Ο πρόεδρος της Αμερικής αποφασίζει να διορίσει έναν πολύ καλό επιστήμονα (Henry Fonda)
στη θέση του υπουργού εξωτερικών. Η απόφαση θα εγκριθεί μέσω της
Γερουσίας. Επειδή όμως η αντίπαλη παράταξη, με πρωτεργάτη τον Charles Laughton,
έχει προηγούμενα με τον υποψήφιο θα τον καλέσει σε επιτροπή για να
κρίνει αν είναι κατάλληλος για τη θέση.
Πλουσιότατο καστ στην πολιτική ταινία Advise & Consent του Ότο Πρέμινγκερ, η οποία σε σημεία (λόγω δίκης) φέρνει στο μυαλό την «Ανατομία ενός εγκλήματος». Η ουσία όμως εδώ βρίσκεται στο παρασκήνιο και στα όσα κανονίζονται από πίσω.
Ο νεαρός που θα τοποθετηθεί επικεφαλής της επιτροπής θα είναι της
ιδίας παράταξης του προέδρου αλλά όταν ανακαλύψει κάποια βρώμικη ιστορία
στο παρελθόν του Fonda
δεν θα υποκύψει και δεν θα κάνει πίσω για να περάσει η θέληση του
προέδρου. Κάπου εκεί λες, «κοίτα τους Αμερικανούς, έχουν κότσια». Αλλά
μετά αρχίζουν οι απειλές και τα μυστικά που βρίσκονται καλά κρυμμένα
(κατά το αγγλικό skeletons in the closet) θα αποκαλυφθούν με τραγικές
συνέπειες. Πάει ο ιδεαλισμός, πάνε όλα. Το ειρωνικό τέλος απλά μάς
στέλνει αδιάβαστους σ`αυτή την κορυφαία ταινία.
Τελευταία ταινία του ηλικιωμένου Laughton,
στην οποία όμως όλοι και κανένας δεν είναι πρωταγωνιστές. Και να
ευχαριστήσουμε τον Μπουκάτσα που μας κίνησε την περιέργεια για την εν
λόγω ταινία.
Ζήσης Μπαρτζώκας
«ΘΥΕΛΛΑ ΣΤΗΝ ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝ»: Η ΘΥΕΛΛΑ ΤΟΥ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΥ
Ένας ετοιμοθάνατος πρόεδρος, ένας παράξενος αντιδραστικός παραπαίων γερουσιαστής (Τσαρλς Λότον), ένα τολμηρό γράμμα που λαμβάνει μία σύζυγος, ένα έθνος που πεθαίνει και όλοι το αντιμετωπίζουν διαπλεκόμενοι, απλά το παρακολουθούν κατά το: «Facing a dying nation». Οι θεσμοί κατά το «check and balance» υποτίθεται λειτουργούν κανονικά. Οι συζητήσεις είναι θυελλώδεις, τα επιχειρήματα συνεχή. Πίσω από τις κουρτίνες η ζωή συνεχίζεται: Στον αναπαυτικό καναπέ ο Γουόλτερ Πίτζεον βγάζει το παπούτσι του και δίπλα του η γεματούλα πια πρώην σπουδαία ομορφιά Τζιν Τίρνεϊ του σερβίρει ένα ποτό. Η νύχτα είναι βαθιά και απόκοσμη. Ένας μόνον τα γνωρίζει όλα, ο αντιδραστικός γερουσιαστής (Τσαρλς Λότον) δηλαδή ο σκηνοθέτης δηλαδή ο διακανονιστής δηλαδή το αποστασιοποιημένο μάτι. Οι ψηφίδες μπαίνουν σταδιακά για να ολοκληρώσουν το παζλ. Όλοι περιμένουμε την λύση και στο τέλος κάποιο χέρι βγάζει μία μία τις ψηφίδες για να καταλήξουμε στο κατά την μαθηματική γλώσσα κενό σύνολο: Τίποτα τελικά δεν έγινε. Όλα ήταν μόνο φορμαλιστικά, κουβέντα να γίνεται, να περνάει η ώρα, να καταστρέφονται ψυχές. Από το προσκλητήριο δύο λείπουν, ένας από φυσικά αίτια, ένας από αυτοκτονία. Αυτή, τελικά, είναι η θύελλα του μηδενισμού της πολιτικής, κάτι που το ζούμε ανατριχιαστικά και σήμερα. Δεν έγινε τίποτα, όλα ήταν περαστικά, όλα θα είναι καινούργια. Η ίδια η ταινία ακυρώνεται.
Γιατί μας αφηγήθηκαν αυτή την ιστορία; Γιατί μας ενέπλεξαν; Γιατί μας κορόιδεψαν; Μα απλά για να δούμε πως είναι η πολιτική που τελικά ποτέ δεν σκοράρει, για να δούμε πως είναι μια ταινία που επιχειρεί να μας ακυρώσει. Στο μετά των μακαρθικών διώξεων και πριν οι Κιούμπρικ-Λουμέτ γυρίσουν τις ταινίες τους «Doctor Strangelove» και «fail safe». Εκεί, τουλάχιστον, σε αυτές τις ταινίες οι πρόεδροι αποφάσισαν. Και ποιοι είναι αυτοί οι ανατριχιαστικοί πολυάριθμη γεροδεμένοι άντρες με μαύρα κουστούμια που μπαίνουν στο τέλος μέσα στην αίθουσα, είναι μήπως τα «μαύρα κοράκια» της κηδείας της πολιτικής, οι εντολοδόχοι ενός άτυπου πραξικοπήματος που θα καταργήσει την ειρήνη, οι προστάτες των θεσμών, οι συνοδοί του νέου προέδρου ή ο εφιάλτης που κατέβηκε στην γη; Ακολουθεί μια καθαρά συμβατική κριτική προσέγγιση της «Θύελλας στην Ουάσινγκτον» από τον Αλέξη Δερμεντζόγλου:
ΘΥΕΛΛΑ ΣΤΗΝ ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝ
ADVISE & CONSENT
(Ασπρόμαυρο, ΗΠΑ, 1962, διάρκεια 139′).
Σκηνοθεσία: Ότο Πρέμινγκερ.
Σενάριο: Γουέντελ Μέγιες (από το βιβλίο του Άλεν Ντρούρι).
Παίζουν: Χένρι Φόντα, Τσαρλς Λότον, Ουόλτερ Πίντζεον, Μπέρτζες Μέρεντιθ, Τζιν Τίρνεϊ, Ντον Μάρεϊ, Πίτερ Λόφορντ, Φράνκοτ Τόουν.
Μια ταινία ποταμός του Ότο Πρέμινγκερ για την οποία συμβαίνει το εξής παράξενο. Μπορείς να την κρίνεις με 5 γραμμές μόνο ή να γράψεις και 7.000 λέξεις για αυτήν.
Ένας ετοιμοθάνατος πρόεδρος των ΗΠΑ (προσέξτε τις τρομερές ομοιότητες του με τον Τζον Μπάιντεν) θέλει να διορίσει στα γρήγορα υπουργό εξωτερικών που να συνεχίσει την φιλειρηνική πολιτική του. Η υποψηφιότητα, όμως, πρέπει να περάσει από ειδική επιτροπή της γερουσίας και εκεί αρχίζει η ακρόαση.
Με ένα ημίωρο περίπου στατικό και εισαγωγικό όπου οι αφηγηματικοί ρυθμοί είναι αργοί, ο Πρέμινγκερ βάζει τις ψηφίδες ενός παζλ σε ένα διαχρονικό αριστουργηματικό δράμα που σίγουρα ενόχλησε πολύ το κινηματογραφικό και άλλο κατεστημένο. Οι ρόλοι είναι υποδειγματικοί, από την δωρική λιτότητα του Χένρι Φόντα ως του κουλ ύφος του Τσαρλς Λότον, από την αγωνία του Ντον Μάρεϊ στην ηρεμία του Πίτερ Λόφορντ. Σαφέστατοι υπαινιγμοί για την προεδρία Τζον Κένεντι και δριμεία καταγγελία για τον μακαρθισμό. Ουσιαστικά η ακρόαση του υποψήφιου υπουργού εξωτερικών παραπέμπει άμεσα στις ακροάσεις της επιτροπής Μακάρθι.
Παράλληλα, ανατέμνονται δεικτικά τα παρασκήνια, οι διαβουλεύσεις, οι ίντριγκες, οι συσχετισμοί και οι εκβιασμοί στην πολιτική σκηνή. Δεν υπάρχει ιερό και όσιο, ακόμα και η ιδιωτική ζωή ψάχνεται εξονυχιστικά. Κυνηγιούνται οι προοδευτικές ιδέες αλλά και η προώθηση πολιτικών επιλογών στην πολιτική της ύφεσης. Τα ντεκόρ είναι άψογα. Ο Σαμ Λέβιτ κάνει θαύματα στην ασπρόμαυρη τεφρή φωτογραφία και ο Τζέρι Φίλντινγκ γράφει την ενδεδειγμένη μουσική επένδυση.
Για μένα είναι απορίας άξιο και τραγικό φαινόμενο πώς και γιατί αυτή η μακράν κορυφαία ταινία του Ότο Πρέμινγκερ παραμένει ευρύτερα στην σιωπή. Σου κόβει την ανάσα, είναι καλύτερη από τις «7 Μέρες του Μαΐου» και μαζί με την «Πύλη της Δύσης» του Μάικλ Τσίμινο είναι μακράν η πιο πολιτική ταινία που μας ήρθε από τις ΗΠΑ. Το τελικό συμπέρασμα ότι όλα έγιναν για το τίποτα αποπνέει μια βαθύτατη ανεπάρκεια. Ο Πρέμινγκερ κάνει θαύματα στην σκηνοθεσία, αξιοποιεί ράθυμα μονόπλανα με ξαφνικά κατ στο μοντάζ όποτε τα πλάνα αμερικέν υποδηλώνουν τις διαρκείς ανακοπτόμενες συγκρούσεις. Είδα την ταινία τραγικά καθυστερημένα και της υποκλίνομαι με θαυμασμό για την υψηλή δυναμική της στο σήμερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου