Το «κόλπο γκρόσο» του Ευκλείδη Τσακαλώτου

 

Νικόλ Λειβαδάρη 

Πηγή: tvxs.gr

---

Το «πακέτο Τσίπρα» που ανακοινώθηκε χθες στο Ζάππειο έχει ένα σοβαρό πολιτικό μειονέκτημα – αδικείται από το γεγονός ότι έρχεται σε προεκλογικό χρόνο. Και αδικείται διπλά διότι, ακριβώς για λόγους προεκλογικούς και επικοινωνιακούς, όλη η ανάλυση και η κριτική εστιάζει στα επί μέρους μέτρα και παροχές που περιλαμβάνει και όχι στο πιο ενδιαφέρον και δομικό στοιχείο του - στον πυρήνα και την βάση του όλου προγράμματος. Είναι μια βάση  η οποία στην πράξη σπάει άμεσα, από τον επόμενο κιόλας χρόνο, τον «γύψο» της λιτότητας και των πλεονασμάτων του 3,5% και, δυνητικά, διαμορφώνει συνθήκες ριζικής ανατροπής των οικονομικών και πολιτικών δεδομένων.
Θα μπορούσε να είναι και το… «κόλπο γκρόσο» του Ευκλείδη Τσκαλώτου – στην πραγματικότητα όμως είναι το τελικό στάδιο ενός σχεδιασμού που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2017 με την δημιουργία του cash buffer (του λεγόμενου «μαξιλαριού ασφαλείας») και ολοκληρώνεται τώρα με την σύσταση του ειδικού ταμείου εγγυήσεων προς τους δανειστές.
Το ειδικό αυτό ταμείο αποτελεί και το «κλειδί» του τετραετούς προγράμματος αναδιανομής εισοδήματος που εξήγγειλε χθες ο πρωθυπουργός και η λογική της λειτουργίας του είναι η εξής: Στο ταμείο θα μεταφερθεί μέσα στις επόμενες μέρες ποσό 5,5 δις ευρώ από τα περίπου 40 δις που διαθέτει πλέον το cash buffer, εν είδει εγγυήσεων προς τους δανειστές για την επίτευξη των πρωτογενών πλεονασμάτων του 3,5% που προβλέπει η μεταμνημονιακή συμφωνία έως το 2022. Από αυτά τα 5,5 δις η κυβέρνηση θα μπορεί να αντλεί κάθε χρόνο ποσό αντίστοιχο με το 1% του ΑΕΠ για να καλύπτει τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος στην – θεωρητική - περίπτωση που δεν πιάνεται το, προβλεπόμενο από την συμφωνία, 3,5%.
Κοινώς, πάνω σ’ αυτήν την βάση εγγυήσεων η κυβέρνηση θα μπορεί την επόμενη τριετία να σχεδιάζει προϋπολογισμούς με ετήσιο στόχο πλεονάσματος 2,5% αντί για 3,5%. Και τούτο, με την σειρά του, σημαίνει πως αποδεσμεύεται ετησίως πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος περίπου 1,9 δισ. για μέτρα αναδιανομής του εισοδήματος, φορολογικών ελαφρύνσεων και κοινωνικής στήριξης, ήτοι για την μεγάλη στροφή από το δόγμα της σιδηράς δημοσιονομικής πειθαρχίας στο μοντέλο της μεταμνημονιακής αντιλιτότητας.
Σύμφωνα με το Reuters δεν είναι ακόμη σαφές εάν το σχέδιο Τσίπρα-Τσακαλώτου είναι αποδεκτό από τους δανειστές. Κατά το Bloomberg, εκφράζονται ήδη αντιρρήσεις από την πλευρά του ESM. Σύμφωνα όμως με κυβερνητικές πηγές το πακέτο του Ζαππείου βρίσκεται ήδη σε προωθημένες διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των θεσμών και τα μηνύματα, ειδικά από τις Βρυξέλλες, είναι θετικά.
Εάν επιβεβαιωθεί αυτή η τελευταία εκδοχή, είναι προφανές πως οι κανόνες του παιχνιδιού αλλάζουν άρδην. Σε οικονομικούς όρους, η αποδέσμευση από τα πλεονάσματα του 3,5% σηματοδοτεί ντε φάκτο το πιο μεγάλο, έως τώρα, βήμα για την ανάκτηση της δημοσιονομικής κυριαρχίας της χώρας. Καταργεί την ανάγκη των – «ματωμένων» ή μη – υπερπλεονασμάτων, αφήνει ουσιαστικά πλέον και όχι πενιχρά περιθώρια μεταμνημονιακής ανάταξης, και ανοίγει τον δρόμο στην, εκάστοτε, κυβέρνηση να χαράσσει «ιδιόκτητη» οικονομική πολιτική.
Σε πολιτικούς όρους, καταρρίπτει πλήρως και οριστικά το περίφημο αφήγημα περί άτυπου, τέταρτου Μνημονίου. Εκθέτει επίσης σοβαρά όσους, το καλοκαίρι του 2018, ξιφουλκούσαν κατά της καθαρής εξόδου από το Μνημόνιο και πλειοδοτούσαν υπέρ της πιστοληπτικής γραμμής στήριξης.
Και, επιπροσθέτως, μάλλον θέτει τον Κυριάκο Μητσοτάκη ενώπιον ρητής ανάγκης για άμεση αλλαγή σχεδίου διακυβέρνησης: Εως τώρα, ο οδικός χάρτης που περιέγραφε για την διακυβέρνηση της ΝΔ ήταν να «αγοράσει» για δύο χρόνια ευρωπαϊκή αξιοπιστία μέσω μεταρρυθμίσεων και στην συνέχεια, μετά το 2021, να διαπραγματευτεί με τους εταίρους την μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων του 3,5%. Εάν όμως αποδειχθεί ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει ήδη «αγοράσει» την εν λόγω αξιοπιστία και είναι έτοιμος να την κεφαλαιοποιήσει δύο χρόνια νωρίτερα, τότε το πολιτικό και εκλογικό πρόβλημα για τον πρόεδρο της ΝΔ είναι επίσης εξαιρετικά σοβαρό…