gerontakos

«Έχω πει μερικές φορές στον εαυτό μου ότι αν υπήρχε μία μόνο πινακίδα στην είσοδο κάθε εκκλησίας που να απαγόρευε την είσοδο σε οποιονδήποτε με εισόδημα πάνω από ένα συγκεκριμένο ποσό , θα γινόμουν αμέσως χριστιανή» . Σιμόν Βέιλ, Γαλλίδα φιλόσοφος και πολιτική ακτιβίστρια (1909-1943)

Παρασκευή, Ιουλίου 05, 2019

Το Βελβεντό δε βγάζει μόνο ζουμερά νεκταρίνια

Δέκα ερωτήσεις, περισσότερο αφορμές και σπινθήρες για μια συνομιλία, ανάμεσα σ’ έναν επίμονο αναγνώστη κι ένα πρόσωπο της γραφής. Σήμερα ο Γιάννης Παλαβός, απέναντι σ’ ένα ερωτηματολόγιο που επιχειρεί να ψηλαφίσει, εντός κι εκτός αφηγηματικής επιφάνειας, διαθέσεις, εμμονές, αναγωγές.

● Γράφετε συνεχώς το ίδιο βιβλίο ή στο έργο σας εντοπίζετε τομές και ασυνέχειες;

Επιδιώκω τα βιβλία μου να διαφέρουν μεταξύ τους. Ωστόσο, όσο κι αν προσπαθήσει κανείς, ένα βιβλίο είναι σαν ένα κλάσμα: στον αριθμητή έχει τη γλώσσα, το ύφος και το θέμα, ενώ στον παρονομαστή το πρόσωπο που το γράφει – το βλέμμα και την προσωπικότητά του. Οπως ξέρουμε, την τιμή ενός κλάσματος την ορίζει ο παρονομαστής. Και το πρόσωπο που γράφει παραμένει εν πολλοίς ίδιο.

● Εκτός από τη λογοτεχνία, τι άλλο καθορίζει και φωτίζει το έργο σας;

Πολλά πράγματα: η επαφή με άλλες τέχνες και κυρίως με τον κινηματογράφο, τραγούδια που κουβαλώ από την εφηβεία μου, η οικογένειά μου, φίλοι και γνωστοί, ταξίδια, κουβέντες που φτάνουν τυχαία στ’ αυτιά μου – χίλια δυο.

● Υπάρχει κάποιο βιβλίο που βιαστήκατε να το παραδώσετε στον εκδότη σας και κάποιο άλλο που το απωθείτε, το «φοβάστε» μέχρι σήμερα;

Γράφω λίγο και δημοσιεύω ακόμα λιγότερο. Συνεπώς ό,τι παραδίδω προς δημοσίευση, είτε στον εκδότη μου είτε σε περιοδικά, έχει περάσει από αρκετό κόσκινο και, λίγο-πολύ, νιώθω καλά με την έκδοσή του παρά τα προβλήματα που αναπόφευκτα θα έχει. Τα παραπάνω, βέβαια, δεν ισχύουν για το πρώτο μου βιβλίο: δεν μου αρέσει καθόλου.

● Τρεις τίτλοι βιβλίων που σας σφράγισαν, στο πέρασμα του χρόνου, εντός κι εκτός κειμένου.

«Η στενωπός των υφασμάτων» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, ο «Τόνιο Κρέγκερ» του Τόμας Μαν και το «Ουάινσμπεργκ, Οχάιο» του Σέργουντ Αντερσον.

● Υπάρχουν αρνητικές κριτικές που σας βοήθησαν και θετικές που υπομειδιάσατε;

Υπάρχουν αρνητικές κριτικές, ο συντάκτης των οποίων έχει ανιχνεύσει κάτι που υποψιαζόμουν αλλά απωθούσα, κι αυτό είναι χρήσιμο γιατί την επόμενη φορά θα το σκεφτώ καλύτερα προτού καταφύγω στην ευκολία. Και υπάρχουν και θετικές κριτικές γραμμένες στο πόδι: χαίρεσαι που τις διαβάζεις, δεν είναι να τις παίρνεις πολύ στα σοβαρά.

● Υπάρχει κάποιος παλαιότερος και κάποιος νεότερος Ελληνας συγγραφέας που σας έλκει η γραφή του;

Από την παλαιά μας πεζογραφία αγαπώ ιδιαίτερα τον Μιχαήλ Μητσάκη. Κι απ’ όσους συγγραφείς βρίσκονται κοντά στην ηλικία μου εκτιμώ τον Πάνο Τσίρο.

● Σήμερα υπάρχουν λογοτεχνικές συντροφιές που διαμορφώνουν το πνευματικό κλίμα της εποχής;

Ασφαλώς υπάρχουν λογοτεχνικές συντροφιές που συζητούν, εκδίδουν περιοδικά, πασχίζουν να αρθρώσουν λόγο. Απλώς δεν νομίζω ότι διαμορφώνουν το πνευματικό κλίμα, όπως αμφιβάλλω αν το διαμόρφωναν και οι αντίστοιχες συντροφιές στο παρελθόν. Το πνευματικό κλίμα διαμορφώνεται από πολύ ισχυρότερους παίκτες, ιδίως μεταπολεμικά, μετά την έκρηξη των μέσων επικοινωνίας: η λογοτεχνία αφορά λίγους, και τώρα και μάλλον και πάντα. Και μπορεί να μην πειράζει κιόλας.

● Για ποιον λόγο η παρουσία της ελληνικής λογοτεχνίας, εκτός συνόρων, είναι τόσο νωθρή και αποσπασματική;

Στην Ελλάδα έχει γραφτεί και γράφεται αξιόλογη λογοτεχνία. Το πρόβλημα είναι η έλλειψη μεταφράσεων, που είναι απότοκο της έλλειψης ενδιαφέροντος για τις «μικρές» λογοτεχνίες, δηλαδή τις λογοτεχνίες «μικρών» γλωσσών –γλωσσών με λίγους ομιλητές– και «μικρών» χωρών, δηλαδή χωρών με μειωμένο οικονομικό, πολιτικό και πολιτισμικό διεθνές αποτύπωμα. Η Ελλάδα είναι μια τέτοια χώρα, συνεπώς καλά ελληνικά βιβλία που θα μπορούσαν να σταθούν με αξιώσεις στο εξωτερικό είτε δεν μεταφράζονται είτε αν μεταφραστούν περνούν εν πολλοίς απαρατήρητα, καθώς όχι σπάνια εκδίδονται από μικρούς –πλην τίμιους– εκδότες.

● Η πολιτική συγκυρία, εντός και εκτός της χώρας, αλλά και η γλώσσα και ο τρόπος της ενημέρωσης αγγίζουν το συγγραφικό εργαστήρι σας;

Σ’ αυτόν τον κόσμο ζω, σ’ αυτή τη χώρα και σ’ αυτή τη συγκυρία, άρα υποψιάζομαι πως δεν μένω ανεπηρέαστος ούτε εγώ ούτε, κατ’ επέκταση, ό,τι γράφω. Ομως άμεσα ή προγραμματικά δεν το βλέπω. Ή τουλάχιστον δεν το αντιλαμβάνομαι.

● Σας απασχολεί αν, μεταθανατίως, θα σας θυμούνται μέσα από το έργο σας;

Θα έχω πεθάνει οριστικά και αμετάκλητα (ελπίζω και ανώδυνα), οπότε δεν έχει σημασία. Σημασία έχει να συναντιέται κανείς με αναγνώστες, δηλαδή δυνάμει φίλους, ενόσω βρίσκεται εν ζωή.

*️⃣ Ο Γιάννης Παλαβός γεννήθηκε το 1980 στο Βελβεντό Κοζάνης. Σπούδασε Δημοσιογραφία και Πολιτιστική Διαχείριση. Εγραψε τις συλλογές διηγημάτων «Αληθινή αγάπη και άλλες ιστορίες» (Introbooks 2007), «Αστείο» (Νεφέλη 2012 – Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, Βραβείο Διηγήματος του περιοδικού «Ο Αναγνώστης») και «Το παιδί» (Νεφέλη 2019). Επίσης, έγραψε το σενάριο των κόμικς «Το πτώμα» (Jemma Press 2011) και «Γρα-Γρου» (Ικαρος 2017). Το «Γρα-Γρου» τιμήθηκε με τα Βραβεία Καλύτερου Κόμικς και Σεναρίου στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς. Επιμελήθηκε την επανέκδοση της συλλογής αφηγημάτων του Αθανάσιου Γκράβαλη με τίτλο «Σπασμένες κολώνες» (1930 – επανέκδοση: Νεφέλη 2019) και μετέφρασε Τομπάιας Γουλφ, Ουάλας Στέγκνερ, Ουίλιαμ Φόκνερ κ.ά.