O δικός μου Καραγάτσης
Δημήτρης Παναγιωτάτος*Κάποια στιγμή των νεανικών μου χρόνων διάβασα όλη (ή σχεδόν όλη) τη νεοελληνική λογοτεχνία των εκδόσεων της «Εστίας». Την πιο μεγάλη εντύπωση μου έκαναν τα βιβλία του Καραγάτση. Οταν ήμουν στη διεύθυνση προγράμματος της ΕΡΤ, σύμβουλος του Βασίλη Βασιλικού, φρόντισα να διασκευαστεί σε τηλεταινία το διήγημά του «Το νερό της βροχής» από την εξαιρετική σκηνοθέτιδα Φρίντα Λιάππα. Φόρος τιμής στον αγαπημένο συγγραφέα.
Για δύο λόγους τον θεωρούσα ξεχωριστό. Πρώτα, επειδή ήξερε να δημιουργεί συναρπαστικές ιστορίες και να τις αφηγείται με την ένταση, το πάθος και την αγωνία ενός θρίλερ.
Κι ύστερα, για τον αισθησιασμό του, την κυριαρχία ενός πανίσχυρου σεξουαλικού ενστίκτου στο οποίο όλοι οι ήρωές του, άντρες και γυναίκες, είναι έτοιμοι να υποκύψουν αδιαφορώντας για το τίμημα. Ερωτισμός συχνά ακραίος, αλλά ελκυστικός και λυτρωτικός μέσα στην υποκριτική μικροαστική ηθική της εποχής του.
Θεωρώ τη «Μεγάλη Χίμαιρα» εξαιρετικό ερωτικό μελόδραμα. Ωμός ρεαλισμός, αλλά και λυρισμός, ακόμα και νεο-ρομαντισμός. Μια μοιραία γυναίκα με τραυματικό παρελθόν ανάμεσα σε δύο άντρες: τον νόμιμο, κατώτερό της πνευματικά, μονότονο και απόντα, και τον απαγορευμένο, τον αδελφό του, γοητευτικό και στο πνευματικό ύψος της. Αυτή η ιστορία θυμίζει χολιγουντιανά νουάρ μελοδράματα μιας Μπέτι Ντέιβις!
Να όμως τώρα, πριν από λίγες μέρες, που ένα άρθρο ουσιαστικά ανώνυμο (η συντάκτρια υπογράφει με το ψευδώνυμο που χρησιμοποιεί ως συγγραφέας) μάς πληροφορεί ότι η πατριαρχία «δεν φύτρωσε μόνη της», θεωρώντας (συν)υπεύθυνη γι’ αυτό... τη «Μεγάλη Χίμαιρα»!
Σ’ αυτή τη χώρα, από τη «Στέλλα» το 1954 (όπου η ηρωίδα, εκτός από τη μαχαιριά του εραστή της, δέχεται πολύ περισσότερες μαχαιριές από τις δεξιές και αριστερές κριτικές, επειδή δεν θέλησε να παντρευτεί!) μέχρι το 2024, οι γυναικοκτονίες εξακολουθούν να είναι στην ημερήσια διάταξη. Μόλις δύο μέρες πριν, ένα αγόρι ξυλοκοπήθηκε άγρια από πατέρα και θείο επειδή δήλωσε ομοφυλόφιλος! Φταίει... «Η Μεγάλη Χίμαιρα» γι’ αυτά ή οι μηχανισμοί που διατηρούν αναλλοίωτες τις κατεστημένες πατριαρχικές δομές και συμπεριφορές;
Τι βολικό να εγκαλείται η τέχνη για όλες τις φρικαλεότητες της ανθρωπότητας που έγιναν πάντα για την εξουσία και το χρήμα! Αυτή είναι η Cancel culture, η νέα υστερία ενάντια στη δυτική κουλτούρα. Άκριτα, ανιστόρητα, φανατισμένα. Γκρεμίστε κλασικούς κι αγαπημένους. Και η πατριαρχία... θα καταρρεύσει! Μετά τον Καραγάτση, ποιος;
Υπάρχουν βέβαια και οι αναγνώστες, και κυρίως οι αναγνώστριες του βιβλίου που το αγάπησαν γιατί αναγνώρισαν στο πρόσωπο της ηρωίδας κάτι από τον εαυτό τους. Ξένη σε ξένη χώρα εκείνη, προσπαθεί μάταια να βρει τη θέση της. Το όνειρό της γίνεται χίμαιρα που θα την πνίξει. Όμως είναι μια γυναίκα που πάλλεται από πόθο για έρωτα και ελευθερία, για αυτοπραγμάτωση και δικαίωση. Πόσες γυναίκες στην Ελλάδα εκείνης της εποχής (και όχι μόνο) δεν θα άκουγαν την κραυγή της;
*Σκηνοθέτης, διευθυντής Film Studies BA, MA New York College, Athens, University of Greenwich, UK
Δημήτρης Παναγιωτάτος
________________________ ΕΝΑ ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΟ ΙΔΙΟ ΘΕΜΑ
Πάει καιρός που το διαδίκτυο έχει μετεξελιχθεί σε ένα πεδίο δημόσιας
διαπόμπευσης, έναν χώρο κρίσης και καταδίκης, που απαιτεί την τιμωρία
ατόμων ή θεσμών για ενέργειες που θεωρούνται προσβλητικές. 
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου