην αστυνομία ή στον στρατό, σπανίζουν πια τα «νούμερα» και συναντάς όλο και περισσότερο επαγγελματίες με άποψη και θάρρος. Μακάρι να μπορούσαμε να πούμε το ίδιο για τα πανεπιστήμια...