ΜΟΡΦΕΣ: Baruch de Spinoza

Baruch de Spinoza
( 24 Νοεμβρίου 1632-1677)

Γεννήθηκε από άσημη εβραϊκή οικογένεια στο Άμστερνταμ.
Πέρασε τη ζωή του στη Χάγη ασκώντας το ταπεινό
επάγγελμα του λειαντή φακών για ομματογυάλια.
Μόνιμο πρόβλημά του η φτώχεια , που τον εμπόδισε
να μένει σε δικό του σπίτι και τον ανάγκαζε συχνά
να απευθύνεται σε φίλους για να τον συντρέχουν οικονομικά.
Πνεύμα απέραντα μελετηρό , ανέπτυξε ένα σπουδαίο
φιλοσοφικό σύστημα βασισμένο στη μαθηματική σκέψη.
Τα βασικά του συγγράμματα έχουν , όπως η Ηθική ( Ethica ordine
geometrico demonstrata), έχουν τη δομή εγχειριδίου γεωμετρίας
(ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ - ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ-ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ).
Στο μνημειώδες Tractatus theologico-politicus (1670), έργο
που τον έβαλε στο στόχαστρο των θρησκευτικών αρχών,
τα πάντα στον κόσμο ανάγονται σε
ενιαία αρχή και αιτία, η οποία είναι ταυτόχρονα θεός και φύση
( deus sive natura ), ενώ η αρετή είναι φυσιολογική λειτουργία
της ανθρώπινης ύπαρξης και συντελεί στην άφατη γαλήνη
του σοφού πνεύματος και κατευνάζει τα ανθρώπινα πάθη.
Για να φτάσει κανείς στη γνώση της φύσης, δηλαδή του θεού,
πρέπει να προσεγγίσει τη γνώση των αιτιών και των αιτιατών,
που δίνουν σε κάθε πλάσμα , άρα και στον άνθρωπο,
τον ξεχωριστό χαρακτήρα του.
Από αυτή τη φύση μόνο η έκταση και η σκέψη είναι
διακριτές από τον άνθρωπο.
Η πίστη , η λογική και η έλλογη διαίσθηση είναι
οι τρεις τρόποι γνώσης που διαθέτουμε.
Το ανθρώπινο ον έχει λόγο ύπαρξης μόνο
μέσα στην κοινωνία και αυτό επιβάλλει την
αμοιβαία αποδοχή του ενός από τον άλλο.
Όταν η δημόσια ελευθερία περιορίζεται
ή καταπατείται , τότε το δικαίωμα της εξέγερσης
εναντίον των καταπιεστών είναι επιτακτικό
για τους καταπιεζομένους.