Ένα παράδοξο μείγμα ξιπασιάς και αυτοϋποτίμησης μας έχει κάνει να πιστεύουμε ότι παραμένουμε ομφαλός του κόσμου

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

Μεταξύ υπερβολής και συνωμοσιολογίας

 


Είναι απολύτως λογικό να ενδιαφέρονται τόσο οι Ελληνες πολίτες όσο και η ελληνική πολιτεία για όσα γράφουν και λένε οι ξένοι για εμάς· για την ιστορία του τόπου, την κληρονομιά του, την πολιτική του σε οποιαδήποτε μορφή της, από την εξωτερική έως την τουριστική. Δεν ζούμε στο κενό ή σε περίκλειστο θερμοκήπιο, ώστε να παριστάνουμε τους αδιάφορους. Η γνώμη των ξένων, αν μάλιστα είναι μετρημένη και απροκατάληπτη, μπορεί να μας βοηθήσει σε πολλά· να καθαρίσει το βλέμμα μας, να μας υποδείξει σημεία της αυτοπροσωπογραφίας μας που δεν τα παραπροσέχουμε, ή να μας φέρει ενώπιον των πατροπαράδοτων εμμονών μας.

Καθόλου λογικό δεν είναι όμως το να εισάγουμε σχεδόν πάντα τις ξένες αναφορές είτε αφόρητα υπερτιμημένες είτε εκβιαστικά παρερμηνευμένες, ώστε, ετεροκαθοριζόμενοι, να τις αξιοποιήσουμε σαν κεφάλαια της ήδη έτοιμης –και εξόφθαλμα μονόπλευρης– αφήγησής μας για τα πράγματα. Καθόλου λογικό –και εντέλει τίμιο– δεν είναι να επιλέγει συνήθως κάθε ελληνικό ενημερωτικό μέσο μόνο δύο ή τρεις από τις δεκάδες καθ’ εκάστην αναφορές ξένων ΜΜΕ ή πολιτικών στα της Ελλάδας για να κάνει το παιχνίδι του με αυτές, αποσιωπώντας τις υπόλοιπες, που ενδέχεται να ακυρώνουν την αξία των ελάχιστων υπερπροβαλλόμενων. Καθόλου λογικό επίσης δεν είναι να ταυτίζουμε με το στανιό ένα ξένο Μέσο με την κυβέρνηση της χώρας του, και να σπεύδουμε να υποθέσουμε (ή μάλλον να το παρουσιάσουμε σαν γεγονός εξακριβωμένο) ότι ένα ρεπορτάζ του BBC, λ.χ., είναι υπαγορευμένο λέξη προς λέξη από το Φόρεϊν Οφις ή ότι ένα άρθρο των νεοϋορκέζικων Times δεν το συνέταξε ο δημοσιογράφος που το υπογράφει αλλά κάποιος σατανικός νους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Ένα παράδοξο μείγμα ξιπασιάς και αυτοϋποτίμησης μας έχει κάνει να πιστεύουμε ότι παραμένουμε ομφαλός του κόσμου, άρα είναι υποχρέωση όλων των ξένων να ασχολούνται μαζί μας, κατά προτίμηση δοξαστικά, και, ταυτόχρονα, ότι αρκεί ένα δημοσίευμα σε οποιοδήποτε έντυπο του εξωτερικού (ακόμα και κίτρινο ή περιθωριακό) για να καταστραφεί η χώρα μας. Τώρα μάς κυρίεψε πανικός με ένα ρεπορτάζ του BBC, όπου γίνεται αναφορά σε «αόρατη σλαβομακεδονική μειονότητα». Θαρρείς και μόλις χθες πρωτακούσαμε ότι στην Ελλάδα έζησαν και Σλάβοι επί αιώνες, ότι δεν «αφομοιώθηκαν» όλοι (διά της βίας ή εκουσίως) ούτε έφυγαν όλοι προς σλαβικές χώρες μεταπολεμικά, ή ότι δίπλα μας κάποιοι Έλληνες εκτός από τα ελληνικά μιλούν (συνήθως φοβισμένοι) και μια δική τους γλώσσα. Δεν πρόκειται όμως για πραγματικό πανικό αλλά για κίβδηλο ομοίωμά του. Μικροπολιτικό.