Μορίς Ουτριλό: Ο υπέροχος αλκοολικός ζωγράφος της Μονμάρτρης
Ο Μορίς Ουτριλό (Μορίς Ουτριλό - Βικιπαίδεια
1883 – 1955) γεννήθηκε στην Μονμάρτρη και ήταν γιος της ζωγράφου
Σουζάν Βαλαντόν - Βικιπαίδεια
.
Δεν γνώρισε τον πατέρα του που κατά τα λεγόμενα της μητέρας του ήταν
κάποιος νέος καλλιτέχνης εν ονόματι Boissy, και πήρε το όνομά του από
τον θετό του πατέρα Miguel Utrillo.
Μητέρα και γιος σε μια τρυφερή πόζα
Ο Ουτριλό ήταν αυτοδίδακτος, ωστόσο ζωγράφισε και αποτύπωσε με μοναδικό τρόπο την τοπιογραφία της Μονμάρτρης. Οι πίνακές του μας δίνουν οπτικές πληροφορίες για την περιοχή της Μονμάρτρης τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Δρόμοι, σπίτια, εκκλησίες, πλατείες, όλο το πολεοδομικό στοιχείο σε εικαστικές απεικονίσεις που συντίθενται με ιδιαίτερο χρωματικό τρόπο και υπέροχη ατμόσφαιρα σχεδόν θεατρική.
Η ζωή του Ουτριλό ήταν έντονη από κάθε άποψη. Αλκοολικός και με ψυχικές κρίσεις, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο φουτουριστής Τζίνο Σεβερίνι προς το τέλος της ζωής του «Συναντούσα αρκετά συχνά τον Ουτριλό να κατεβαίνει από το Μουλέν ντε λα Γκαλέτ, κυκλωμένο από πολύ κόσμο να τον κρατά από το μπράτσο· ένας αστυφύλακας που ήθελε να τον οδηγήσει στο τμήμα. Τότε εγώ επενέβαινα λέγοντας ότι τον γνώριζα πολύ καλά, ότι ήταν γείτονάς μου, και με άφηναν να τον πάω σπίτι του». Μάλιστα, το παρατσούκλι του Ουτριλό στα μπιστρώ ήταν «Λιτριλλό» λόγω του αλκοολισμού του παρά τα είκοσι τρία του μόλις χρόνια.
Το αδιέξοδο Γκελμά στο κάτω μέρος του λόφου της Μονμάρτρης ήταν το πρώτο ατελιέ της μητέρας του. Εκεί ζούσε ο Ουτριλό με τη μητέρα του, τον κατά πολύ νεότερό της εραστή, Αντρέ Ιτέρ, και τη γιαγιά του, μητέρα της Βαλαντόν. Οι καβγάδες ήταν συχνοί μεταξύ τους και πολλές φορές οδηγούσαν σε ακρότητες και βίαια ξεσπάσματα. Η επόμενη εγκατάστασή τους ήταν στο ατελιέ στην οδό Κορτό 12 όπου και άρχισε η μεγάλη περίοδος στη ζωή του Ουτριλό.
Η Σουζάν Βαλαντόν λάτρευε τον Ρενουάρ, τον Τουλούζ Λωτρέκ και τον Ντεγκά, ενώ οι αισθητικές αντιλήψεις του Πικάσο δεν την άγγιζαν. Έτσι και ο Ουτριλό και η ζωγραφική του δεν σόκαρε ούτε προκαλούσε, αντίθετα με την τάση που υπήρχε στους κόλπους των καλλιτεχνών την περίοδο εκείνη. Παιδί της οδού Ποτώ, ο Ουτριλό ανήκε στον κοσμάκη, στους ταπεινούς, τους υπαλληλάκους, τους καφετζήδες που ήταν, κατά κάποιον τρόπο, ένα σώμα με το τοπίο. Η τέχνη του ήταν σαν μετάφραση του νοητικού τους πεδίου, γι’ αυτό και οι άνθρωποι του Λόφου υπήρξαν οι πρώτοι που ένιωσαν τη ζωγραφική του.
Το καμπαρέ Lapin Agile αγαπημένο στέκι των Picasso, Modigliani, Apollinaire και Utrillo
Οι συγγραφείς της εποχής όπως ο Απολλιναίρ δεν είχαν δει την καθαρότητα και την απλότητα του έργου του. Κάποιοι καλλιτέχνες όπως ο Βλαμένκ και ο Ντεραίν τον θεωρούσαν έναν αληθινό ζωγράφο, που η μη ακαδημαϊκή ακατέργαστη τέχνη του άγγιζε τις δικές τους αντιλήψεις για την καλλιτεχνική ελευθερία. Εκείνος που κυρίως ενδιαφερόταν για τον Ουτριλό ήταν ο Μοντιλιάνι. Ήταν πραγματικός του φίλος, έπιναν μαζί στα διάφορα μπιστρό ή καθισμένοι στα παγκάκια του μικρού κήπου του Αγίου Πέτρου της Μονμάρτρης. Ο Πικάσο έλεγε σαρκάζοντας πως ο Μοντιλιάνι θα πρέπει να μεθούσε μόνο με την επαφή του με τον Ουτριλό. Η φιλία τους αυτή δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο της αγάπης τους για το ποτό. Ο Μοντιλιάνι θαύμαζε τον Ουτριλό ως καλλιτέχνη, και όσο έζησε στην Μονμάρτρη προσπάθησε να τον προστατεύει επειδή τον παραμελούσαν οι δικοί του και πραγματικά ήταν η μοναδική του βοήθεια για χρόνια.
Ο Ουτριλό ήταν συναισθηματικά δεμένος με τη συγκεκριμένη εκκλησία. Έλεγε ότι: Γεννήθηκα στο Παρίσι στις 25 Δεκεμβρίου 1883 το βράδυ των Χριστουγέννων κοντά στην Notre-Dame de Clignancourt, δεν είναι μια πολύ ωραία και παλιά εκκλησία, αλλά τη ζωγράφισα για τη μητέρα μου. Το έργο έγινε στο στούντιο και οι γραμμές σχεδιάστηκαν με χάρακα που είναι ορατές στους τοίχους της εκκλησίας. Είναι μια φθινοπωρινή σκηνή μέσα σε έναν γκρι ουρανό με ένα δέντρο που τα φύλλα του αρχίζουν να παίρνουν το κόκκινο χρώμα του φθινοπώρου.
Το σπίτι του συνθέτη Εκτόρ Μπερλιόζ στη γωνία των οδών Rue Saint-Vincent και Rue du Mont-Cenis.
Ο συνθέτης έζησε με τη γυναίκα του εκεί από το 1834 μέχρι το 1837. Αργότερα το 1911 ο ζωγράφος Ζωρζ Μπρακ έφτιαξε εκεί το ατελιέ του. Πιθανολογείται ότι ο Ουτριλό ξεκίνησε να το ζωγραφίζει το 1911 ή 1912 και το συνέχισε αργότερα. Η γαλλική σημαία στα δεξιά πρέπει να τοποθετήθηκε το καλοκαίρι του 1914 μετά την έναρξη του πολέμου. Το έργο είναι αρκετά κοντά στον αναλυτικό κυβισμό του Πικάσο και του Μπρακ της ίδιας περιόδου λόγω του γεωμετρικού του σχήματος. Το σπίτι δεν υπάρχει πια κατεδαφίστηκε κατά τη διάρκεια του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και αντικαταστάθηκε από κτήριο με διαμερίσματα.
Το έργο Saint-Pierre de Montmartre (1914)
Η εκκλησία αυτή φιλοτεχνήθηκε πολλές φορές από τον Ουτριλό. Είχε κατασκευαστεί τον 12ο αιώνα και αναπαλαιώθηκε από το 1900 μέχρι το 1905. Είναι πιθανό ο Ουτριλό να χρησιμοποίησε σαν μοντέλο κάποια κάρτα λόγω της καλής συμμετρίας του έργου. Ο Ουτριλό ζωγράφιζε από μνήμης, με τη βοήθεια καρτών της εποχής και μέσα στο ατελιέ, καθώς δεν ήταν υπέρμαχος του εξωτερικού χώρου.
Η ζωγραφική του δεν εντάσσεται σε κανένα εικαστικό ρεύμα της εποχής, χαρακτηρίζεται από μια διάθεση ναΐφ και σκηνογραφική, ωστόσο η αρχική του επιρροή είναι ο ιμπρεσιονισμός και η ζωγραφική του Πισαρό. Ο μη ακαδημαϊκός χαρακτήρας της ζωγραφικής του της προσδίδει μια ελεύθερη σχεδόν αφέλεια που είναι γνήσια και αυθεντική. Η πρώτη περίοδος των έργων του δεν έχει έντονα χρώματα, αλλά κυριαρχεί μία περιορισμένη χρωματική γκάμα με έντονες πινελιές του λευκού. Στη συνέχεια, από το 1919 και μετά, τα χρώματά του γίνονται πιο έντονα επηρεασμένα από τους φοβιστές. Οι χρωματισμοί των έργων του σε αιχμαλωτίζουν με την πρώτη ματιά και ζωντανεύουν τα τοπία με έναν παράξενο και γοητευτικό τρόπο. Ο θεατής έχει την αίσθηση ότι βρίσκεται μέσα σε αυτά τα τοπία και το παρελθόν με το χωροχρόνο εξαφανίζεται. Τα τοπία μιλούν στις αισθήσεις και ταξιδεύουν το μυαλό. Ο Ουτριλό πέθανε το 1955 σe ξενοδοχείο της νότιας Γαλλίας.
Rue du Mont-Cenis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου