Ο «Πολιορκημένος χρόνος» στην Εφημερίδα των Συντακτών
Με αφορμή την έκδοση του μελοποιημένου τους έργου «Πολιορκημένος χρόνος»
ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος και ο συνθέτης Ανδρέας Κατσιγιάννης παραχώρησαν συνέντευξη στους καλούς δημοσιογράφους Δημήτρη Κανελλόπουλο και Μηνά Βιντιάδη για τη σαββατιάτικη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών.
Ο «Πολιορκημένος χρόνος» ένα έργο σπάνιο και αντάξιο της μακράς και γόνιμης πορείας του ποιητή Τίτου Πατρίκιου και του ταλέντου του καταξιωμένου συνθέτη Ανδρέα Κατσιγιάννη κυκλοφορεί από το Ogdoo Music Group και βρίσκεται πλέον στις προθήκες των δισκοπωλείων και επιλεγμένων βιβλιοπωλείων.
Ερμηνεύουν οι εξαιρετικοί και αγαπημένοι ερμηνευτές: Γιάννης Κότσιρας, Γιώργος Περρής, Γιώργος Νταλάρας, Μίλτος Πασχαλίδης, Φοίβος Δεληβοριάς, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας και Απόστολος Μόσιος.
Σας παραθέτουμε αποσπάσματα από αυτή την ενδιαφέρουσα συζήτηση που ξεκίνησε όπως σημειώνουν οι συντάκτες: παίρνοντας αφορμές από τα μελοποιημένα αυτά ποιήματα, ξεκινώντας από την «Πύλη των Λεόντων».
Σήμερα ποια είναι η «Πύλη των Λεόντων», αν τη διαβεί κάποιος τι έχει να περιμένει;
Ό,τι κουβαλάει πίσω του το παρελθόν του, αλλά προσπαθεί να προχωρήσει λίγο παραπέρα, να μη μείνει κολλημένος.
Και οι «Τρεις Πόλεις»; Οι τρεις πόλεις που έπαιξαν ρόλο στη ζωή σας, Ρώμη, Παρίσι και Αθήνα.
Μια πόλη στην οποία δεν έχεις εμπειρίες είναι ένα τουριστικό πέρασμα. Για να παίξει ρόλο κάποια πόλη στη ζωή σου πρέπει να έχεις εμπειρία. Και όχι μόνο ερωτική αλλά και εμπειρία πολιτική, εμπειρία φιλική, εμπειρία υπαρξιακή. Και σε αυτές τις τρεις πόλεις έζησα πολλά πράγματα. Δημιουργία νέων σκέψεων, ανακάλυψη νέων πραγμάτων.
Σχετίζονται ο τόπος, η πολιτική και ο έρωτας;
Ο τόπος πάντα παίζει ρόλο και από εκεί και πέρα είναι και το τι προσλαμβάνεις από την ίδια τη ζωή. Η Ρώμη για μένα είναι η πόλη με τις υψηλότερες αισθητικές και καλλιτεχνικές απολαύσεις. Το Παρίσι είναι η πόλη με τις υψηλότερες πνευματικές απολαύσεις.
Και η Αθήνα;
Η Αθήνα είναι η πόλη με τις υψηλότερες υπαρξιακές εμπειρίες. Εδώ έχω ζήσει τα πιο βαθιά πράγματα της ζωής μου και κυρίως τη γλώσσα. Γιατί είμαι δεμένος με την ελληνική γλώσσα, από την οποία ούτε θέλησα ούτε μπόρεσα να ξεκολλήσω. Εχω γράψει βιβλία στα γαλλικά, στα αγγλικά, αλλά ούτε έναν στίχο. Ο,τι είναι ποίηση βγαίνει από την ελληνική γλώσσα.
Δεν το προσπαθήσατε ποτέ;
Όσες φορές δοκίμασα δεν μου βγήκε. Είναι η γλώσσα με την οποία ταυτίστηκα, με την οποία εκφράστηκα για πρώτη φορά. Δεν υπάρχει άλλη γλώσσα επικοινωνίας. Υπάρχουν γλώσσες έκφρασης. Μπόρεσα να εκφράσω ιδέες και στα γαλλικά και στα αγγλικά, αλλά βαθύτερα πράγματα μόνο με τα ελληνικά.
Οι συνθέτες τα καλά τους έργα τα βγάζουν όταν είναι πιο νέοι. Στην ποίηση ισχύει αυτό;
Είναι ένα πρόβλημα. Συνήθως λέμε ότι τα μεγάλα και δυνατά έργα τα κάνουμε όταν είμαστε πολύ νέοι. Αλλά λειτουργεί και το αντίθετο. Ο Γκέτε λόγου χάριν τον «Βέρθερο» με τον οποίο έγινε διάσημος τον έγραψε νεότατος. Ο «Φάουστ» όμως είναι έργο ωριμότητας. Ο Μπαχ το ίδιο.
Ο Μπετόβεν το ίδιο. Οπότε πολλές φορές η ωριμότητα, το προχώρημα της ηλικίας, δεν σου αφαιρεί δυνάμεις αλλά σου προσθέτει εμπειρία. Και αν αυτή την εμπειρία τη μελετήσεις και τη σκεφτείς, έχει αποτελέσματα. Μου έκανε εντύπωση ο Ρίτσος που στον Αϊ-Στράτη μού έλεγε: «Να παρατηρείς τα πράγματα γιατί η παρατήρηση σε κάνει να ανακαλύπτεις». Τελευταία σε ένα γραπτό της Αλκης Ζέη ο Τσέχοφ λέει το ίδιο πράγμα. «Πόσα μπορείς να παρατηρήσεις»...
Δηλαδή η ποίηση έρχεται απ' έξω και όχι από μέσα;
Είναι ένα πηγαινέλα. Χωρίς εμπειρία από έξω δεν μπορείς να λειτουργείς ποιητικά αλλά και η εμπειρία πρέπει να ενσωματωθεί και να ξαναβγεί. Είναι μια συνεχής κίνηση. Το ίδιο έλεγε και ο Μαγιακόφσκι. «Πρέπει πάντα να έχετε ένα μπλοκάκι και να σημειώνετε». Και τελευταία, τι βλέπω; Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι σε ένα χειρόγραφό του σημείωνε: «Πρέπει κανείς να παρατηρεί, να καταγράφει αυτό που παρατήρησε και μετά να το σκέφτεται».
Έτσι μόνο θα έχουμε αποτέλεσμα;
Όχι αναγκαστικά. Το γράψιμο, όπως και η μουσική, όπως και κάθε τέχνη, είναι ένα στοίχημα.
Είτε το κερδίζεις είτε το χάνεις;
Μία στις δέκα κερδίζεις. Για να μην πω μία στα εκατό. Και σήμερα που βγήκε το σύνολο των ποιημάτων μου και το βλέπω, το 10% να επιζήσει θα είμαι ο ευτυχέστερος άνθρωπος.
Εσείς ξέρατε αν ένα ποίημά σας είναι καλό ή μέτριο;
Όπως μου έλεγε και ο Ρίτσος, αν κάτι δεν το σβήσεις και δεν το γράψεις 20 φορές, δεν σιγουρεύεσαι ότι τελείωσε. Το τέλος είναι και η ολοκλήρωση.
Πώς νιώσατε τώρα που μπήκε μουσική στα ποιήματά σας;
Κυρίως, απόλαυση. Πόσο μπορεί η μουσική να δίνει καινούργιες διαστάσεις.
Είναι η μουσική που περιμένατε; Έπιασε τον παλμό των ποιημάτων;
Καμιά φορά γινόμαστε πολύ εγωιστές και θέλουμε αυτό που θα ακούσουμε να αντιστοιχεί πλήρως με εκείνο που έχουμε φτιάξει στο μυαλό μας. Αλλά ο συνθέτης έχει τη δική του λειτουργία. Μην τα εντάσσουμε όλα στο δικό μας όραμα.
Όταν ένας ποιητής ακούει μελοποιημένο ένα ποίημά του μπορεί να έχει άλλες εικόνες από τότε που το έγραφε;
Αν ένα έργο τέχνης δεν δημιουργεί και νέους συνειρμούς σημαίνει πως δεν είναι σπουδαίο. Γι' αυτό τα μεγάλα έργα επί αιώνες οι άνθρωποι τα ξαναδιαβάζουν και λένε καινούργια πράγματα. Πόσα βιβλία έχουν γραφτεί για την «Ιλιάδα»;
Αν είχε μία και μόνη όψη το έργο, μια πρώτη ερμηνεία του θα το είχε εξαντλήσει. Το ίδιο και με τη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη. Συνεχώς γράφονται καινούργια έργα για τον Σέξπιρ. Τα μεγάλα έργα προσφέρουν χιλιάδες όψεις. Κάθε τόσο ανακαλύπτουμε και μία καινούργια.
Εσείς θυμάστε πολλά ποιήματα, έτσι;
Θεωρώ πολύτιμο θησαυρό να απομνημονεύεις ποιήματα. Διότι έχεις ένα απόθεμα που δεν εξαρτάται από την τεχνολογία.
Είναι εύκολο;
Πολλές φορές μάς φαινόταν δύσκολο γιατί ήταν υποχρεωτικό στο σχολείο. Αλλά αν μας αρέσει κάτι και το διαβάσουμε μία, δύο, τρεις φορές μένει στη μνήμη. Στη Γαλλία, στο εκπαιδευτικό σύστημα είχαν με πιεστικό τρόπο υποχρεωτική απομνημόνευση ποιημάτων. Σε μια μεταρρύθμιση είπαν πως αυτό αποτελεί επιπόλαιη μορφή παιδείας και το κατάργησαν. Υστερα από χρόνια το επανέφεραν γιατί ήταν πραγματικά πολύ χρήσιμο. Εγώ έχω στη μνήμη μου πολλά ποιήματα, ολόκληρα του Καβάφη, του Παλαμά, του Σεφέρη, του Καρυωτάκη...
Ανδρέας Κατσιγιάννης
Από τόσες χιλιάδες ποιήματα του Τίτου Πατρίκιου, πώς καταλήξατε σε αυτά;
Όταν γνωριστήκαμε με τον Τίτο, μου έκανε δώρο μια ποιητική συλλογή που λέγεται «Λυσιτελής Πόθος». Είναι τα ερωτικά. Εκείνο το βράδυ δεν κοιμήθηκα και σημείωνα τα ποιήματα που μου άρεσαν. Σιγά σιγά μου ερχόταν μουσική και άρχισα να φτιάχνω μελωδίες.
Έπειτα από έναν ολόκληρο χρόνο και χωρίς να έχω πει τίποτε, του έφερα ένα cd και του λέω «για άκου κάτι». Ήθελα να δω την αίσθηση.
Μου λέει «ωραία» αλλά όπως ξέρουμε όλοι όσοι τον αγαπάμε, ο Τίτος δεν είναι εκφραστικός γιατί είναι εσωτερικός άνθρωπος. Στην αρχή δεν κατάλαβα αν του αρέσει ή όχι και του έκανα πρακτικές ερωτήσεις, «πειράζει που πήρα αυτό το κομμάτι από το ποίημα και το ένωσα με το άλλο;». «Οχι, κάνε ό,τι θες», μου απάντησε. Αυτό με ξεμπλόκαρε.
Πολύ ωραίες στιγμές στο άλμπουμ, πέραν των τραγουδιών, είναι οι απαγγελίες που κάνει ο κ. Πατρίκιος ενώ εσύ αυτοσχεδιάζεις στο πιάνο...
Ήταν εντελώς αυθόρμητο. Ψάχναμε ηθοποιό να πει τα ποιήματα. Ο Τίτος το ήθελε. Εγώ έβαζα τον ίδιο όμως να μου τα διαβάζει και τον ηχογραφούσα στο κινητό χωρίς να του το λέω. Δεν υπάρχει καλύτερος να διαβάσει Πατρίκιο από τον ίδιο τον Πατρίκιο. Πήγαμε τρεις φορές στο στούντιο κι ενώ αυτός διάβαζε, εγώ έπαιζα ό,τι μου ερχόταν, ένα μοτίβο. Μια αυθόρμητη συνομιλία και συνάντηση. Τα μελοποιημένα ποιήματα πάλι είναι πιο οργανωμένο πλαίσιο. Σαν να είμαι άλλος άνθρωπος.
Επαιζε ρόλο και πώς το έλεγε;
Φυσικά. Παράδειγμα το ποίημα «Αλλο ένα καλοκαίρι». Μου έδωσε αισιοδοξία, οπότε μου ήρθε κατευθείαν ένα αισιόδοξο μοτίβο. Σαν να επανέρχεται ένας ύστερα από ανακοπή καρδιάς. Είναι η ζωή. Ο λόγος έχει τη μουσική. Ο λόγος προηγείται της μουσικής, απλώς η μουσική είναι ένα γρήγορο όχημα για να γίνει η αφομοίωση του λόγου.
Πώς επέλεξες τους τραγουδιστές;
Για πρώτη φορά δεν έγραψα τα τραγούδια σκεπτόμενος ποιος θα τα πει. Οταν τα ολοκλήρωσα σκέφτηκα σε ποιον ταιριάζει υφολογικά. Από τον Γιώργο Νταλάρα, μεγάλο κι έμπειρο, μέχρι τον Απόστολο Μόσιο, ένα παιδί που ξεκινάει τώρα. Εψαξα και ανθρώπους από την τραγουδοποιία, ανθρώπους που είναι συνδεδεμένοι με την ποίηση και με τη μουσική.
Σε δυσκόλεψε η απουσία της ομοιοκαταληξίας; Αλλο να δουλεύεις σε έναν δεκαπεντασύλλαβο και άλλο σε ποιήματα...
Ξέρετε ποιο ήταν το κόλπο; Να το αγνοήσεις και να μην το πάρεις υπόψη σου. Να μη σε ενδιαφέρει. Ο λόγος σε οδηγεί. Τα ωραία ποιήματα της μοντέρνας γραφής έχουν εσωτερική συγχορδία. Υπάρχει ένα τέμπο.
Η διαφορά της ποίησης με το τραγούδι;
Το τραγούδι έχει να κάνει με τα πρότυπά σου και τα αρχέτυπά σου. Η ποίηση έχει να κάνει με την κοινωνία των συνειδήσεων. Ο ποιητής έχει την ευθύνη του παρελθόντος, πρέπει να μιλήσει για το παρόν βλέποντας το μέλλον. Αυτή η ευθύνη αυτομάτως κάνει τον λόγο να κοινωνεί με πολλούς. Ο ποιητής γράφει γιατί θέλει να επικοινωνήσει με τον άλλον. Ενώ το τραγούδι χαϊδεύει λίγο τα συναισθήματα, το θυμικό. Όλοι συνδέσαμε τραγούδια με στιγμές της ζωής μας. Με την ποίηση περνάς σε άλλη κοινωνία.
Ο «Πολιορκημένος χρόνος» απαρτίζεται από επτά μελοποιημένα ποιήματα και τις αφηγήσεις από τον ίδιο των ποιητή οκτώ ποιημάτων. Συνοδεύεται δε από ένα καλαίσθητο βιβλίο 52 σελίδων που περιλαμβάνει ποιήματα, πεζά, την πλήρη εργοβιογραφία του ποιητή αλλά και σπάνιες εικόνες από το προσωπικό φωτογραφικό του αρχείο.
ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος και ο συνθέτης Ανδρέας Κατσιγιάννης παραχώρησαν συνέντευξη στους καλούς δημοσιογράφους Δημήτρη Κανελλόπουλο και Μηνά Βιντιάδη για τη σαββατιάτικη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών.
Ο «Πολιορκημένος χρόνος» ένα έργο σπάνιο και αντάξιο της μακράς και γόνιμης πορείας του ποιητή Τίτου Πατρίκιου και του ταλέντου του καταξιωμένου συνθέτη Ανδρέα Κατσιγιάννη κυκλοφορεί από το Ogdoo Music Group και βρίσκεται πλέον στις προθήκες των δισκοπωλείων και επιλεγμένων βιβλιοπωλείων.
Ερμηνεύουν οι εξαιρετικοί και αγαπημένοι ερμηνευτές: Γιάννης Κότσιρας, Γιώργος Περρής, Γιώργος Νταλάρας, Μίλτος Πασχαλίδης, Φοίβος Δεληβοριάς, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας και Απόστολος Μόσιος.
Σας παραθέτουμε αποσπάσματα από αυτή την ενδιαφέρουσα συζήτηση που ξεκίνησε όπως σημειώνουν οι συντάκτες: παίρνοντας αφορμές από τα μελοποιημένα αυτά ποιήματα, ξεκινώντας από την «Πύλη των Λεόντων».
Σήμερα ποια είναι η «Πύλη των Λεόντων», αν τη διαβεί κάποιος τι έχει να περιμένει;
Ό,τι κουβαλάει πίσω του το παρελθόν του, αλλά προσπαθεί να προχωρήσει λίγο παραπέρα, να μη μείνει κολλημένος.
Και οι «Τρεις Πόλεις»; Οι τρεις πόλεις που έπαιξαν ρόλο στη ζωή σας, Ρώμη, Παρίσι και Αθήνα.
Μια πόλη στην οποία δεν έχεις εμπειρίες είναι ένα τουριστικό πέρασμα. Για να παίξει ρόλο κάποια πόλη στη ζωή σου πρέπει να έχεις εμπειρία. Και όχι μόνο ερωτική αλλά και εμπειρία πολιτική, εμπειρία φιλική, εμπειρία υπαρξιακή. Και σε αυτές τις τρεις πόλεις έζησα πολλά πράγματα. Δημιουργία νέων σκέψεων, ανακάλυψη νέων πραγμάτων.
Σχετίζονται ο τόπος, η πολιτική και ο έρωτας;
Ο τόπος πάντα παίζει ρόλο και από εκεί και πέρα είναι και το τι προσλαμβάνεις από την ίδια τη ζωή. Η Ρώμη για μένα είναι η πόλη με τις υψηλότερες αισθητικές και καλλιτεχνικές απολαύσεις. Το Παρίσι είναι η πόλη με τις υψηλότερες πνευματικές απολαύσεις.
Και η Αθήνα;
Η Αθήνα είναι η πόλη με τις υψηλότερες υπαρξιακές εμπειρίες. Εδώ έχω ζήσει τα πιο βαθιά πράγματα της ζωής μου και κυρίως τη γλώσσα. Γιατί είμαι δεμένος με την ελληνική γλώσσα, από την οποία ούτε θέλησα ούτε μπόρεσα να ξεκολλήσω. Εχω γράψει βιβλία στα γαλλικά, στα αγγλικά, αλλά ούτε έναν στίχο. Ο,τι είναι ποίηση βγαίνει από την ελληνική γλώσσα.
Δεν το προσπαθήσατε ποτέ;
Όσες φορές δοκίμασα δεν μου βγήκε. Είναι η γλώσσα με την οποία ταυτίστηκα, με την οποία εκφράστηκα για πρώτη φορά. Δεν υπάρχει άλλη γλώσσα επικοινωνίας. Υπάρχουν γλώσσες έκφρασης. Μπόρεσα να εκφράσω ιδέες και στα γαλλικά και στα αγγλικά, αλλά βαθύτερα πράγματα μόνο με τα ελληνικά.
Οι συνθέτες τα καλά τους έργα τα βγάζουν όταν είναι πιο νέοι. Στην ποίηση ισχύει αυτό;
Είναι ένα πρόβλημα. Συνήθως λέμε ότι τα μεγάλα και δυνατά έργα τα κάνουμε όταν είμαστε πολύ νέοι. Αλλά λειτουργεί και το αντίθετο. Ο Γκέτε λόγου χάριν τον «Βέρθερο» με τον οποίο έγινε διάσημος τον έγραψε νεότατος. Ο «Φάουστ» όμως είναι έργο ωριμότητας. Ο Μπαχ το ίδιο.
Ο Μπετόβεν το ίδιο. Οπότε πολλές φορές η ωριμότητα, το προχώρημα της ηλικίας, δεν σου αφαιρεί δυνάμεις αλλά σου προσθέτει εμπειρία. Και αν αυτή την εμπειρία τη μελετήσεις και τη σκεφτείς, έχει αποτελέσματα. Μου έκανε εντύπωση ο Ρίτσος που στον Αϊ-Στράτη μού έλεγε: «Να παρατηρείς τα πράγματα γιατί η παρατήρηση σε κάνει να ανακαλύπτεις». Τελευταία σε ένα γραπτό της Αλκης Ζέη ο Τσέχοφ λέει το ίδιο πράγμα. «Πόσα μπορείς να παρατηρήσεις»...
Δηλαδή η ποίηση έρχεται απ' έξω και όχι από μέσα;
Είναι ένα πηγαινέλα. Χωρίς εμπειρία από έξω δεν μπορείς να λειτουργείς ποιητικά αλλά και η εμπειρία πρέπει να ενσωματωθεί και να ξαναβγεί. Είναι μια συνεχής κίνηση. Το ίδιο έλεγε και ο Μαγιακόφσκι. «Πρέπει πάντα να έχετε ένα μπλοκάκι και να σημειώνετε». Και τελευταία, τι βλέπω; Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι σε ένα χειρόγραφό του σημείωνε: «Πρέπει κανείς να παρατηρεί, να καταγράφει αυτό που παρατήρησε και μετά να το σκέφτεται».
Έτσι μόνο θα έχουμε αποτέλεσμα;
Όχι αναγκαστικά. Το γράψιμο, όπως και η μουσική, όπως και κάθε τέχνη, είναι ένα στοίχημα.
Είτε το κερδίζεις είτε το χάνεις;
Μία στις δέκα κερδίζεις. Για να μην πω μία στα εκατό. Και σήμερα που βγήκε το σύνολο των ποιημάτων μου και το βλέπω, το 10% να επιζήσει θα είμαι ο ευτυχέστερος άνθρωπος.
Εσείς ξέρατε αν ένα ποίημά σας είναι καλό ή μέτριο;
Όπως μου έλεγε και ο Ρίτσος, αν κάτι δεν το σβήσεις και δεν το γράψεις 20 φορές, δεν σιγουρεύεσαι ότι τελείωσε. Το τέλος είναι και η ολοκλήρωση.
Πώς νιώσατε τώρα που μπήκε μουσική στα ποιήματά σας;
Κυρίως, απόλαυση. Πόσο μπορεί η μουσική να δίνει καινούργιες διαστάσεις.
Είναι η μουσική που περιμένατε; Έπιασε τον παλμό των ποιημάτων;
Καμιά φορά γινόμαστε πολύ εγωιστές και θέλουμε αυτό που θα ακούσουμε να αντιστοιχεί πλήρως με εκείνο που έχουμε φτιάξει στο μυαλό μας. Αλλά ο συνθέτης έχει τη δική του λειτουργία. Μην τα εντάσσουμε όλα στο δικό μας όραμα.
Όταν ένας ποιητής ακούει μελοποιημένο ένα ποίημά του μπορεί να έχει άλλες εικόνες από τότε που το έγραφε;
Αν ένα έργο τέχνης δεν δημιουργεί και νέους συνειρμούς σημαίνει πως δεν είναι σπουδαίο. Γι' αυτό τα μεγάλα έργα επί αιώνες οι άνθρωποι τα ξαναδιαβάζουν και λένε καινούργια πράγματα. Πόσα βιβλία έχουν γραφτεί για την «Ιλιάδα»;
Αν είχε μία και μόνη όψη το έργο, μια πρώτη ερμηνεία του θα το είχε εξαντλήσει. Το ίδιο και με τη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη. Συνεχώς γράφονται καινούργια έργα για τον Σέξπιρ. Τα μεγάλα έργα προσφέρουν χιλιάδες όψεις. Κάθε τόσο ανακαλύπτουμε και μία καινούργια.
Εσείς θυμάστε πολλά ποιήματα, έτσι;
Θεωρώ πολύτιμο θησαυρό να απομνημονεύεις ποιήματα. Διότι έχεις ένα απόθεμα που δεν εξαρτάται από την τεχνολογία.
Είναι εύκολο;
Πολλές φορές μάς φαινόταν δύσκολο γιατί ήταν υποχρεωτικό στο σχολείο. Αλλά αν μας αρέσει κάτι και το διαβάσουμε μία, δύο, τρεις φορές μένει στη μνήμη. Στη Γαλλία, στο εκπαιδευτικό σύστημα είχαν με πιεστικό τρόπο υποχρεωτική απομνημόνευση ποιημάτων. Σε μια μεταρρύθμιση είπαν πως αυτό αποτελεί επιπόλαιη μορφή παιδείας και το κατάργησαν. Υστερα από χρόνια το επανέφεραν γιατί ήταν πραγματικά πολύ χρήσιμο. Εγώ έχω στη μνήμη μου πολλά ποιήματα, ολόκληρα του Καβάφη, του Παλαμά, του Σεφέρη, του Καρυωτάκη...
Ανδρέας Κατσιγιάννης
Από τόσες χιλιάδες ποιήματα του Τίτου Πατρίκιου, πώς καταλήξατε σε αυτά;
Όταν γνωριστήκαμε με τον Τίτο, μου έκανε δώρο μια ποιητική συλλογή που λέγεται «Λυσιτελής Πόθος». Είναι τα ερωτικά. Εκείνο το βράδυ δεν κοιμήθηκα και σημείωνα τα ποιήματα που μου άρεσαν. Σιγά σιγά μου ερχόταν μουσική και άρχισα να φτιάχνω μελωδίες.
Έπειτα από έναν ολόκληρο χρόνο και χωρίς να έχω πει τίποτε, του έφερα ένα cd και του λέω «για άκου κάτι». Ήθελα να δω την αίσθηση.
Μου λέει «ωραία» αλλά όπως ξέρουμε όλοι όσοι τον αγαπάμε, ο Τίτος δεν είναι εκφραστικός γιατί είναι εσωτερικός άνθρωπος. Στην αρχή δεν κατάλαβα αν του αρέσει ή όχι και του έκανα πρακτικές ερωτήσεις, «πειράζει που πήρα αυτό το κομμάτι από το ποίημα και το ένωσα με το άλλο;». «Οχι, κάνε ό,τι θες», μου απάντησε. Αυτό με ξεμπλόκαρε.
Πολύ ωραίες στιγμές στο άλμπουμ, πέραν των τραγουδιών, είναι οι απαγγελίες που κάνει ο κ. Πατρίκιος ενώ εσύ αυτοσχεδιάζεις στο πιάνο...
Ήταν εντελώς αυθόρμητο. Ψάχναμε ηθοποιό να πει τα ποιήματα. Ο Τίτος το ήθελε. Εγώ έβαζα τον ίδιο όμως να μου τα διαβάζει και τον ηχογραφούσα στο κινητό χωρίς να του το λέω. Δεν υπάρχει καλύτερος να διαβάσει Πατρίκιο από τον ίδιο τον Πατρίκιο. Πήγαμε τρεις φορές στο στούντιο κι ενώ αυτός διάβαζε, εγώ έπαιζα ό,τι μου ερχόταν, ένα μοτίβο. Μια αυθόρμητη συνομιλία και συνάντηση. Τα μελοποιημένα ποιήματα πάλι είναι πιο οργανωμένο πλαίσιο. Σαν να είμαι άλλος άνθρωπος.
Επαιζε ρόλο και πώς το έλεγε;
Φυσικά. Παράδειγμα το ποίημα «Αλλο ένα καλοκαίρι». Μου έδωσε αισιοδοξία, οπότε μου ήρθε κατευθείαν ένα αισιόδοξο μοτίβο. Σαν να επανέρχεται ένας ύστερα από ανακοπή καρδιάς. Είναι η ζωή. Ο λόγος έχει τη μουσική. Ο λόγος προηγείται της μουσικής, απλώς η μουσική είναι ένα γρήγορο όχημα για να γίνει η αφομοίωση του λόγου.
Πώς επέλεξες τους τραγουδιστές;
Για πρώτη φορά δεν έγραψα τα τραγούδια σκεπτόμενος ποιος θα τα πει. Οταν τα ολοκλήρωσα σκέφτηκα σε ποιον ταιριάζει υφολογικά. Από τον Γιώργο Νταλάρα, μεγάλο κι έμπειρο, μέχρι τον Απόστολο Μόσιο, ένα παιδί που ξεκινάει τώρα. Εψαξα και ανθρώπους από την τραγουδοποιία, ανθρώπους που είναι συνδεδεμένοι με την ποίηση και με τη μουσική.
Σε δυσκόλεψε η απουσία της ομοιοκαταληξίας; Αλλο να δουλεύεις σε έναν δεκαπεντασύλλαβο και άλλο σε ποιήματα...
Ξέρετε ποιο ήταν το κόλπο; Να το αγνοήσεις και να μην το πάρεις υπόψη σου. Να μη σε ενδιαφέρει. Ο λόγος σε οδηγεί. Τα ωραία ποιήματα της μοντέρνας γραφής έχουν εσωτερική συγχορδία. Υπάρχει ένα τέμπο.
Η διαφορά της ποίησης με το τραγούδι;
Το τραγούδι έχει να κάνει με τα πρότυπά σου και τα αρχέτυπά σου. Η ποίηση έχει να κάνει με την κοινωνία των συνειδήσεων. Ο ποιητής έχει την ευθύνη του παρελθόντος, πρέπει να μιλήσει για το παρόν βλέποντας το μέλλον. Αυτή η ευθύνη αυτομάτως κάνει τον λόγο να κοινωνεί με πολλούς. Ο ποιητής γράφει γιατί θέλει να επικοινωνήσει με τον άλλον. Ενώ το τραγούδι χαϊδεύει λίγο τα συναισθήματα, το θυμικό. Όλοι συνδέσαμε τραγούδια με στιγμές της ζωής μας. Με την ποίηση περνάς σε άλλη κοινωνία.
Ο «Πολιορκημένος χρόνος» απαρτίζεται από επτά μελοποιημένα ποιήματα και τις αφηγήσεις από τον ίδιο των ποιητή οκτώ ποιημάτων. Συνοδεύεται δε από ένα καλαίσθητο βιβλίο 52 σελίδων που περιλαμβάνει ποιήματα, πεζά, την πλήρη εργοβιογραφία του ποιητή αλλά και σπάνιες εικόνες από το προσωπικό φωτογραφικό του αρχείο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου