Πέτρος Μάρκαρης: «Κάθε φορά που γίνομαι έξαλλος με ένα κοινωνικό ή πολιτικό ζήτημα,
Στα βιβλιοπωλεία είναι ήδη το νέο του μυθιστόρημα «Η βία της αποτυχίας», ενώ στο μυαλό του σχεδιάζει το επόμενο. Με αφορμή την παρουσία του στο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, συνομιλήσαμε με τον Πέτρο Μάρκαρη για λογοτεχνία, πολιτική και Τεχνητή Νοημοσύνη.
Είναι μακράν ο πιο επιτυχημένος Έλληνας συγγραφέας από τη στιγμή που τα βιβλία του έχουν σπάσει το στενό ελληνικό φράγμα και πωλούνται κατά χιλιάδες στο εξωτερικό.
Ο Πέτρος Μάρκαρης είναι ιδιαίτερα αγαπητός στον κόσμο όχι μόνο λόγω των βιβλίων του, αλλά και εξαιιτίας των απόψεων που δεν διστάζει να εκφέρει δημόσια. Το ίδιο έκανε και στη συνέντευξη που μας παραχώρησε.
Το Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων είχε ως βασική θεματική το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης. Επομένως, σας ρωτώ ευθέως: προς τα πού πάει η Ευρώπη στις μέρες μας;
Αυτή τη στιγμή είναι χαμένη στο υπερπέραν. Ολες οι φιλίες και οι σχέσεις μεταξύ κρατών περνούν τέτοιες φάσεις, το θέμα είναι να το συνειδητοποιείς το πρόβλημα και να ψάχνεις διεξόδους σε συνεργασία με τις άλλες χώρες. Όταν το αγνοείς το πρόβλημα και δημιουργείς στον κόσμο στην ψευδαίσθηση ότι όλα πάνε καλά και ότι όλα θα τα λύσουμε, αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι κακοί να γίνονται καλοί λόγω απελπισίας.
Μιλάτε για τους ακροδεξιούς και τους λαϊκιστές.
Ναι, ακριβώς! Όσοι ψηφίζουν αυτές τις δυνάμεις δεν είναι ακροδεξιοί. Ψηφίζουν από απελπισία και το πρώτο πράγμα που διώχνει η απελπισία είναι το καθαρό μυαλό. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχει απέναντι ένα σύστημα που δεν θέλει να καταλάβει.
Πολλοί κάνουν λόγο για εμβάθυνση της Ευρώπης και περαιτέρω ενοποίηση. Μήπως όμως οι Βρυξέλλες αποτελούν το κέντρο ενός γραφειοκρατικού μηχανισμού;
Για ποια εμβάθυνση μιλάμε; Αυτά δεν συμβαίνουν μόνο με προθέσεις. Σε τι θα καταλήξουμε στο τέλος; Σε έναν Τραμπ! Άρα, να περιμένουμε πως θα κυβερνήσει τον κόσμο ο Τραμπ ή ο Μπάιντεν; Το ίδιο πρόβλημα που έχουμε εμείς οι Ευρωπαίοι το έχουν και οι Αμερικανοί. Τώρα βλέπουν ότι ο Μπάιντεν δεν τραβάει. Καλά, τόσο καιρό δεν το έβλεπαν; Όλες οι κινήσεις που γίνονται σε Ευρώπη και ΗΠΑ είναι της τελευταίας στιγμής, προ πανικού. «ΠΠ» που λέω εγώ. Μια κίνηση που βλέπει τον κίνδυνο να δημιουργείται και προσπαθεί να χτίσει ένα σύστημα άμυνας απέναντί του δεν υπάρχει. Λυπάμαι, αλλά αυτή είναι η αλήθεια.
Αυτό το είδαμε και στην οικονομική κρίση και στο μεταναστευτικό και στην Ουκρανία.
Ναι, παντού. Εκ των υστέρων όλα.
Για τις γαλλικές εκλογές τι βλέπετε; Υπάρχει κίνδυνος να έχουμε μια ακροδεξιά κυβέρνηση κόντρα στον Μακρόν;
Όπως δείχνουν αυτή τη στιγμή τα πράγματα η άκρα δεξιά να έρθει πρώτο κόμμα και θα κάνει κυβέρνηση. Δεν βλέπω ούτε τη συσπείρωση της αριστεράς ούτε τα κόμματα του κέντρου να μπορούν να αναχαιτίσουν τους ακροδεξιούς. Αυτό σημαίνει πως θα υπάρξει σύγκρουση μεταξύ Μακρόν και κυβέρνησης που δεν μπορώ να ξέρω τι αποτέλεσμα θα έχει στη Γαλλία, αλλά και στις άλλες χώρες. Είναι ένα ανοιχτό ζήτημα τούτη τη στιγμή. Πού θα πάει το πράγμα; Επίσης, δεν ξέρω πώς το αποτελέσμα των πρώτων εκλογών θα επηρεάσει τις δεύτερες.
Η επέλαση της ακροδεξιάς είναι αποτέλεσμα της κατάρρευσης της αριστεράς. Είναι τεράστια χτύπημα για την Ευρώπη αυτή η κατάρρευση.
Υπάρχει ανάχωμα για όλα αυτά; Οι δημοκράτες πολίτες τι πρέπει να κάνουν;
Η επέλαση της ακροδεξιάς είναι αποτέλεσμα της κατάρρευσης της αριστεράς. Είναι τεράστια χτύπημα για την Ευρώπη αυτή η κατάρρευση. Κανείς δεν θέλει να το καταλάβει. Νομίζουν κάποιοι πως αυτό το μπάλωμα μπορεί να το καλύψει με φόδρες. Δεν μπαλώνεται. Είναι τεράστια η ευθύνη της αριστεράς γι’ αυτό που βλέπουμε σήμερα μπροστά μας. Δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια. Μακάρι να ήταν μόνο η Ελλάδα το θέμα με την αριστερά. Ας δούμε τι γίνεται στην Ιταλία και τη Γαλλία. Νομίζει κανείς πως όλα αυτά γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη; Ενώ θα έπρεπε να υπάρχει πρόγραμμα και κοινές δράσεις, δεν υπάρχει τίποτα.
Είναι παράδοξο ένας ψηφοφόρος της αριστεράς να καταλήγει να ψηφίζει ακροδεξιά;
Ένα από τα μεγάλα προβλήματα της αριστεράς, ειδικά από το ‘90 και μετά, είναι ότι εκ της φύσεώς της είναι αντισυστημική, ενάντια στο σύστημα. Από το ‘90 και μετά εντάχθηκε στο σύστημα. Αυτό ουσιαστικά που δεν κατάλαβε η αριστερά είναι ότι όταν μπαίνεις στο σύστημα αυτό σου επιβάλλει τους κανόνες του.
Αυτό που συνέβη με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Όλοι το έπαθαν. Αυτό δεν συνέβη και στην Ιταλία; Τι γίνεται, λοιπόν; Τα αριστερά κόμματα παύουν να αισθάνοται αντισυστημικά και όλες οι δυνάμεις μέσα στην κοινωνία που είναι εξοργισμένες με το σύστημα πάνε και ψηφίζουν την ακροδεξιά πιστεύοντας πως αυτοί είναι οι μόνοι πλέον αντισυστημικοί. Επαναλαμβάνω: οι ψηφοφόροι που ψηφίζουν αυτά τα κόμματα δεν είναι ακροδεξιοί.
Το χάσμα μεταξύ βορρά και νότου στην Ευρώπη εξακολουθεί να υπάρχει στις μέρες μας;
Το χάσμα μικραίνει, αλλά με τη λογική που λέω εγώ για την Ελλάδα. Κάποτε είπα στους Γερμανούς πως όταν ήρθα και εγκαταστάθηκα στην Ελλάδα, αυτή μπήκε στην ΕΟΚ. Ολοι έλεγαν τότε «καλά, εμείς θα γίνουμε Ευρωπαίοι;». Λοιπόν, οι Έλληνες γίναμε Ευρωπαίοι όχι γιατί εμείς ανεβήκαμε, αλλά γιατί οι άλλοι κατέβηκαν. Δεν υπάρχει άνοδος επιπέδου, αλλά κάθοδος. Εδώ είναι το μεγάλο πρόβλημα.
Η έλλειψη σημαντικών ηγετών επηρεάζει την κατάσταση όπως την περιγράφετε;
Επηρεάζει πολύ! Όλοι στην Ευρώπη έχουμε κοινοβουλευτικά συστήματα στις χώρες μας. Ωστόσο, αυτά τα συστήματα στερούνται ηγετών με πολιτική σκέψη και συγκρότηση. Λείπουν επίσης εκείνοι οι βουλευτές που ξέρουν να σκέφτονται πολιτικά.
Λέγατε πριν για τον Μπάιντεν και τον Τραμπ. Ακόμη και στις ΗΠΑ υπάρχει έλλειψη ηγετών με αποτέλεσμα οι ψηφοφόροι να πρέπει να επιλέξουν μεταξύ αυτών των δύο.
Τόσο καιρό ήξεραν το πρόβλημα με τον Μπάιντεν. Έκαναν κάτι; Όχι! Ο σχεδιασμός στην πολιτική και η συγκρότηση μιας σκέψης έχουν δώσει τη θέση τους στον πανικό. Με τον πανικό δεν λύνονται τα προβλήματα. Τώρα σκέφτονται να αντικαταστήσουν τον Μπάιντεν. Βγήκε ο Ομπάμα αγκαλιά μαζί του. Έτσι δεν λύνονται τα θέματα. Χειροκροτήσαμε όταν εξελέγη ο Ομπάμα επειδή ήταν ο πρώτος μαύρος πρόεδρος, αλλά αποδείχθηκε λαπάς.
 |
|
Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στην Αυστρία και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1964. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1965 με το θεατρικό έργο Η ιστορία του Αλή Ρέτζο. Μετέφρασε σημαντικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και συνεργάστηκε με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο σε σενάρια ταινιών (Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού, Το Βλέμμα του Οδυσσέα, Μια Αιωνιότητα και Μια Μέρα, Η Σκόνη του Χρόνου κ.ά.). Το 1995 κυκλοφόρησε το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα Νυχτερινό Δελτίο από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. Έχει εκδώσει διηγήματα, δοκίμια και θεατρικά έργα και έχει τιμηθεί με σημαντικά διεθνή λογοτεχνικά βραβεία για το έργο του. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε είκοσι γλώσσες. |
Από νεαρός είχα μανία να κοιτάζω το γίγνεσθαι της κοινωνίας και στη συνέχεια της πολιτικής. Αυτό ήταν η βάση της συγγραφικής μου δραστηριότητας.
Για να πάμε στα συγγραφικά. Ένα από τα χαρακτηριστικά σας είναι ότι αφουγκράζεστε τα σημεία των καιρών. Τα βιβλία σας έχουν πάντα υψηλό βαθμό επικαιρικότητας.
Από νεαρός είχα μανία να κοιτάζω το γίγνεσθαι της κοινωνίας και στη συνέχεια της πολιτικής. Αυτό ήταν η βάση της συγγραφικής μου δραστηριότητας. Αυτό το ενδιαφέρον μου για τα κοινωνικά και τα πολιτικά ζητήματα είχε ως συνακόλουθο, ιδιαίτερα όταν ωρίμασα, να γίνομαι έξαλλος. Αυτή η εξαλλοσύνη από τα χρόνια της κρίσης και μετά έγινε πολύ έντονη. Κάθε φορά που γίνομαι έξαλλος λέω στον εαυτό μου ότι πρέπει να βρω μια ιστορία να πω. Δεν με ενδιαφέρει, όμως, να πω μια ιστορία αφού το γεγονός έχει ολοκληρωθεί. Με ενδιαφέρει να πω την ιστορία εν τω γίγνεσθαι του γεγονότος. Να δω γιατί συμβαίνει και πού μπορεί να οδηγήσει και γράφοντας να δημιουργήσω στον αναγνώστη τη διάθεση να βάλει ερωτήματα.
Να γιατί τα βιβλία σας μοιάζουν σαν ντοκουμέντα. Τα βλέπεις να αναπτύσσονται μαζί με τα γεγονότα που τα γέννησαν.
Συμφωνώ. Τα περισσότερα βιβλία μου είναι μ’ αυτόν τον τρόπο γραμμένα.
Από την άλλη, υπάρχουν συγγραφείς που πιστεύουν πως χρειάζεται να πάρει κανείς απόσταση από ένα γεγονός για να το αποτυπώσει ορθότερα.
Δεν με ενδιαφέρει εμένα κάτι τέτοιο. Θέλω να γράφω για κάτι που γίνεται τώρα. Δεν θα έγραφα ποτέ μια ιστορία εκ των υστέρων για ένα γεγονός.
Ίσως αυτό να εξηγεί και την επιτυχία των βιβλίων σας. Ο κόσμος βρίσκει κάτι που τον αφορά άμεσα.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου